BGSAM
Moskova Protesto Gösterileri – 2021
Rusya muhalefet hareketinin lideri Aleksey NAVALNİ 2 yıl 8 ay kürek cezası aldı. Geçen yıl zehirlenerek öldürülmek istenince 6 ay Almanya’da tedavi gördükten sonra, Moskova dönüşünde uçak alanında tutuklanmıştı. Hemen serbest bırakılması için örgütlenen kitlesel gösteriler Sang Peterburg’tan Vladivostok’a kadar bütün eyalet merkezlerini doldurdu ama sonuçsuz kaldı.
Mahkeme kararının açıklanmasından sonra protesto eylemlerinin dış ülkelerden kışkırtılıp desteklendiği ortaya çıktı. 5.5 (beş bin beş yüz) kişinin tutuklandığı çatışmalı gösteriler yurt dışındaki “Navalni LİVE” yayın merkezinden tahrik edildi. Bu yayını yöneten Leonid Volkov mahkeme kararından sonra, gösterilerin durdurulduğu haberini yayınladı. Rus basınında da yer alan bu haberde, “büyük enerji kaybına neden olan protesto gösterilerine ara verildiği, yeni gösterilerin ise ilkyaz sonunda ve yaz aylarında yapılacağı” bildirildi. Stratejik hedefin 2021 güzünde yapılacak genel seçimlerde Vladimir Putin partisi “Birleşik Rusya” hareketini seçim yoluyla iktidardan düşürmek olduğu belirtilirken, bayrakların dürülmesi Rusya’nın büyük kentlerinde huzura dönüş yolu açtı
Navalni’nin serbest bırakılması için gelişen protesto eylemlerinde taşıt araçları durdu, yollar kesildi, şehir merkezleri abluka altına alındı, yer yer yeraltı treni durdu, birçok yerde barikatlar kuruldu. Polis operasyonları daha önce görülmemiş derecede şiddetliydi. Gösterilerden bir gün önce bütün Rusya’da yerel muhalefet liderleri tutuklandı. İçeri alınanlarla sert hesaplaşıldı. Göstericilere karşı şiddet kullanıldı. Gazetecilere saldırıldı. Avukatların savunma yapmasına izin verilmedi.
Baskı olayları “Covid-19” stresli durumu ile 2020 yılında Rusya’da yaşam standardının defalarca kötüleştiği dikkate alındığında, Rusların insan haklarını savunma olanaklarının büyük ölçüde yitirdiğini görebiliyoruz. Onların artık sokaklara akın edip gösteride bulunmaktan başka demokratik hak ve özgürlüklerini savunma aracı kalmadığı ortaya çıktı. Kamu hoşnutsuzluğunun iktidarı tehdit ettiği kuşkusuz. Bu önemli birikim son 20 yılda yani V. Putin devrinde güç topladı. Aynı dönemde yasalar birer birer değiştirilirken, seçim kanunu ve usulünün de tanınmayacak kadar bozulduğu ve kolluk kuvvetlerin güçlendirildiği biliniyor.
Rusya halkının ülkedeki durum üzerinde etkide bulunma yolları kesilmiş ve kapanmış bulunuyor. Putin’in otoriter yönetim biçiminin birkaç günde teröre sarılmış totaliter rejime dönüşebildiğini kapışmalı olaylar kanıtladı.
Gazetelerin yazdığına göre, önemli genel ve yerel seçimlerin sonuçları seçimden önce biliniyor. Sokak gösterileri suç sayılıyor. Polis izni olamadan yapılan tüm eylemler sürekli cezalandırılıyor. Siviller tutuklanıp dayaktan geçirildikten başka işten de atılıyorlar. Öğrencilere yüksekokullarda ve üniversitelerde baskı yapılıyor. 2021’in daha ilk günlerinde polis cop ve tekmeleri terör estirirken seçim yılına damga vurudu.
Navalni’nin duruşması yabancı diplomatlar ve hukukçular tarafından izlendi. Rusya Dış İşleri Bakanlığının yabancılara seslenişi şöyle oldu: “Rusya vatandaşlarıyla ülkede ve dış ülkelerde istediğimizi yapabiliriz, bu konuda siz bize bir şey söylerseniz, hak ettiğinizi bulursunuz.”
