Raziye ÇAKIR
Tarih 1 Nisan 2021
Bulgaristan’da 4 Nisan 2021 tarihinde PAZAR GÜN seçim var.
45.Halk Meclisi seçilecek. Bulgaristan parlamentosunda 240 milletvekili var. Yani hükümet 121 milletvekili oyu ile kurulabiliyor.
Seçime 31 politik parti ve hareket katılıyor. Seçimlere oy hakkı olanlardan % 51’nin katılmaya kararlı olduğu “Alfa Riçars” ve “Apis” gibi sosyolojik araştırma ajansları taraşından “doğru bir tahmin” olarak savunuluyor.
Seçime 3 gün kala açıklanan verilere göre, Sofya Yeni Meclisine 6 siyasi partinin gireceğine işaret ediliyor.
% 4 onanındaki seçim barajını geçecek partiler şunlardır:
- Avrupalı Bulgaristan Vatandaşları GERB – %
- Sosyalist Parti BSP % 19,8.
- Var, Böyle Bir Halk % 12.7
- Hak ve Özgürlükler Partisi DPS % 12.5
- Demokratik Bulgaristan % 6.3
- Diril Bulgaristan ve Dazlaklar İktidardan Sökülün % 6.
4 Nisan akşamı Sofya Meclisinde Bulgaristan seçmen ruhunu yansıtan yeni durum böyle olduğu takdirde yeni bir sağ veya sol hükümet kurulabilmesi imkânsız gibi görünüyor.
***
Seçim sonrası ile ilgili “Deutsche Welle” (Almanya’nın Sesi) Alman diplomat Klaus Schramaier’den şu bilgileri aldı:
“Ön yargılı olmayan dış gözlemcilerin hepsi 4 Nisan seçim sonuçlarının farklı bir yönde gelişeceğini söyleyebilirdi. Ne ki harika yaşanmadı. Çünkü 2020’de 10 ay sokaklar doldu taştı. 10 Nisan 1989’dan sonra 30 yıl Bulgaristan, Bulgaristan kaldı. Yani Başkan Yarımadası. Bu yarımadada hala geçmişin hayaletleri, geçmişin alışkanlıkları ve artı sosyalizm sonrası refleksler hakim durumdadır.
Bu seçimlerde zekâ ve sağduyu üstün gelse bile, yüne de değişim açısından şans yoktur, çünkü halkın şarkılaştırdığı bir “kontrol altında tutulan seçim sonuçları” ve seçim sonuçlarının sahteleştirileceği inancı canlıdır. Üstelik Bulgaristan’da ısrarla istenen posta ve internet üzerinden oy vermeye geçilemedi, Corona salgını seçmen aktifliğini düşürecek ve bu gelişmeler süregiden durum ve büyük partiler lehinde çalışan faktörlerdir. Yeni meclise 5-7 parti girse bile, yeni hükümeti kurmak hiç de kolay olmayacak.
***
Parlamenter güçlerin arasında hiç biri % 28 oy oranıyla hükümet kurmak isteyen Avrupalı Bulgaristan Vatandaşları GERB partisi ve lideri şimdiki başbakan Boyko Borisov’la aynı kabinede olmak istemeyeceğini seçimden önce defalarca açıklamış bulunuyor. Üstelik Hak ve Özgürlükler Partisi DPS GERB ile ortak kabine oluşturmak istese bile, aralarındaki gizli anlaşmalara rağmen, GERB partisi Türklerin iktidarda yer almasına razı olmayacağını defalarca açıkladı.
Ayrıca, “Var, Böyle Bir Halk”, “Demokratik Bulgaristan” ve “Diril Bulgaristan” ve “Dazlaklar İktidardan Sökülün” partileri “Hak ve Özgürlükler Partisi” DPS ile aynı kabinede olmadıklarını da seçim kampanyasında kesin tavır olarak açıkladılar. Bu yeni 3 politik biçimlenme Bulgaristan Sosyalist Partisi BSP ile de aynı hükümete katılmak istemediklerini seçmenlerden oy isterken bir ilkesel konum olarak açıkladılar. Yeni üç parlamenter partiye göre, Avrupalı Bulgaristan Vatandaşları – GERB, Sosyalist Parti – BSP ve Hak ve Özgürlükler Partisi – DPS statüko – var olan kısır durum – partileri olarak nitelendiriliyor ve Bulgaristan’da demokratik dönüşüm, eşitlik ve adalet gerçekleştirilemeyeceklerine inanılıyor.
4 Nisan Pazar gün Bulgaristan’da hava açık ve güneşli bir Bahar günü olacak sözleri hava durumunu bildirenlere ait olsa da, bu gerçeğe dayanan siyasi köşe yazarlarından hemen hemen hepsi seçmenleri seçim bürolarına gidin dedi. Seçmene hitaben “Geleceğiniz vereceğiniz oya bağlıdır” dedi. Ülkedeki ağır durum dikkate alınarak, “sandığı kullanmamak daha iyi bir gelecek özlemlerine ihanet olur” dediler.
