Tarih: 29 Ekim 2019
Yazan: Rafet ULUTÜRK
Konu:   Liderin feylesof olmasına gerek yok, doğru yönü gösterse yeter.
Halka doğru yönü gösteren yok. Lütfi Mestan ve partisi tamamen bitti. Dediğimiz gibi HÖH’ten başka parti olmadığı ortada.

Öncelikle bu gün Cumhuriyetimizin ilanının yeni yılında Büyük Önderimiz Gazi Mustafa Kemal Atatürk”ü, aziz şehitlerimizi ve gazilerimizi saygı ve rahmetle anıyor, Cumhuriyet Bayramınızı en içten dileklerimle kutluyorum

Siyasi gelişmeleri yakından izleyen Prof. Dr. Stoyan Dinkov, “Şu bizim uydurma devletimizin ne tarihi ne de adam akıllı bugünü var, politik deneyimi, edebi, zekâsı yok, insan sevgisi kalmadı… İnsanlara can çekiştiren asıl budur. Bu hem trajik hem de komik devlet denemesinin yakın zamanda son bulacağına inanıyorum.” Demiş olsa da, 27 Ekim’de yerel seçimler huzurlu bir havada geçti denebilir. 5-6 tutuklu ve 3 kişinin de seçim sandığı teslim etmeye çalışırken bayıldığı dikkatte alınmazsa, kazasız belasız bir gündü diyebiliriz.

En büyük coşku 27 Ekim gecesi Kırca Ali merkezinde davullar çalınca yaşandı. Doğu Rodoplar şöyle bir silkindi. Öyle bir silkindi ki. 7 belediyenin yedisini de 40 yıldan beri devam eden hak ve özgürlük davamız kazandı. Kırca Ali’de Hasan Aziz; Mastanlı (Mokçigrat) İlknur Kasım; Eğridere’de  (Ardino) İzzet Şaban; Cebel’de Necmi Ali; Kızılağaç’ta  (Kirkovo) Şinasi Ali; Koşukavak (Krumovgrad) Sabihan Mehmet ve Karagözler’de (Çernooçene) Aydın Osman oyların ezici çoğunu alıp Belediye Başkanı seçilirken, Kırca Ali’ye bağlı 67 muhtarlıktan 66’sını Türk adaylar kazandı. Sandıklardan beklenen DOST partisi çıkmadı. Seçimi Hak ve Özgürlük davamız kazandı. Türk kimliği kazandı. Yenilmez ruhumuz kazandı. Bulgar partileri Kırca Ali Belediyesine TÜRK ADAY gösterme cesaretini gösteremedikleri sürece bu böyle devam edecektir bu da böyle biline…

Bültenleri öyle hazırlamışlardı ki, orta öğrenimli olmayanın istediği gibi doldurabilmesi olanaksızdı. İmkânsız olan bir de, seçmenin eline verilen veya o kapalı (çarşaflı, battaniyeli) köşedeki kalemlerin yazmaması sorun oldu. Bülteni delsen “geçersiz” sayılırdı. Çizsen de kalem yazmamışsa “yine geçersiz” sayıldı. Bulgarcası olmayanlara yardım etmek de yasaktı. Bültenin kenarından şöyle hatıra olarak azcık koparılsa yine geçersiz sayıldı. Geçen seçimden beri emekli maaşı için postaneye uğramaları dışında hiçbir yere imza atmamış olan iki büklüm gözlüklü yaşlılar iyice zorlandılar. Bastonlu ihtiyarların seçim odasında birbiriyle Türkçe danışması, kadınların seçim sandığının bulunduğu odaya girerken ayakkabılarını çıkarmaları, hele şu Bulgarca konuşulanı anlayamamaları gibi sebeplerden ötürü Kırca Ali köy muhtarlıklarından gelen oy dolu çuval ve kutular içinden çıkan oylardan 4 000 (dört bine) yakın oy sudan sebepler bahane edilerek geçersiz sayıldı. Bu olay karma bölgelerin hepsinde böyledir. Seçmen sanki oy vermemeye zorlandı… Hepimize tekrar geçmiş olsun!

Şu olay çok ilginçtir.

