Yurtdışında yaşayan ve çalışan Bulgaristan vatandaşlarının sayısı hakkında net bir rakam verilemiyor. “Yeni göçmenler” 1989 yılı sonrası, demokrasi döneminde ülkeyi terk edenlere verilen tanımlama oldu.
1989 yılı liberal piyasa ekonomisi ve demokrasiye geçişten sonra 1 ile 1.5 milyon vatandaşın ülkeden göç ettiği tahmin ediliyor. Onlar genelde Kuzey Amerika ve Yunanistan, İspanya, Almanya, İngiltere, İtalya gibi AB üyesi ülkelere göç eden kesim oldu.Ülkede 7 milyon nüfus karşısında bu göç oranın çok yüksek olduğunu söylemekte yarar var. “Yeni göçmenler” genelde daha iyi yaşam şartları, geçim kaynakları ve yüksek maaşlar beklentisiyle Bulgaristan’ı terk etti.
Ülke dışında çalışanların kazandıkları paralar, sadece kendilerine değil, aynı zamanda Bulgaristan’da kalan yakınları ve ailelerine de geliyor. BNB- Bulgar Merkez Bankasının resmi ön verilerine göre, yurtdışı çalışanlarının ülkeye gönderdikleri paralar rekor sayılan 1.15 milyar euroyu geçti.
Bulgar şartlarına göre bu muazzam bir paradır, ancak göçmen oranına göre, kişi başı hesapladığımızda, bir kişinin yıllık 1000’er euro gönderdiğini anlayacağız. Bulgaristan vatandaşlarının büyük kısmı gittikleri ülkede yerli halkın çalışmadığı düşük kalifiye ve ihtisas gerektirmeyen işlerde çalışıyor. Yurtdışında çok iyi yerlere gelmiş, kariyer ve itibar sahibi Bulgarlar da var elbette.
Öyle veya böyle , ekonomik amaçlı ülkeyi terk eden bu yeni göçmenler vatanla ilgisini kesmiyor. Bu ilgi ise genelde burada kalan ve durumları daha kötü olan yoksul aileler ve yakınlarına yardım etmekten ibaret oluyor. Onlar devamlı para gönderdiği gibi, yurtdışından havale edilen kaynakların oranı da durmadan artıyor. Geçen yıl 2016’ya kıyasla 284 milyon Euro daha fazla para gelmiş yurt dışından. Bu olumlu eğilim karşısında ise, bir başka olumsuz trend izleniyor.
Geçen yıl yabancı yatırım oranında azalma kaydedildi. Geçen sene dolayısız yabancı yatırımlar 902 milyon euroyu geçmedi. Geçen yıllarda Bulgaristan’a 9-9’ar milyar Euro yabancı yatırım akıyordu. Bu büyük bir düşüş sayılır. Sonuçta belli ki, ülkenin en büyük dış yatırımcısı Bulgaristan’ın yeni göçmen işçileri oldu.
Ancak bu kaynaklar genelde ailelerin acil ihtiyaçları ve ev tüketimi için kullanılıyor. Yurtdışından gelen paralar halkın günlük ve rutin masraflarının karşılanması için harcanıyor. Bu yüzden ekonomik göstergelerde tüketimin artış izlediği görüldü. Gurbetçi Bulgar işçilerinin paraları bütün ekonomiyi yukarıya götürüyor,hatta yakınlarının bir kısmının ülke içinde ufak özel işler açmasına da ön ayak oluyor.
Yurt dışından işçilerin gönderdiği para yabancı yatırımların yerini alamaz. Yine de Bulgaristan’a taze paranın geliyor olması iyidir. Bu kaynaklar hanelerin yaşam standardını yükseltiyor ve tüketimini arttırıyor. Ülkede hanelerin yaklaşık %50’sinde yurt dışında çalışan bir aile ferdi var. BNB aslında sadece banka ve para havale yoluyla gelen kaynakları hesaplıyor.
Elden verilen paralar, beyaz eşya ve teknoloji gibi araçların paraları bu istatistiğe girmiyor. Bazı uzmanlara göre bu kaynaklar da yıllık birkaç yüz milyon euroyu buluyor. Bu da yurtdışında Bulgaristan’dan işçilerin ülke içindeki ekonomiye olumlu etkisini sadece pekiştirmiş oluyor.
Çeviri: Sevda Dükkancı, BNR
