Çok eskilere dayanan bir Bulgar geleneğinin ürünü olan kırmızı beyaz renklere sahip el yapımı bilekliklere verilen isim.
Hakkında çok farklı hikayeler anlatılır. Fakat günümüz de baharın gelişinin kutlanması için yapılmaktadır. 1 Mart günü kola takılan marteniçkalar 15-20 gün sonra çıkartılarak meyve veren bir ağaca dilek tutularak asılır. Ve hatta çıkarma işlemi için de farklı söylentiler vardır. Tam gün belli olmamakla beraber genel kanı ilk kırlangıç görüldüğünde çıkarılması üzerinde yoğunlaşırken kimi kaynaklara göre bu kuş leylek kimilerine göre martı kimilerine göre ise turnadır.
Tarihi açıdan önemine değinmek gerekirse bu konuda da çeşitli rivayetler vardır.
Birincisi: bir kış ayında savaşa giden Bulgar erkeklerine geride kalanlar “sizden haber alabilmemiz için savaşı kazandığınızda bir kuşun ayağına beyaz, kaybederseniz de siyah bez bağlayın” derler. Ve baharın geldiği dönemde ayağında beyaz fakat kandan kırmızı olmuş bez parçaları bağlı kuşlar gelir. Bu inanışa göre bu bezler savaşı kazandık ama çok can ve kan kaybettik manasına gelir. Bu pek yaygın bir inanış değildir.
İkinci bir rivayet ise: Baba marta ya da “marta nine” diye tabir edilen ve baharın gelişini simgeleyen kişinin gelişini kutlamak için takılır bileklere. Bu daha yaygın bir rivayettir zira Bulgaristan da her tarafın ve hatta hayvanların bile kırmızı beyaz süslendiği dönemde herkes birbirine ‘çestita baba marta’ der.
Bu Bulgar geleneği günümüzde de devam etmektedir. Ve hatta uzun süre orada yaşadıktan sonra Türkiye’ye geri gelen göçmen vatandaşlarımız tüm iyi niyetleri ile bu uygulamaya devam etmektedir. Tüm iyi niyetleri ile diyorum çünkü uygulamanın temelinde Hristiyanlık ile alâkalı şeyler olup olmadığından emin değilim, fakat daha çok Şamanizm inancıyla alâkalı gibi bir kanı oluşturuyor bende. Ama pek ehemmiyet içermemekle birlikte marteniçkalar yapılmaya başlandı. Dilekleri tutalım. Baharın gelişini kutlayalım. Hem marteniçka’nın kötülüklerden koruduğu ve şans getirdiği de söylenir…
