Dr. Nedim BİRİNCİ
Ağustos ayı, Türk milleti için zaferle özdeşleşmiş bir dönemdir. Tarih boyunca kazandığımız önemli zaferlerin çoğu, bu ayda gerçekleşmiştir. Roma İmparatoru Augustus’tan adını alan bu zafer ayı, savaşçı milletler ve fetihlerle tanınan halklar için özel bir anlam taşır. Ancak, ağustosun hakkını Türk milleti kadar hiç bir millet verememiştir. Orta Çağ ve Yeni Çağ, Türk milletinin dünyanın en güçlü devleti olduğu dönemlere işaret eder. Osmanlı İmparatorluğu, İstanbul’un fethinin ardından büyük bir imparatorluk haline gelmiş, doğu ve güney sınırlarını güvence altına almış, Akdeniz’i Türk gölü haline getirmiştir. Bu zaferlerle birlikte Osmanlı İmparatorluğu’nun yönü artık tamamen Avrupa’ya dönmüştür. Balkanlar fethedilmiş, Osmanlı’nın karşısındaki tek engel Belgrad’dır.
Belgrad, Orta ve Kuzey Avrupa’yı açık denizlere bağlayan önemli bir şehir olup, tarihi boyunca stratejik bir yerleşim yeri olmuştur. Sava ve Tuna nehirlerinin birleşim noktasındaki konumu, ulaşım açısından büyük önem taşır. Sırpçadaki adı “Beo-grad” yani “Beyaz Şehir” olan Belgrad, Osmanlılar için “Cihad Meydanı” olarak tanımlanmıştır. Tarihte birçok medeniyetin egemenliği altında bulunan şehir, Roma İmparatorluğu tarafından I. yüzyılda askeri bir garnizon olarak kullanılmaya başlanmıştır. Hun Türkleri, 441 yılında Belgrad’ı fethetmiş, ardından Gotlar, Bizanslılar, Türk Avarlar ve diğer çeşitli topluluklar şehir üzerinde egemenlik kurmuştur.
Osmanlılar, Balkanları fethederek Orta Avrupa yolunun önündeki tek engel olan Belgrad’ı ele geçirmeye kararlıydı. İlk olarak 1440’ta Sultan II. Murat tarafından kuşatılan Belgrad, sağlık sorunları ve iyi tahkim edilmiş surlar nedeniyle alınamamıştır. Ancak, bu başarısızlık Osmanlıları yıldırmamış, bölgedeki fetihlere devam etmek için stratejik akınlar yapılmıştır.
1453’te İstanbul’un fethinden sonra II. Mehmed, Orta Avrupa’ya yönelmiş ve Belgrad’ı almak için hazırlıklara başlamıştır. 1456 yılında yapılan ikinci kuşatma da başarısız olmuş, ancak Osmanlılar bu engeli aşmaya kararlıydılar. 1492’de Sultan II. Beyazıt, Belgrad’ı fethetmek için üçüncü kez harekete geçmiş, ancak bir dizi iç sorun nedeniyle kuşatma sonlanmıştır.
1520 yılında Osmanlı tahtına geçen Sultan Süleyman, büyük bir imparatorluk devralmış ve Belgrad’ı almak için gerekli hazırlıkları başlatmıştır. 1521 yılına gelindiğinde, Sultan Süleyman komutasındaki Osmanlı ordusu Belgrad kuşatmasını başlatmış ve 27 Ağustos 1521’de iç kaleye yapılan genel hücumla birlikte Belgrad fethedilmiştir. Bu zafer, Osmanlı’nın Orta Avrupa yolunu tamamen açmış, Belgrad da Osmanlı’nın askeri garnizon merkezi haline gelmiştir.
Belgrad’ın fethi, Osmanlı İmparatorluğu’nun Avrupa’daki seferlerinin ve fetihlerinin önünü açmıştır. 1521’deki zaferle birlikte Belgrad, Osmanlı İmparatorluğu’nun Orta Avrupa’ya doğru ilerlemesinin anahtarı olmuş, Osmanlı Türklerinin Avrupa’daki gücünü pekiştirmiştir. Sultan Süleyman’ın Belgrad’ı almasıyla birlikte, Türklerin Avrupa üzerindeki etkisi daha da güçlenmiş ve uzun süreli bir hâkimiyetin temelleri atılmıştır.
