Azerbaycan ve Bulgaristan arasındaki diplomatik ilişkilerin 25. yıldönümü münasebetiyle Başkent Sofya’da “İhtişam Örnekleri – Azerbaycan Halk Sanatları” adlı sergi açılacak.

14 Haziran’da açılacak olan sergi 30 Haziran’a kadar ziyaretçilere açık olacak.

Eski çağlardan bu yana Azerbaycan halı dokuma, kuyumculuk, nakış, tekstil, seramik, bakır işleme gibi geleneksel el sanatlarının en büyük merkezi olarak bilinmektedir.

Halı dokuma sanatı Azerbaycan kültürünün ayrılmaz bir parçasıdır. Toplumun ve tarihin içerisinde sosyal, ekonomik, siyasi ve kültürel değişimlerin de yansıdığı halıcılık, yerel günlük yaşamın başlıca unsurudur. Bunun yanı sıra halı günlük hayatımızdan ve evimizden küçük bir ayrıntı olmayıp Azerbaycanlı sanatkarlar için kendilerini ve sanat anlayışlarını ifade etme alanıdır. Hem pragmatik, hem de sembolik işlevleri bulunan geleneksel halılar Azerbaycan kültürünün gelişim aşamalarını en iyi yansıtmaktadır. Düzenlenen halı sergisinde Guba, Şirvan, Karabağ ve Gazze gibi Azerbaycan’ın önde gelen halı merkezlerinden dokuma eserlerine yer verilmiştir.

Azerbaycan geleneksel sanatlarından bakır işleme de gelişmiş sanat dallarındandır, başlıca merkezleri ise Gence, Şamahı, Nahçıvan, Bakü ve Lahıc (İsmailly)’dır. Sergide, Sayın Şafar Gurbanova’nın özel koleksiyonundan 19. ile 20.yüzyıldan kalan çeşitli bakır kapları yer almaktadır. 30 yıl boyunca oluşturulan koleksiyonda 500 sanat örneği yer almaktadır. Sergide yıkama kapları, sürahiler, servis tepsileri, süt kapları, testi gibi geleneksel bakır mutfak araç ve gereçleri yer almaktadır. Kapların üzerine Arabesk tarzı motifler, bitki motifleri, hayvan ve kuş resimleri, av sahneleri, kapların yapılma tarihleri, sahiplerinin adları, hat sanatı ile yazılımı Kur’an-ı Kerim ayetleri işlenilmiştir.

Azerbaycan geleneksel halk giyiminin başlıca unsurları asırlar boyunca gelişmiştir. Her bölgenin kıyafetleri kendine has süslemelere ve özelliğe sahiptir. Üstelik geleneksel kıyafet türleri aile ve sosyal statüyü, hatta yaşı yansıtmaktadır. Örneğin evli kadınların ve bekar kızların kıyafetleri farklıdır; genç kızlar daha renkli kıyafetleri tercih ederken, daha yaşlılar daha sade ve işlemeleri olmayan kıyafetler tercih etmişlerdir. Sergi ünlü müze koleksiyonlarından geleneksel kıyafetlerin kopyalarını sunmaktadır. Kadın geleneksel kıyafetlerinin başlıca unsurlarından biri üzerinde basma süslemeleri bulunan ve bir tür ipek baş örtüsü olan Kelagayi’dir. Azerbaycan’da Kelagayi üretim tarihi çok eski devirlere dayanmaktadır. Şeki, Gence, Şamahı, Nahçıvan, Tebriz ve Basgal gibi yörelerde kalitesi yüksek Kelagayi üretilmektedir.

Kuyumculuk, Azerbaycan’ın en eski sanatlarından biridir. İlk örnekleri Tunç Çağında ortaya çıkmış (M.Ö. 4.-2. yüzyıl) ve bazı ritüeller esnasında kullanılmıştır. Takılar çeşitli geometrik figürler, hayvan ve kuş motifleri ile dekore edilmişlerdir. Daha sonra tarihî ve sosyal değişimler neticesinde bu eski takılar farklı şekiller almaya başlamış ve geleneksel kıyafetlerin ayrılmaz bir parçası haline gelmişlerdir. Azerbaycan kuyumculuğu kendi Rönesans’ını Ortaçağda yaşamıştır. Azerbaycan’ın Şeki, Bakü ve Gence gibi büyük şehirleri bijuteri sanatının merkezi haline gelmişlerdir. Sergide ise diadem, broş, kolye, bilezik, yüzük, küpe gibi modern takı birimleri gösterilmiştir. Bu takı sanatı örnekleri, kuyumcu Edward Şamaryayev ve öğrencileri Elçin İbrahimov ve Teymur Bahşiev tarafından hazırlanmıştır. Telkari ve Mine (Emaye) teknikleri ile çalışan Edward Şamaryayev, geleneksel ve modern tarzda 100 aşkın bijuteri örneğinin müellifidir.

Azerbaycan’da seramik Tunç Çağından bu yana gelişmektedir. Sergide, modern seramik ustası Saleh Memedov’un el yapımı seramik kapları yer almaktadır. Kendisi, Azerbayca’nın Antik ve Ortaçağ seramik örneklerinden esinlenerek yeni sanat eserleri meydana getirmektedir. Özel boyama ve kaplama teknikleri ile birçok dekoratif esere imzasını atmıştır.