BGSAM – Yakın Tarihimiz
Tarih: 11.10. 2017
Konu: Avrupalı hafızasında Bulgaristan anıları.
Alman RTL televizyonu 1989 yılında Bulgaristan – Yunanistan sınırındaki ölüm olaylarıyla ilgili bir film yayınladı.
1989’da sınırda öldürülen bir Alman gencin cesedi Bulgar hudut askerleri tarafından sürünüyor. (Filmden bir sahne)
“UNUTULANLAR. BAŞKALARININ TATİLE GİTTİ YERDE, ÖLÜM” adlı filmin yapımcıları Alman Fraya Klir ve Andreas KunoRihter, “Berlin Duvarı” çekilmesinin 50. Yıldönümüne adanan film Katolik Kilise ve Komünist Geçmişi Değerlendirme Federal Vakfı tarafından finanse edildi.
Bu filmin kahramanları 1970 ve 1980 yıllarında Demokratik Almanya Cumhuriyeti vatandaşı olan Bulgaristan devlet sınırları üzerinden Batı Almanya’ya kaçmayı deneyen Alman gençlerdir.
Berlin’de Doğu Almanya Devlet Güvenlik Organı “SCHTAZİ” ve Sofya’da Devlet Güvenlik “DC” arşivlerindeki analiz çalışmaları henüz tamamlanmadı. Şimdiye kadar yapılan çalışmalardan elde edilen sonuçlar 1961- 1989 yılları arasında 3 000 (üç bin) Doğu Alman (ADC) vatandaşının Stranca, Rodoplar ve Batı sınırlarımız üzerinden sosyalist kamptan kaçmayı denediği ortaya çıktı.
Küçük bir kısmı sınırı başarıyla geçmeyi başaran hürriyet arayan bu kafileden tutuklananlar Sofya’daki Merkez Sorgulama Merkezinde sorguya çekildikten sonra birkaç hafta da Sofya Merkez Hapishanesinde tutulmuş ve Demokratik Almanya Cumhuriyetine iade edildikten sonra 1.5 – 2 yıl hapis cezası almışlardır.
Filmden anlaşıldığına göre sosyalizmden kaçmak isteyenleri ele veren ve tutuklanmalarında yardımcı olanlara 20-30 leva müzevirlik ücreti ödenmiştir.
Arşiv çalışmalarında 19 Doğu Almanyalı gencin Bulgar sınırında öldürüldüğü, öldürülmüş fakat kimlikleri tespit edilemeyen bazı kişiler üzerinde çalışmalar devam ederken, diğerlerinin sakatlandığı ortaya çıkmıştır.
Film yapımcıları “cezalandırılmadan sınırdan geçmeye” göz yumanların ağır ceza aldığı, sosyalizmden kaçmak isteyenleri yakalayan erlere ise 10-15 gün izin verildiği anlatılıyor.
Filmde Doğu Berlin sakini Mihail Schulz ve eşinin 1974 yılında “Kapitan Andreovo” sınır kapısına sahte Batı Alman Plakalı bir araçla Türk içi kafilesi araçları arasında gelebilmiş ve aracı Bulgaristan’da bırakarak bariyerleri geçmiştir.
Filmde işlenen olaylardan biri de Leipzigli 21 yaşındaki Tomas Müller’in öyküsüdür. Todas 1981 yılının Eylül ayında Bulgaristan Türkiye sınırına gelmiş sınır ırmağını geçerken yakalanmış, kolları yukarda götürülürken hudut bekçilerinden biri otomatik silahla ateş açarak bacaklarını param parça etmiştir. Burgaz hastanesinde bacakları kesilmiş ve kurtarılmıştır. Bu sene o Burgaz hastanesine gelerek hayatını kurtaran doktorlara yıllar sonra teşekkür etmiştir.
1980 yılında 19 yaşında Leipzigli 2 genç olan Andreas Schtützer ile Derlef Heiner Satovça Belediyesi’nin Brişen köyüne ermişti. Sınır karakolu komutanı onları tutuklanmış, kolları yukarı kaldırılmış halde kurşuna dizmiştir. Köylüler bu gençlerin katır ardında sürüklendiğini görmüşlerdir.
Film yapımcılar Bu eser yaratılırken Bulgar İç İşleri Bakanlığı yetkililerinin kendilerine kolaylık göstermediğini anlatırken, yapımcılar basın açıklamalarında Bulgaristan’da totaliter rejim zulmü üzerinden henüz fikir yürütülme süreci başlamadığını söylediler.
Filim yapımcıları ve filmin çekilmesine katılanlar ise, Bulgaristan Eğitim ve Öğretim Bakanlığının filmde işlenen konular gibi konuların okul programlarına alınmadığını ve sınırda gençlerin hayatını söndürenlerin ve bu emirleri verenlerin iktidar çevrelerine çok yakın kişiler olduğunu söylüyorlar.
“UNUTULANLAR. BAŞKALARININ TATİLE GİTTİ YERDE, ÖLÜM” Almanya okullarında tarih derslerinde gösterilmesi ve öğretmenler yardımıyla öğrenciler tarafından yorumlanması karara bağlanmıştır. Almanlar geçmişin anılarını geleceğe böyle taşıyorlar.
