İbrahim SOYTÜRK
Tarih: 13 Ağustos 2021
Herkesin sevdiği TV şoumeni Slavi trifonov ve partisi “Var Böyle Bir Halk!” 65 milletvekiliyle parlamenter muhalefete geçti.
Bulgaristan’ın Avrupa Vatandaşları GERB partisi de, 63 milletvekili ile hükümet kuracakların sırasında.
Anayasa hukukçusu doçent Natalya Kiselyova, GERP partisine Hükümet Kurma görevi vermezden önce, Cumhurbaşkanı Radev “şu 2 ödevin hemen mecliste görüşülüp onaylanmasında ısrar etmelidir”, dedi.
- 2021 yılı bütçesinin aktüelleştirilmesi ve İkinci Erken parlamento seçimi (güz aylarında) için gerekli ödeneklerin ayrılması ve
- Cumhurbaşkanı seçimleri tarihinin belirlenmesi ve mecliste onaylanması.
Cumhurbaşkanı Rumen Radev de, meclis 2021 yılı bütçesini aktüelleştirmeden, GERB partisine hükümet kurma ödevini vermeyeceğini söylerken, “yeni salgın gelirken halkımızı parasız bırakamayız” dedi. Henüz meclisten olumlu cevap gelmedi. Bu gelişmelerle birlikte “Maritsa” ve “Hemus” iki yönlü anayol yapım ve onarım için devletin 1.5 milyar leva borç yaptığı, 3 aydan beri işçi maaşlarını ödemediği açıklandı. Protesto yürüyüşleri başladı.
Bulgaristan’daki siyasi bunalıma son zamanda olağanüstü büyük dikkat çeviriyoruz. Oradaki yaşlıları ve kardeşlerimizi, akrabalarımızı bilgilendirmeye, Türkiye’deki soydaşlarımızı ve Batı ülkelerindeki gurbetçilerimizin yanında olmaya çalışıyoruz. Bulgarlar birbirine düşerse bir etnik halk topluğu olarak kırılabiliriz.
2021’de Bulgaristan’da 13 seneden beri yaşanan derin siyasi bunalım derin ekonomik ve mali bunalımın bir sonucudur. 2009’dan buyana ücretlerin ve emekli maaşlarının yükseltilmemesi süren bunalımın ürünüdür. Çöküş 2008’de başladı. Bulgaristan’ın talancı, yolsuzluklar babası, rüşvetsiz iş yapmayan Başbakan Boyko Borisov çevresince derinleştirildi. Kültürel yozlaşma, suça özendirme ve toplumsal güvensizlik aldı yürüdü. Seçim hükümeti, Cumhurbaşkanlığı ve meclis çalışmaya devam ettiği için anayasal bunalım var diyemeyiz, fakat politik bunalım toplumu geriyor.
Toplumsal uzlaşmazlıktan doğan keşmekeş ortamında güze aylarında normal hayatın kilitlenmesi doğal bir sonuç olabilir. Kovid salgını bahane edilerek baskılar artabilir. Hayatın kilitlenmesi, öncelikle emekli maaşlarının, sosyal yardımların ve devlet görevlileri maaşlarının gecikmesi anlamına gelir. Ufukta böyle bir tehlike var.
Avrupa Birliğinden (AB) beklenen başta sağlık sektörü ve sosyal hayat için gelecek paraların gerekçesi henüz hazırlanmamışından gecikme var. Öteki AB ülkeleri ilk paralarını aldı ve harcıyor. Sofya Meclisi bütçeyi görüşüp onaylamadığından dolayı, mali hayat felç geçiriyor. Şimdiki hükümet bütçede para olsa bile bütçe onaylanmadan % 12’den fazla harcama yapamaz. Yıl başında polis maaşları bile ödenemez…
Bulgaristan’daki ekonomik, mali ve politik bunalım her birimizi, her vatandaşı direk ilgilendiren bir boyuta yükseldi.
