Bulgaristan başkenti Sofya’nın sloganı “Büyüyor, ancak yaşlanmıyor”. Sofya Büyükşehir Belediyesinin 2019 bütçesini göz önünde bulunduracak olursak “Büyüyor, ancak yaşlanmıyor” sloganını, üstelik de zenginleşiyor olarak da devam edebiliriz.
Sofya Büyükşehir Belediye Başkanı Yordanka Fandıkova, son zanamlarda şehir merkezinde kötü bir şekilde yürütülen tamir çalışmalarından dolayı Sofyalıların memnuniyetsizliğini kazandıktan sonra anlaşılan Bulgaristan’ın başkenti için ayrılan rekor 2019 bütçesiyle tekrar gönüllerini kazanmayı amaçlıyor. Aslında 2019 yılı seçimler yılı olacak. Bir taraftan Avrupa Parlamentosu, diğer taraftan ise belediye seçimleri düzenlenecek. Bundan dolayı gözlemciler, şehrin yeni bütçe tasarısını Fandıkova’nın bir seçim hamlesi olarak değerlendirdiler.
Buna bakmaksızın Sofya’nın 2019 yılında 818 milyon levayı önce toplayıp daha sonra da harcaması, bir gertçektir, ki bu 2018 yılındaki 731 milyon levaya kıyasla yüzde 11 oranında daha yüksek bütçe demektir. Örneğin Bulgaristan’ın ikinci büyük şehri Plovdiv’in bütçesi yaklaşık 190 milyon levadır.
Burada önemle belirtmek gerek, bu artış oranı sırf vergi artışıyla elde edilmeyecek, çünkü sadece eski otomobillere uygulanan vergilerde artış var ve Parlamento tarafından kabul edilen bu artış aslında tüm ülke için geçerlidir. Sofya’nın bütçesindeki artışın büyük bir bölümü, yani yaklaşık 166 milyon avro kadarı Avrupa Operatif Programlarından gelecek.
2019 yılında en fazla – yaklaşık 282 milyon avro, altyapı yatırımı olarak harcanacak ve bunlardan 156 milyonu Sofya Metrosunun 3. hatının inşaatı için kullanılacak. Sofya, varlıklı bir şehir izlenimi veriyor, ancak ülkenin diğer bölgelerinde yaşayan vatandaşlar, Bulgaristan’ın sadece Sofya’dan ibaret olmadığını ve birkaç bölgenin dışında, geri kalan bölgelerin çok daha geride ve daha yoksul olduklarını hatırlatıyorlar. Aslında uzmanlar, bunu verilerle ve rakamlarla doğruluyor. Örneğin ülke genelinde ortlama maaş 600 avro olurken Sofya’da 750 avrodur. İşsizlik oranı ulusal çapta yüzde 6’ın altında seyrederken Sofya’da işgücü eksikliği yaşanıyor. Sofya, Bulgaristan’ın GSYİH’ın yüzde 40’nı elde ediyor ve ülkenin 7 milyonluk nüfusunun 2 milyonu burada yaşıyor.
Bütün bunlar Sofya’nın ülkenin idari, siyasi ve kültürel merkezi olmaktan öte ekonomik anlamda en güçlü kenti olduğunu gösteriyor. Başkentte hem üretim hem de tüketim taşraya göre daha büyüktür. Sofya’yı sık sık ziyaret eden yabancıların kente her gelişinde peyzajda önemli değişiklikler gördüğünü, başkentlilerin ise git gide zenginleştiğini söylemeleri, rastlantı sonucu değildir.
Bu durum kentin bütçesine ve Başkent Büyük Belediyesinin 2019 Bütçesi’nden paranın ne için harcanacağına ilişkin yapılan planlara da yansıyor. Belediyenin esas önceliklerinden biri, Sofya’nın çevre sorunlarına çözüm getirilmesi olmaktadır, çünkü başkentliler havanın ince toz parçacıkları ile kirlenmesi ve bazı kış günleri oluşan kirli hava kütlesinden dolayı muzdariptir.
Dolayısıyla belediyenin finans planında ısıtma amacı ile kömür veya odun kullanan hanelerin pelet yakıtlı ısıtmaya geçmelerinin desteklenmesine para tahsis edildi. Kent içi ulaşımda gaz ve elektrikle çalışan otobüsler getirilecek, yeni tramvay ve troleybüsler satın alınacak. Bir dizi park ve bahçe onarılıp imar edilecek, Sofya’da Aqua Park da kurulacak. Tek sözle başkent sakinlerine daha iyi yaşam şartları sağlanacak. Bu amaç doğrultusunda kentin ana sokak ve caddeleri onarılarak Sofya, daha cazip hale getirilecek, ulaşımda rahatlık ve kolaylık sağlanacak.
Oysa arkada kalan 2018 yılında bu anlamda iyi örnek verilemedi. Sofya’nın merkezinde tamamlanan ve devam eden onarım çalışmaları, eleştirilere ve memnuniyetsizliğe yol açtı. Memnuniyetsizliğin büyümesinden dolayı belediye başkan yardımcılarından biri, istifa etmek zorunda kaldı, Başkan Fandıkova ise onarım çalışmaları ve kullanılan malzemelerin kalitesi üzerinde sıkı denetim ve istemlerin uygulanacağına dair söz verdi.
Belediye görevlileri, geçen yılda yaşananlardan ibret dersini almış olup olmamaları daha bu yılda yapılacak seçimlerde görülecek.
Çeviri: Şevkiye Çakır, BNR
