Sinema endüstrisinin “kehanetlerine” bakarsak günün birinde robotlar insana karşı çıkacak ve dünyayı istila edecek. Bilim adamı Stephen William Hawking yapay zeka ile ilgili uyarıda bulunması rastlantı değildir herhalde. Ona göre yapay zeka günün birinde muhtemelen insandan kurtulmak isteyecek . Şimdilik robotlar insanın emirlerini usulca yerine getiriyor ve bir çok alanda insana yardımda bulunuyor.
Doç.İvanÇavdarov dostane robot yaratıcılarından biri ve kontrolün her zaman insanın elinde kalacağına inanıyor. Bundan bir kaç yıl önce yüksek teknolojik el protezi yarattı. Son yarattığı dünyada eşsiz ürünü için BulgaristanMucitler Birliği’nin “2017 yılının mucidi” ödülünü aldı. Yarattığı el sensör eldiven ile yönetiliyor, yapay zeka kullanılıyor ve ayrı bir alet olarak olduğu gibi robotun bir parçası olarak da kullanılabilir. Bundan başka altı motoru var ve her bir parmak diğerlerinden bağımsız olarak hareket edebiliyor. Doçent Çavdarov anlatıyor:
“İnsani elinin vazifesi jestleri taklit etmek. Otistik çocuklara dair bir projede bu eli bir kuklaya taktık. Çocuklar jestler dilini izlediler, saymaya öğrenmeye başladılar, yeni bilgiler kavradılar, daha kolay sosyalleşmeye başladılar. Biliyorsunuz bu çocukların hareketleri çok ilginç. Onların çoğu teknik araçlar sayesinde temasa girmeye alışmış. Bundan dolayı bu icat onlar için çok yararlıdır. Bu çocuklar pedagog yerine robotik el ile ilişki kurmayı yeğliyor.”
Robotik elin 3D yazıcısının yardımıyla yaratılması ilginç bir ayrıntı. Doçent Çavdarov şunları anlattı:
“İlk kez 3D yazıcısının yardımıyla değişik madde ekleyerek yeni objeler yaratılıyor. Örneğin benim çalışmamda el parmakları takıştırılmış bir şekilde basılıyor. Böylece bütün bir teknolojik operasyon atlatılıyor. 3D yazıcısı tıp ve biyoloji alanlarında bundan böyle daha da fazla kullanılacak, umutluyum.”
Doçent Çavdarov bu teknolojinin gelişmesinin nerelere varabileceğini tahmin etmenin zor olduğunu paylaşıyor. Değişik maddelerin karışımı, yeni nitelikler kazandırmak yolunda değişik çalışmalar yapılacağını , insana göre kişisel protezlerin, hatta görme özürlülere umut veriyor, bu duyguları geri çevirebileceğinin mümkün olabileceğini düşünüyor.
Doçent Çavdarov ‘un on tane buluşu var , ancak en sevdiği adım atan robottur:
“Mimar Ludwig Mies van der Rohe’in bir deyimi var – “Küçük daha fazladır”. Bu deyim bana minimum parayla çözüm aramama ilham verdi. Böylece adım atan robotu yarattım. Sadece iki motoru var , ama çok çevik. Engelleri çabuk aşıyor. Her yerden geçebiliyor. Merdivenlerden çıkıyor. Tabi ki bunu yapan başka robotlar da var, ancak benimki çok daha basit ve yönetilmesi de çok kolay.”
Bu robotun yüksekliği sadece 15 santimetre. Potansiyeli büyük. Terörizm ile mücadelede dahi uygulanabilir. Geçilmesi, ulaşılması zor yerlerden geçebilir, kimyasal zehirlemelere , saldırı tehditlerine tepki gösterebilir.
Doç. İvan Çavdarov Sofya Teknik Üniversitesi’nde Makine Mühendisliği bölümünü 1991 yılında bitirir. Günümüzde Bulgar Bilimler Akademisi (BAN) nezdinde Robotik Enstitüsünde çalışmaktadır. Geçimini sağlamak uğuruna iki yerde çalışır.Kendisini kısmetli bir insan olarak niteliyor, çünkü iki yerde de bilim üzerinde çalışıyor. Bir kaç aydan beri “Robo Akademinin” yöneticisi. Yetenekli liseli öğrencilere yüksek teknolojinin sırlarını açıklıyor. Hatta ikisi ile, Radoslav İliev ve İvelin Stoyanov ile robotik insani el için aldığı ödülü paylaştı.
Türkçesi: Müjgan Baharova, BNR