GERB partisinin Kırca Ali’nin çiçeği meclis Başkanı Bayan Tsveta Karayançeva, bu seçimde her köyden bir GERB’li muhtar adayı olması için makam Mercedes’i ile köyden köye birer birer dolaştı. Tanıdığı tanımadığı kişileri önce GERB’e aldı, ardından da hemen Muhtar adayı ilan etti. “Gırbişte” köyünden Naim Ahmet bu kuzu kurbanlardan birisi oldu. Türklüğüne ihanet etmemek için kendisi de kendine oy vermeyince sandıktan “0” (sıfır) oy çıktı. Oyların 86’sını alan Tursun Hüsnü muhtarlık makamına turdu. Bu seçimler iktidar partisinin baskılarla, vaatlerle, kimse görmeden cebe yirmilik indirmekle bu işlerin olmayacağına kesin kanıt oldu. Nice kavgalardan geçen, nice yalan vaatlerle kandırılmaya çalışan insanımız, “Kırca Ali Belediyesi kalemizdir” dedi ve geri adım atmadı. Hedefe ulaştı. Tebrikler!

Bu seçimlerde seçmenin % 60’ı sandığa gitmedi.

Çifte vatandaşların ve bu sene, seçimden önce ülkede 6 ay kalmamış olanlara oy kullanma hakkı tanımayan kanunun sadece Türkiye Cumhuriyetinde ikamet eden soydaşlarımız için geçerli olduğunu sanan ve Almanya, Hollanda ve Avusturya’dan otobüslerle oy kullanmaya gelen Bulgarlara da “oy kullanamadı.” Seçim günü bu olay bir anda TV ekranlarında yorumlanmaya başlandı. Bu yasak, hem Bulgaristan’da hem de dış ülkede şirketi olan vatandaşlarla da ilgilidir, onlara da oy kullandırmadılar. Oysa bu mağdur grup (toplam sayıları 3 milyon civarında, mevsime göre 500 bin gibi değişiklik kaydediyor) 2018’de memleketimizdeki yakınlarına 1 milyar 286 milyon Euro parasal yardım göndermişlerdi ve bu ülkemize gelen yıllık dış yardımdan fazladır. Bu paralar Bulgaristan’da bir yılda ödenen yaşlılık ve sakatlı maaşlarından fazladır. Hayatı ayakta tutan bu yurttaşların oy hakkından mahrum bırakılmasına tepki iyice birikti. Mecliste bu yasağın kaldırılması için bir tek DPS direniyor. Bu yasağı kanunlaştıran ise Sofya Belediye Meclisi seçiminde ikinci tura kalan BSP’li “bağımsız” Bayan Maya Manolova’dır.

Şu da var. Örneğin 3 yıl önce Almanya’dan emekli olan Bulgar vatandaşlarının Bulgaristan’da aldıkları emekli maaşları üzerinden de Almanya’ya % 10 oranında vergi kesintisi yapılıyor. Dahası da var. Hem Almanya hem de Bulgaristan’dan emekli maaşı alan 28 bin Bulgaristan vatandaşı bu uygulamadan mağdur durumdadır. Paralar Alman Emekli Sandığına akıyor.

Birleşik Amerika ile Kanada ise emekli maaşını ancak yılın 6 ayını orada geçirmek şartıyla ödüyor. Bulgar hükümeti eski tütün üreticilerine 320 leva aylık yardım kararı aldı. Bu Türkiye’de yaşayan ve artık emeklilik yaşına gelen soydaşlarımız için de geçerli mi, bu sorunda seçim günü çok tartışıldı. Bir de Türkiye’den emekli olup Bulgaristan’da harcayanların durumu ne?

1989 Kültürel Soykırım sonrası bu sorunlar ve zulümden kaçıp memlekette yaşamayanlardan mülk vergisi, ev vergisi, daire vergisi, çöp vergisi, yol vergisi gibi birçok yerel vergi talep eden Bulgaristan belediyelerinin her vatandaşın seçme ve seçilme hakkını kullanması sorununu çözüp, insan haklarının bir parçası olan adı yaşam haklarını, her vatandaşın insanlık onurunu savunmalıdır. Avrupa Birliğinin en yoksul ülkesi olan Bulgaristan vatandaşlarının alın teri ürünü olan emekli maaşlarına hukuksal savunma getirmeyen Bulgar devletinin en başat görevi olan vatandaşların temel haklarını garantilemesi zamanı gelmiştir.