***
Bu mecliste iyi olan belki de 3 yeni partinin parlamentoya girmesi olacaktır. “Var, Böyle Bir Halk!”, “Demokratik Bulgaristan!” ve “Diril Bulgaristan” ile “Dazlaklar İktidardan Sökülsün!” yeni yeni ve farklı bir parlamenter güçtür. Bu yeni güç halkın protesto gösterilerinde doğmuştur. Bu partilerin üçü de şimdiki yönetimin değişmesini istiyor. Bu azami program bu üç gücün birinci ortak noktasını oluşturuyor.
***
Seçim kampanyası Bulgaristan’da “yurtseverlikten konuşmanın boş boş konuşmak olduğunu da ortaya koydu. “Bulgaristan herşeyin üstünde! Gibi Nazi sloganlarıyla yumruk sıkmaya gerek yok. Çünkü Bulgaristan tüm vatandaşlarının yurdudur, vatanıdır ve hiçbir kimse bu bütünden daha büyük bir parça talep edemez. Bu seçimlere de 3-4 faşist, aşırı milliyetçi parti katılıyor, hepsinin parlamento dışı kalması, ülkeye huzur getirir ve halkımız hele Kuzey Makedonya Cumhuriyeti ve azınlıkların insan hakları ve kimlikleriyle yaşamaları konularında rahat bir nefes alır. Makedon haydutlarının 100 yıl sonra bizdeki Makedonya Cumhuriyeti topraklarına yeniden göz dikmesi, Makedon halkının diline, tarihine ve kimliğine dil uzatılması 2017 – 20021 arasında Balkanları ve Avrupa Birliğini sarsan büyük bir küstahlık oldu.
***
İktidarı yeni dönemde de elinden kaçırmak istemeyenler, diktatör Todor Jivkov’un totalitarizm kurallarına göre, yabancı güçler egemenliği koşullarında ve oligarşi sermayeye hizmet ederek yaşamaya devam etmeye çalışıyorlar. Son haftada seçmenlerin, öğretmenlerin ve belediye meclis üyelerinin polis amirliklerine ve direk olarak savcılıklara gönderdiği ihbarlar dikkate alınarak 224 seçim bölgesinde oy tacirleri basıldı. Yakalanan son grubun 70 kişilik bir baskın ekiple gettoları ve köyleri dolaştığı ve oy pazarlığı yaptığı açıklandı. Dazlak grupların 400 binden fazla oyu kapattığı bildirildi. Oy kullanmayan, fakat isimleri seçim listelerinde olan 400 bin kişilik “ölü canlılar” oylarını paylaşılırken ciddi çatışmalar yaşanıyor. Satın alınan ve “ölü canlılar” oyları bu seçimde GERB partisi oylarından da fazla olabilir. Bu durum GERB elitinin seçmenden koptuğuna da işaret ediyor.
***
Seçimler arifesinde Dünya Bankası Bulgaristan’ı eleştiren “Şimdi Gelişmeler” başlıklı bir rapor yayınladı. Raporda, önce 2021 yılında Bulgaristan Gayrı Safi Milli Hasılasında % 2.6 büyüme beklenirken, Ocak ayında % 0.7 oranında daralma yaşandığı, 2020 yılında ekonominin % 4.2 oranında küçüldüğü belirtiliyor. 2021 güzünden önce devletin normal kalkınma temposuna dönebileceğine işaret edilirken, bunalım öncesi duruma ancak 2023 yılında dönülebileceği bildiriliyor. 2021 yılının yaz ve güz aylarında Bulgaristan’da aşı işlerinin hızlanacağına da işaret edilen raporda, Bulgaristan vatandaşlarının diğer AB ülkeleri vatandaşlarından 3 defa daha fakir ve yetersiz sağlık ve eğitim konularında yaşadığı duyuruluyor.
Bulgaristan sosyal ve ekonomi yönetiminde ciddi sorunlar olduğuna da yer verilen rapor medyada yorumlandı. Özellikle, 2021 – 2027 yılları arasında Bulgaristan’a Avrupa Birliğinden gelmesi öngörülen 29 milyar Avro (58 milyar leva) şimdiki otoriter yönetimin eline geçerse çar çur edilir endişesi dile getirildi. Borisov hükümeti devletin yıllık bütçesini kendisine kesilmiş bir çek olarak görüyor ve ülkeyi her alanda plansız-programsız yönetiyor.
Tarım kesiminden bir örnek vermek gerekirse, 1985 yılında Türklere soy kırım zulmü saldırıları başlamazdan önce Bulgaristan hayvancılığı 1 milyon 200 bin ton et üretirken, halen 120 bin ton et üretiyor, oysa ülkemizin yıllık et ihtiyacı 400 bin tondur ve dolayısıyla 280 bin ton et ithal etmek zorundayız. Üretim 10 defa azalmış ve dış pazarlara bağlanmışız. Zaman değişim zamanıdır.
Seçimden sonra parlamento bileşimi ve hükümet kurma çalışmaları ve ihtimalleri de BGhaber.org sitesinden izleyebilirsiniz.
Corona belasından kendinizi koruyunuz.
Pazar gün oyunuzu vermeyi ihmal etmeyiniz.
En sağlıklı ve mutlu günler sizin olsun.
Paylaşınız.