AB ülkeleri arasında en pahalı elektrik enerjisi ve doğal gaz tüketen ülke olduk. Gıda maddelerinden % 80’nini ithal etmemiz herkesi düşündürüyor, kamuoyu endişelidir.
***
Bunalımdan çıkışın kısa yolu ne olabilir?
Meclis oturumları bir tiyatro sahnesini andırıyor.
Meclis içindeki kişisel saldırılar görülmemiş sertlikle sürüyor. 46. Meclis Başkanı Bayan Miteva “Bulon” köpeğine besletilirken, Başkan yardımcısı Bayan Donçeva’ya “Otur kalın poponun üstüne!” denince yumruklar sıkıldı, kıvılcım saçıldı.
Kamuoyunun gözdesi olan yazar ve şairler son 32 yıldaki gelişmeler sonucu henüz kaleme sarılmadılar. Dilleri yutkun. Yazmıyorlar. Daha derin sebepler arıyorlar.
Biz Türk aydınlar anlaşma, uzlaşma ve birlik beraberlik demeye devam ederken, ülkenin köy ve kentlerinden gelen haberler tüyler ürpertici. Burgaz’da bir mafya babası olan Stanemir Radev, evine davet ettiği Türk genç Ömer Mehmet’i birkaç gün önce öldürmüş, elini kolunu, ayaklarını, bacaklarını, başını kesip poşetlere, naylon çuvallara ve sıkı kapanan plastik bidonlara doldurup Burgaz şehri kenarındaki sazlıklara atmış… Aynı katilin birçok kadın ve çocuğu da aynı şekilde öldürdüğünü savcılık açıkladı. Benzer olaylar çoğalıyor. Dedelerimizden işittiğimiz “Bulgar’la iş tutulmaz, Bulgar’dan borç para alınmaz” gibi atasözlerimiz yeniden geçer akçe oldu.
Bulgar yazar ve şairler arasından biri var ki o, 1989’da Mayıs Ayaklanması hazırlıklarımızda bize fikirsel olarak yardım eden şair Nikolay Kolev (Bosiya) sesini yine yükseltti. “Yuvarlak masa” veya “görüşme ortamı yaratalım” dedi.
(Bir demokrasi mücahidi olan şair N. Kolev 1989’un Mayıs ayında 72 bin kardeşimizin katıldığı Türk Ayaklanmasından 1 ay önce sürgün edildiği Köstendil ili “Bobodol Kömür Madeni” ocaklarında açlık grevi başlatmıştı. ”Hür Avrupa” ve “Bi Bi Si” Radyoları bu açlık grevini duyurmaya başlayınca, komünist rejim şair Kolev’i tutuklayıp yargılayarak (ya da yargısız) içeri atamamıştı. Bu arada yine Batı radyoları “Bulgar ceza kanununda, açlık grevi esnasında vatandaşların tutuklanmasını öngören maddeler olmadığını” duyurdu. Yarı legal örgütlenen ve 1989 Mayısı başında milli kongre hazırlıklarını son aşamaya getiren “Demokratik Birlik” partisi 21 Mayısta Türkleri “açlık grevine” çağırdı. Grevlet İslimiye (Sliven) ilinin Kazan (Kotel) Belediyesi 12 Türk köyünde birden açlık grevi başladı. Ülkeye yayıldı. Milli Türk İsyanı patladı ve Komünist rejimi ve diktatör Todor Jivkov’un mezarı kazıldı. Bulgaristan’da devrimci durum oluşmuştu. Devrimci ruhu Türkler taşıyordu. 32 yıl sonra Bulgar toplumunda yükselen protesto hareketi, aslında Türk isyanının devamıdır…
32 yıl önce demokrasi ve özgürlükler mücadelesi ile Jivkov diktatörlüğünü Türklerle omuz omuza mücadele ederek yıkmaya çalışan şair Nikolay Kolev, 2021 yılı Bulgaristan politik bunalımının 1989 politik bunalımının devamı olduğunu yazdığı “Fakti” bg medyasıyla söyleşisinde şu fikirleri paylaşıyor.
