Koca Balkan (Stara Planina), Sıra Dağlarının en renkli şehirlerinden biri olan Troyan şehri, konuklarına mazide bir yolculuk sunuyor. Rönesans zamanında Troyan Balkanların en önemli el sanatları merkezi konumundaydı. Bugün unutulan el sanatları şehrin merkezinde bulunan müzede canlanıyor, ziyaretçiler ise bir günlüğüne de olsa usta kılığına girebiliyor.

Açılışından yarım asır sonra Troyan Halk El Sanatları Müzesi yenilenen binada ve yeni eserlerle konuklarını ağırlamaktadır. Müzenin 10 salonunda bölgeye ait el sanatları sergileniyor. Çetin dağlık şartlar ve az miktarda işlenilen toprak yüzünden Troyan halkı ve çevre köylerden halk, el sanatlara yönelmiştir. Rönesans zamanında yerle esnaf çömlek, fıçı, terzi, demir, kuyumcu ve bakır olarak isim yapmıştır, ürünleri ise yakın ve uzak pazarlarda büyük rağbet görmüştür. Bugün en yaygın el sanatları arasında çömlekçi ve ahşap doğramacılık zanatları yer alıyor. Troyan Halk El Sanatları Müzesi Müdürü Eleonora Avciyeva’yı dinliyoruz:

“Troyanlı ustalar, gelenekleri koruyarak kendine özgü dekoratif motifler yaratıyor. Troyan çömlek ustalarının eserlerinde mitolojik semboller yerine bitki süsleri görebilirsiniz. Buraya ait resimli seramikler çok yaygındır. Ahşap doğramacılığa gelince , pirografi en yaygın yöntemdir. Çok ilginç sahan, şarap bardakları ortaya çıkıyor.”
En eski eserler 10. ve 11. asırlara ait- bu eserler Traklara ait mezarlıklarda ortaya çıktı. Eskiden terzilik ve dokuma işleri çok yaygındı. Ayrı bir salonda yerli halk kıyafetlerinin çeşitliliği sergilenmektedir, bunlar birbirinden güzel sırmalar ve gaytanlarla süslenmiştir. Troyandaki el sanatlarının cazibeliğine bugün de dokunabiliisiniz. Troyan Halk El Sanatları Müzesi Müdürü Eleonora Avciyeva şunları paylaşıyor:

“Burada bir atraksiyon köşesi yarattık. İsteyen çömlekçi tekerleğine oturabilir ve usta seramikçi olarak kendini gösterebilir. Ayrıca dokuma tezgahında Troyan yöresine ait yün örtüleri (kitenitsa) dokunabilir. Seramiğe ilgi çok büyük. Gelen tursitler seramik tekerleğinde kendi eserini yaratmak için adeta yarışıyor. Bunun dışında boyalı seramiğe ilgi çok büyük. Burada mevcut art atölyede konuklar gördükleri eseri yaratabilme imkanına sahipler. Daha sonra bu eseri evine de götürebiliyorlar.”

Konuklar, müze yakınındaki İvan Haciyski (ünlü Bulgar gazetecinin) müze evinde dokuma tezgahına oturabiliyorlar. Burada yerli dokuma ustalarından biri onları karşılayıp dokuma zanatının inceliklerini gösterecektir. Daha sonra turistler evin ikinci katında Troyan halkının 20’inci asrın ilk yarısındaki yaşam tarzına, gelenek ve adetlerine ait eserleri görebiliyorlar. Nihayet geçen devrin havasına dokunmak isteyenler otantik halk kıyafetini giyerek bir retro ortamda resim yaptırabiliyor.

Türkçesi: Şevkiye Çakır / Yazı: Veneta Nikolova – BNR