Bu seçimlerin ana konuları bunlar oldu.

Bu yerel seçimler GERB partisinin 15 yıl ilk turda kazandığı Sofya ve diğer ana kentlerde ikinci tura kalması işlerin iyi gitmediğine kanıttır. GERB partisinin siyasi merkezi Sofya’dan Burgaz belediyesine kaydı. GERB beklentileri Varna ve Stara Zagora (Eski zara) gibi kentlerde yoğunlaştı.

Bu seçimler GERB partisi ile sözüm ona “yurtsever güçler” ortaklığının içten tamamen çöktüğünü gün ışığına çıkardı. Olağan genel seçimden 16 ay önce taraflar birbirinin yüzüne bakamaz oldu. Bu parçalanıp dağılmada Kuzey Makedonya olaylarının etkisi de büyük oldu. Makedon kimliğini tanımayan Bulgar hükümetine tavır sertleşti.

Seçime katılma oranı vatandaşın hükümete güvenine kıstas ise, bu oran düştü. GERB’in seçim uzmanı Tsvetan Tsvetanov partiden uzaklaştırılınca, belediye başkanı, belediye meclis üyesi ve muhtar adayları gençleştirilemedi. GERB adaylarına oy veren kadro maaşlı seçmen dediğimiz ve toplam sayıları 420 bin kişi olan ve aile üyeleri ve akraba sayılarıyla çarpınca toplam 1.260.000’de kaldı. GERB partisi bu rakama kilitlendi. Partinin dönem programı olmadığı gibi belediyelerin de seçime plansız ve programsız girdiğini herkes gördü.

“Yurtsever Cephe”den kopan “Ataka” partisi seçime ayrı girdi ve eridi. Bulgaristan’ı Kurtarmak için Milli Cephe (NFSB) partisi için de aynı sözler geçerlidir. VMRO – İç Makedon Devrim Örgütü  başkan Yardımcısı – en gözde kadrosu –  Avrupa Parlamentosu milletvekili Angel Cambazki’yi Sofya Büyük Şehir Belediye Başkanlığına aday gösterdi. “Çingenelerin evleri yıkacağım, mahallelerini yerle bir edip hepsini başkentten kovacağım” türünden saçmalıkları tutmadı. Oyu % 4’te kaldı. Yılbaşında, Ocak ayının en soğuk günlerinde Plovdiv’e bağlı “Voyvodino” köyünde Roman mahallesini yıkıp yakma saldırılarıyla başlayan aşırı milliyetçi ırkçı hortlama, iki hafta önce Sofya’da “Vasil Levski” Milli Stadında Bulgaristan İngiltere Avrupa Şampiyonluk turnuvası maçında zirve yaptı ve uluslararası tepkileri görünce, sanki ansızın  “Stop!” etti. Onlar durdu fakat bu gerçek seçim sandığına yansıdı.

Seçimlerden önce özellikle Nesebır, Sozopol, Provadiya gibi sahil şehirlerinde iyice kızışan oy pazarlıklarında fiyat 400 levayı bulunca polis müdahalesi yaşandı ve Belediye Başkan Adayları tutuklanarak içeri atıldılar. Gettolara oy avına gidip para saçanların ilk defa polise ihbar edilmesi de yeni olan olaylardan biri oldu.

15 yıldan beri Bulgaristan belediyelerini yöneten GERB döneminde en büyük kitlesel protesto olayı bu seçimden Sliven’de (İslimye) yaşandı. Çocuk kaçırma ve dış ülkelere satma olayları haberini alan 25 bin Sliven “Umut” (Nadejda) mahallesi sakini şehrin merkezini tıklım tıklım doldurdu. Çocuklarını okuldan aldı ve evlerine kapadı. Sosyal yardım sistemini, çocuk esirgeme kurumunu ve Eğitim ve Teknoloji Bakanlığı’nın tüm okul dışı etkinlik programlarını tekmeledi, Bulgar eğitim ve kültürünü de kınayarak olumsuzladı. Bu gelişmeler Güney Bulgaristan’ı baştanbaşa sardı.