Navalni’yi savunan avukatlardan biri Bulgar’dır ve Rusya Federasyonu Sofya Büyükelçiliğinden hemen tepki gelmiştir. Putin “devlet egemenliği” perdesi ardına saklanıyor.
1972-75 Pomakların isimleri değiştirilirken ve ibadet hakları yasaklandığında ve 1984-1989 yılları arasında Türk nüfusa karşı soy kırım denemesi uygulanırken de diktatör T. Jivkov “egemenlik, bağımsızlık ve iç işlerine karışmama gibi ilkeler ardına gizlenmişti. Bulgar hükümeti uluslararası anlaşmaları, insan hakları yasalarını ve devlet arası normların“ hiç birine uymamıştı. Bunun en şiddetli tatbikatını 1989 büyük göçünde yaşadık.
Son hafta Batı basını, Rusya muhalefetinin Putin ile başa çıkamayacağını, dış destek ve yardım gerektiğini yazdı. Rusya’daki olayların Ukrayna ve Beyaz Rusya olaylarına benzer şekilde alevlenmesini isteyenler ve kışkırtanlar var. Putin rejimini sert bulanlar ise, “ayağımıza bastınız” diyorlar.
Rusya’da daha fazla özgürlük isteyenlerin uyandığı ve hareketlendiği gün gibi ortadadır. Yalnız Moskova’da tutuklu sayısının 1 700 olması buna ispattır. Protesto gösterileri politik karakteri Sang Peterburg’da Belediye Meclisine yapılan saldırıda, gösteri komitesinin “Durun!” emrine rağmen, olayların daha da yoğunlaşmasında ve “Beyaz Sarayı Ele Geçirelim!” sloganında ifade buldu. Göstericilerin 6 Ocak 2021 Washington olaylarını ve Beyaz Sayanın işgal edilip ele geçirilmesini örnek almaları dikkat çekti. Vaktiyle Elsin Moskova Parlamentosunu tank ateşine tutmuştu, fakat iktidar koltuklarına Sang Petersburg göstericileri kadar yakın olamamıştı.
Rusya’da kimseden korkmayan, hiddet ve nefretini gemleyemeyen başkaldırmış bir gençlik yetişmiş. Moskova “Yahmur” TV (Dojjd), Rusya tarihinde, “aynı günde Sang Peterburg ve Moskova’da böyle şiddetli çarpışmalı protesto gösterileri yaşanmamıştır” haberini verdi.
Rusya 1905 demokratik devriminde ve 1917 Ekim Devriminde dünyayı sarsan protesto ve saldırı eylemleri yaşamıştır. Çar Nikoloy’ın polis ve jandarmasının uyguladığı şiddet halkın nefretini daha da alevlendirmiş, Sibirya sürgün kampları devrim akademileri haline gelmiştir. Rusya’da aynı bilinçlenme ve çelikleşme süreci yeniden yaşanıyor. Bu direnişlerde dikkati çeken, liderlerin içerde ya da dışarda olması değil, halkın kendi kendini yönetip yönlendirmesi ve davadan vaz geçmemesidir. Bu olay Bulgaristan’da 1989 Türk Ayaklanmasında da yaşanmıştı.
Bu gösterilerin bir yönü de rüşvetçiliğe karşı olmalarıdır. Halk yoksullaştıkça tutukluların salıverilmesi isteklerine ekonomik isteklerini de eklerken, yine de barışçı mücadele yolu olarak seçim sandığını yöneldi. Rusya’da vatandaşın değiştiğine, yüksel bilinçle, mertçe ve kararlı hareket ettiğine tanık oluyoruz. Ders alalım!
Rus basını “Samovar kaynıyor” (Semaver kaynıyor) başlığını attı.
Mahkeme kararının okunduğu an salondakiler Sibirya sürgünlerine adanmış şu şiiri okudular.
“Bizim zorlu emeğimiz boşa gitmez
Kıvılcımlar mutlaka alev olur
Aydın halkımız, yakındır o gün
Dalgalanan bayraklar altına toplanır
Satır dövüyoruz biz örs üzerinde
Ateşten parlayacak yeniden özgürlük
Çar saltanatı heveslilerine ders verecek
Ve yeniden özgürce nefes alacak halklar!