Soru: Sayın Kolev “Yar Böyle Bir Halk” partisi hakkında ne düşünüyorsunuz?
Yanıt: “Yar Böyle Bir Halk” partisinin iplerini çekenler var. Olay Bulgar kukla oynatıcıları, devlet güvenliği (DS) ve büyük paralarla, hırsızlıkla ve yolsuzluklarla v.b. bağlıdır. Bu güçler statükonun ayakta kalmasını istiyorlar. Şimdiki seçim hükümeti görevde kalırsa tutuklamaların başlayacağını ve icra memurlarının hareketleneceğini düşünüyorum.
Soru: Seçim hükümeti ile ilgili görüşlerinizi öğrenebilir miyiz?
Yanıt: Şimdiki geçici hükümet GERB partisini çok sıkıştırdı. Sonucunda gizli işleri yürütenler deprem yaşadı. Ben şimdiki hükümet ile Rusya Federasyonu’nun Bulgaristan Büyükelçisi arasında sıkı bağlar olduğunu düşünüyorum. “Golgota” adlı bir plan canlandırılmaya çalışılıyor. Cumhurbaşkanı Radev üzerinden sosyalizm planını yeniden canlandırıp uygulamaya çalışıyorlar.
Soru: Bulgaristan’daki süreçleri yöneten ve yönlendiren kimdir?
Yanıt: Bulgar kuklacıların ipleri büyük ölçüde dışarıdan çekiliyor. Şu dönem eski kuklacıların hiddetlenmiş olduğunu söyleyebilirim. Üçe bölündüler. Bir kısmı ABD’ye bağlanırken, diğerleri Rusya ve AB kucağında kaldı.
Soru: “Var Böyle Bir Halk” partisinin Bulgaristan için iyi bir seçenek olmadığını iddia ettiğinize göre, yine sizin onların iplerini kuklacılar çekiyor ve şimdiki geçici hükümet sosyalizmi ve Rus etkisini geri getirmeye çalışıyor dediğinize göre, Bulgaristan için olumlu olan nedir.
Yanıt: Evet, önce şunu söyleyeyim, işaret edilen olasılıklardan ikisi de Bulgaristan için kötüdür. İyi olan TEK OLASILIK VAR devamlı çalışacak bir “Yuvarlak Masa” kurulmalıdır. Bu “Yuvarlak Masada” Bulgaristan’ın geleceği için uzun vadeli yeni bir strateji hazırlanmalıdır. Hiç zaman kaybetmeden ekonomik ve sosyal programlar hazırlanmalıdır. “Yuvarlak Masa” kararlarını görüşüp onaylayarak yasallaştıracak bir çalışan parlamento kurulmalıdır. Yeni hayatın kurallarını tesis edecek yeni parlamento ve hükümete ihtiyaç var.
Soru: Bu “Yuvarlak Masayada” kim oturacak ve bu programları kim hazırlayacak?
Yanıt: “Yuvarlak Masaya” politik partiler ve temsilcileri oturamaz, çünkü onların parti programları ve parti stratejileri var. Hiçbir kimsenin 2 programı ve 2 stratejisi olamaz. Böyle bir durum kabul edilemez. Partili olmayan uzman kişiler, etniklerden de temsilciler, dış ülkelerde yaşayan ve çalışan Bulgaristan vatandaşlarından, soydaşlardan temsilcilere bu “Yuvarlam Masada” yer olmalıdır.
Soru: Burada ilginç bir nokta var. Dış ülkelerdeki vatandaşlarımız arazında zeki ve akıllı kadrolar var. Bunlar nasıl kazanılabilir. Dönerler mi?
Yanıt: Dış ülkelerde 2-3 milyon Bulgaristan vatandaşı var. Dış ülkelerdeki Türkler ve Pomaklar “Hak ve Özgürlükler” partisine oy veriyor. Eski Rusofiller hangi ilkede bulunurlarsa bulunsunlar, nereye giderlerse gitsinler “Var Böyle bir Halk” ve 80 bin oy alan “Diriliş” partisine oy veriyor. Bulgarlar her zaman daha küçük tehlikeyi seçiyorlar.