Son gelişmeler bu yönde olsa da, yoksulluk, işsizlik, çaresizlikler yüzünden çocuğuna bakamayan anneler 2018 yılında 1100 çocuğu hastanede, cami kapısına ya da belediye basamaklarına bırakırken, 3 binden fazla çocuk da ekonomik ve sosyal geçimsizlik nedeniyle Çocuk Esirgeme Kurumu tarafından ailelerden alındı alınmasına da fakat onların kaderleri bilinmiyor. Bu problemi aşma yolu arayan genç aileler Avrupa Birliği ülkelerine yerleşme yolları arıyorlar.

2019 yerel seçimine “ben her sorunu çözerim” havasıyla giren, Bulgaristan milli ombudsmanı Bayan Maya Manolova, hem “soldan” hem de “sağdan” oy toplamak için “bağımsız” girse de, ana muhalefet partisi olan BSP başkent örgütünü aldı. Fakat Başketli oylarının ancak % 27’sını toplayabildi. 10 yıldan beri Sofya Belediye Başkanı görevini yürüten GERB’li Bayan Fındıkova ile aralarında % 10 gibi bir fark var. Olay şu bakıma dikkat çekicidir. GERB bu seçimleri 3 defa ikinci tura kalmadan kazanmıştı. Artık ikinci turda el açmak zorunda kalmıştır. Bu gerçek Başbakan B. Borisov’u olağanüstü sinirlendirdi ve seçimden sonraki ilk demecinde BSP partisine “kuyruğunu koparak ve rengini değiştiren kertenkele” derken, Bayan M. Manolova için de “guguk kuşu” benzetmesi yaptı.

Sofya Belediye Başkanı olma yarışına katılan toplam 72 adayın aralarında diyalog kurup ortak değerlerde buluşamaması ve gruplaşamaması başkent ve ülkedeki derin bunalıma ve uzlaşmaz parçalanmışlığa işarettir.

Seçim yarışında üçüncü ve dördüncü yerleri paylaşan Demokratik Bulgaristan Koalisyonu adayı Sofya Baş Mimarı ve Mimarlar Odası Başkanı V. İgnatov aslında yeni doğan bir ümitti. İki dönem Sofya büyük şehir belediye senatosu üyesi olan, aktif siyasetçi “bağımsız” aday B. Bonev ise genç seçmenin oylarını aldı. Her ikisi de orta kesime hitap etti ve birleşmek için 6 görüşme yapmalarına rağmen uzlaşma noktası bulamadılar. Ne yazık ki birleşemediler. Tek adayla çıksalardı ikinci tura katılma şansla olağanüstü büyüktü. O zaman sol cepheden gelen ve seçim çadırını başkentin tam ortaya kuran Bayan Manolova’a ikinci tura kalamazdı. Şöyle bir özellik de belirdi. Bayan Manolova “bağımsız” aday olunca, belediye meclis üyesi de çıkaramadı. Seçilse bile başkent senatosunda kime dayanacak???

Halen oldukça yorgun görünen, eski sosyalist Bayan M. Manolova’nın ikinci turdan (bu hafta muhtemelen) çekilmesi iyi olur. Pazar günü yapılacak ikinci tur seçime, (halen 4. Yerdeki) B. Bonev’in üzerinde anlaşabilirlerse ve aday gösterilmesi durumunda, Sofya’nın GERB kalesi gerçek demokrata gecebir. Bu genç ve karizmatik siyasetçinin yön gösterebilme özellikleri üstün. Böylece değişikliklerin kapısını açma yolu bir umut olarak hale kapanmış değildir.

Uzun sıralamanın ortalarında yer alan ve Sofya’daki 400 bin azınlık ve Müslüman oyunu örgütlemek için formül bulamayan Hak ve Özgürlük Partisi DPS ise Sofya’da ancak 4.500 oy alabilmiştir.

Görüldüğü üzere sanki bu defa civciv yumurtanın kabuğu kırdı ama henüz ortaya çıkamadı. Mücadele devam ediyor. 18 il merkezinde yerel seçimler ikinci turla yenilenecek.
Analizimizi karma bölgelerdeki durum analiziyle devam edeceğiz.

Okuyanlar paylaşsınlar lütfen.
Teşekkürler.