5754 sayılı Kanunun 79’uncu maddesi ile 3201 sayılı Kanuna eklenen geçici 6’ncı maddede, sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerden 01.01.1989 tarihinden 08.05.2008 tarihine kadar zorunlu göçe tabi tutulduktan sonra Türk vatandaşlığına geçenlerin geldikleri ülkedeki hizmetlerinin borçlanma yoluyla değerlendirilmesi imkânı getirilmiştir.
Söz konusu borçlanma hakkından yararlanabilmek için aranan şartlar şunlardır.1) 01.01.1989 tarihinden 08.05.2008 tarihine kadar geldikleri ülke tarafından zorunlu göçe tabi tutulmuş olmak.
2) Zorunlu göçten sonra Türk vatandaşı olmak.
3) Türkiye’de ikamet etmek.
4) 2022 sayılı Kanun dâhil Türkiye’de sosyal güvenlik kuruluşlarından gelir ve aylık almamak.
5) Geldikleri ülkedeki çalışma sürelerini belgelendirmek.
6) Ek: 2’de yer alan “Bulgaristan Hizmetlerini Borçlanma Talep Dilekçesi” ile yazılı istekte bulunmak.
7) Tebliğ edilen borç miktarını üç ay içinde ödemek.
5754 sayılı Kanunla yapılan düzenleme ile Bulgaristan’dan 01.01.1989-08.05.2008 tarihleri arasında zorunlu göçe tabi tutularak ülkemize gelenlere, borçlanmanın genel kuralının aksine Bulgaristan’da o ülke vatandaşı iken geçirdikleri çalışma süreleri için borçlanma hakkı tanınmıştır. Ülkemize gelen soydaşlarımızın iskânı ile ilgili kanunlarda (2510 veya 5543 sayılı Kanunlar) sadece Bulgaristan’dan gelenler için “zorunlu göç” ifadesi kullanıldığından, yalnızca zorunlu göç nedeniyle bu ülkeden gelen vatandaşlarımız söz konusu düzenleme ile öngörülen borçlanma hakkından yararlandırılacaktır. Bu ülkeden kendi istekleri ile gelerek Türk vatandaşlığına geçenlerin borçlanma talepleri reddedilecektir.
Kanunun geçici 6’ncı maddesinde borçlanma kapsamında yalnızca çalışma süreleri gösterildiğinden, bu çalışma süreleri arasında veya sonunda boşta geçen (çalışılmayan) sürelerle ev kadınlığında geçen süreler, borçlanma kapsamı dışında tutulacaktır.
Aynı zamanda Türk vatandaşlığı ile birlikte Bulgaristan vatandaşlığı devam edenler de söz konusu yasa ile getirilen düzenlemeden yararlanacaklardır.
Diğer ülkelerden kendi istekleri ile ülkemize gelen soydaşlarımız (örneğin Ahıska veya Afgan Türkleri gibi) İskân Kanununa göre iskâna tabi tutulmuş olsa bile, zorunlu göç nedeniyle ülkemize gelmedikleri için bunların borçlanma talepleri reddedilecektir.
Geçici 6’ncı madde hükümleri uygulanmak suretiyle borçlandırılan hizmetler, yalnızca yaşlılık (emekli) aylığı bağlanmasında değerlendirileceğinden, malullük ve ölüm aylığı bağlanmasında, bu şekilde borçlanılan hizmetler dikkate alınmayacaktır. Bu nedenle, Bulgaristan’da geçen hizmet sürelerinin hak sahiplerince borçlanmasına ilişkin talepler reddedilecektir. Ancak, borçlanma hakkından yararlanarak yaşlılık aylığı bağlanan sigortalının ölümü halinde, hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanacaktır.
Borçlanmadan vazgeçenler ile yapılan borçlanma sonrasında aylık bağlanması için gerekli şartları yerine getirmeyenlere ve bunların vârislerine yazılı talepleri üzerine yaptıkları ödemeler, faizsiz olarak Türk Lirası cinsinden iade edilecektir.
Lütfi Köksal – Türkiye Gazetesi
Reklamlar
