Şakir ARSLANTAŞ
Konu: Stratejik düzeydeki denge: Amerika’nın Doğu Avrupa’dan çekilmesi isteniyor.
Vladimir Putin, ABD’den Doğu Avrupa ile Balkanlar ve Bastika’da NATO askeri paktına yeni katılan Bulgaristan, Romanya, Ukrayna, Letonya, Lituanya, Estonya ve Polonya gibi ülkelerin topraklarına son yıllarda üslendirdiği savunma tesislerini ve askeri kıtalarını geri çekmesini, Washington’un Rusya Federasyonuna uyguladığı yaptırımların kaldırılmasını ve neden olunan zarar için tazminat ödenmesini istedi.
Rusya Başkanı Putin, Washington’un Rusya’ya karşı dostane olmayan tutumundan dolayı ABD ile Rusya arasındaki plütonyum dönüştürme sözleşmesini geçersiz kıldı ve yeniden geçerlilik kazanması için şu şartları öne koştu. “1 Eylül 200 yılından sonra NATO üyesi olan ülkelere konuşlanmış olan ABD askeri alt yapı tesisleri ve asker sayısının, bu sözleşmenin yürürlüğe girdiği tarihteki düzeyine indirilmelidir.”
Sözleşmenin yürürlükten kaldırılmasını duyuran devlet belgesinde şöyle deniyor:
“Koşulların kökten değişmesi ile ilgili olarak, Amerika Birleşik Devletlerinin Rusya Federasyonuna karşı dostane olmayan hareketleri ve ABD’iın uluslar arası sözleşmeler gereğince askeri amaçlar için kullanmak üzere başlıklardan sökülen plütonyumun işlenmesiyle ilgili yükümlülüklerini yerine getirememesinden dolayı stratejik güvenlilikte tehlike meydana gelmiştir.”
ABD ile Rusya Federasyonu arasındaki sözleşme 29 Ağustos 200 yılında imzalanmıştı. Bu sözleşmede, sökülen plütonyumun ABD ve Rusya askeri ihtiyaçları için kullanılması öngörülmüştür. Taraflar 34 tondan fazla olan plütonyumu bertaraf etmek zorundaydı.
Dış İşleri Bakanı Sergey Lavrov, Rusya ile kuvvet mevziinden, yaptırım uygulayarak ve nota göndererek Birleşik Amerika’nın hiçbir şey elde edemeyeceğine işaret etti. Bu bir yaptırım önlemidir, fakat Rusya aynı zamanda nükleer silahsızlanma yükümlülüklerinden vazgeçmediğini bildirdi.
“Royters” ajansı, Bladimir Putin, ABD ile Rusya arasındaki nükleer başlıklardan plütonyum ayırma sözleşmesini bozdu, haberini verdi. Ajans, bunun ABD ile Rusya arasındaki ilişkilerin kötüleştiğine bir işaret olduğuna dikkat çekti. Açıklanan kararda, “sözleşmenin stratejik istikrar için tehlike doğması ve ABD’nin Rusya Federasyonuna karşı düşmanca eylemlerde bulunması sonucu bozulduğu vurgulanıyor. ABD sözleşmeden kaynaklanan yükümleri yerine getirebilecek durumda olmadıklarına vurgu yapılıyor.
Plütonyum yeniden işlenmesi sözleşmesinin yürürlükten kaldırılmasına somut neden olarak ise, Moskova’nın Amerikalılarca kullanılan imha etme yöntemi kabul etmemesidir. Sözleşmenin amacı nükleer maddenin geri dönüşümü imkânsız bir şekilde işlenmesidir. 2010 yılından beri ABD plütonyumu geri dönüşü olmayan bir şekilde işlemekten vazgeçerek gömmeye başlamış olduğundan, bu onlara kontrolsüz nükleer başlık üretme olanağı sağlamıştır.
2 000 yılının Eylül ayından sözleşmenin yürürlükten kaldırılması yasa tasarısının taslağında,
Bu sözleşmenin yeniden yürürlüğe girmesi ancak, yasa tasarısını hazırlayan Başkan Putin’in kararıyla olabilir. Fakat önce ABD, bu değişikliğin yapılmasını zorunlu kılan durum değişikliğini düzeltmelidir.
Moskova, Rusya Federasyonuna karşı düşmanca siyasetten aşağıdaki şekilde vazgeçmelidir:
- Sergey Magnitski’nin hapishanede ölümünden sorumlu tutulan büyük sayıda kişinin, ABD’ye ayak basmasını yasaklayan resmi kişilerin isimlerini içeren, 2012’de kabul edilen “Mahnitski” Yasasının yürürlükten kaldırılması;
- Ukrayna’da hürriyeti desteklemek amacıyla 2014’te kabul edilen Rusya aleyhinde olan yasaların kaldırılması;
- Rusya’da fiziki ve tüzel kişilere karşı kabul edilen ve yürürlükte olan tüm ABD yasalarının kaldırılması;
- Rusya’nın uyguladığı karşı önlemlerden doğan zararlar da dahil olmak üzere, Rusya’ya karşı uygulanan yaptırımlardan doğan tüm zararların karşılanması;
Yasa önerisinde özetle şöyle deniyor:
“ABD’nin Doğu Avrupa ülkelerindeki askeri varlığının arttırılması için Ukrayna bunalımı gerekçe olarak öne sürülüyor. Bulgaristan, Romanya, Letonya, Lituanya, Estonya ve Polonya gibi ülkelerdeki askerlerini yönetmek için ön saflara çıkarılan ve 2015 yılında tamamlanan 6 konumun stratejik hedefi Doğu Avrupa ülkelerine çok büyük sayıda NATO askeri naklini sağlamaktır. ABD silahlı kuvvetlerinden bölükler Balkın devletleri topraklarında konuşlandırılmış ve bu ülkelerin uçak limanlarında üslendirilmiş bulunan NATO uçak sayısı artmıştır. ABD askeri uzmanları Rusya’da yasaklanmış olan “Sağ sektör” adlı örgütün erlerini eğitiyor.