Başka açıdan değerlendirirsek, Bulgaristan kümden kurtarılırsa kurtarılsın “anında demokratik bir ülke” olmuyor. Osmanlı zamanında dış dünyaya çıkan Bulgarlar XX. yüzyılın başlarında geri dönmüşler. Ve onlar döndüğünde işler değişmeye başlıyor. Bunun tekrar etmesi doğal sayılabilir. Döneceklerdir.
Soru: Dönüşümler erteleniyor, yeni protesto dalgası bekliyor musunuz?
Yanıt: Protestolar kendiliğinde sorunları çözmüyor. Bulgaristan’ın sorunları ancak ve yalnız “Milli Yuvarlak Masada” çözülebilir. Fakat önce “BÖLGESEL YUVARLAK MASALAR” kurulmalıdır. Çünkü Bulgaristan’ın çözüm bekleyen sorunlarının daha fazlası illerde ve belediyelerde, bölgelerde bulunmaktadır. Şimdi bu sorunlar bilinmedikleri için bir MİLLİ STRATEJİYE alınmıyorlar.
Bundan dolayı ben önce ülkede bir gezi yapmamızı, bunu Eylül ve Ekim aylarında yapabiliriz, ben arkadaşlarımı davet edeyim ve onların yerel yardımlarıyla BÖLGELERİMİZİN YUVARLAK MASALARINI kuralım. Daha güz aylarında “DOKUZ YUVARLAK MASA” kurabiliriz. Bu dokuz yuvarlak masa kurulduktan sonra MİLLİ YUVARLAK MASAYI kurabiliriz. Lehler, 1990’da böyle yapmışlardı. Polonya’da “Yuvarlak Masa” 2 yıl çalışmıştı. Onlar Program Parlamentosu kurdular. Ve işler çekildi. Yol budur. 32 yıl geciktik.
O zaman Lehler biz gibi dipte değil, dibin çok daha derinlerinde bulunuyorlardı. Buna rağmen onlar dirilebildiler. Onların tecrübesinden yararlanabiliriz.
Şimdiye kadar Cumhurbaşkanlarına 5 mektup yazdım ve “Yuvarlak Masa” kuralım dedim. Cevap vermiyorlar. Kanunlara göre, devlet başkanı mektuplarıma 1 ay içinde cevap vermek zorundadır. Fakat kanunlara o da uymuyor.
Soru: Hala cevap vermedi mi?
Yanıt: Geldi. “Zaman “Yuvarlak Masa” ve yeni strateji zamanı değil, istifa etmelidirler” diyor Sayın Radev.
Soru: “Yuvarlak Masa” ne yapacak, suçluları cezalandıracak mı?
Yanıt: Cezalandırmak için artık geç kalındı. Hala görevde olan eski memurlar için bir “yemin belgesi hazırlayıp imzalatılmalı” ve yasalara uymaları istenmelidir. Eski polislerin çoğu artık görevde değil, fakat onların göreve çektikleri genç kadrolar var, arşiv olmadığından dolayı biz onları görevden atamayız.
Soru: Fakat biz onları görüyoruz. GERB eski milletvekili, Anayasa Mahkemesi üyesi Georgı Markov (ajan Nikolay);
Cumhurbaşkanı Radev’in politik danışmanı Aleksandır Markov (ajan Maystora) ve
ABD Maliye Bakanlığından gelen “Magnitski” yaptırımlarda adı geçen ve komünist devlet güvenlik ajansında görev alan “DS” subayı İliya Jelyaskov ve başkaları görevlerine devam ediyor.
Yanıt: Bu kişilerin geleceği yok. Ajan “Nikolay” 70 yaşındadır. Fakat onların sisteme çektikleri gençler var ve biz onların isimlerini bilmiyoruz, çünkü dediğim gibi “arşiv” yok.
Bizi izleyiniz.
Okuyanlara ve paylaşanlara teşekkürler.
