Murat ULUTÜRK
Kültürel bağımsızlık, çoğu zaman göz ardı edilen ama bir milletin varlığını sürdürebilmesi için en temel unsurlardan biridir. Sınırlarımızı korumak, ekonomik bağımsızlık elde etmek, siyasi iradeyi güçlendirmek elbette önemlidir. Ancak bütün bunlar, kültürel bağımsızlıkla taçlandırılmadığında eksik kalır. Çünkü bir milletin asıl gücü, kendi değerlerini, tarihini ve kimliğini yaşatabilme becerisinde saklıdır. Peki, kültürel bağımsızlık nasıl sağlanır? Bu sorunun cevabı, hem bireysel hem de toplumsal düzeyde atılacak adımlarda gizlidir.
1. Kendi Tarihini ve Değerlerini Tanımak
Kültürel bağımsızlığın ilk adımı, kendi tarihini ve değerlerini bilmekle başlar. Bir milletin geçmişi, onun kimliğinin temel taşıdır. Ancak tarih sadece kitaplarda kalan kuru bilgilerden ibaret değildir. Tarihi, günlük yaşantımıza, dilimize, sanatımıza ve eğitim sistemimize entegre etmek gerekir.
Mustafa Kemal Atatürk’ün de dediği gibi, “Geçmişini bilmeyen, geleceğini de bilemez.” Çocuklarımızın Battal Gazi’yi, Mimar Sinan’ı, Yunus Emre’yi tanıması, onların kendi kültürel köklerine bağlanmasını sağlar. Bu da onları dünyaya daha sağlam bir duruşla bakabilen bireyler haline getirir.
2. Eğitim Sisteminde Kültürel Bilinç
Eğitim, kültürel bağımsızlığın en güçlü araçlarından biridir. Ancak eğitim sadece bilgi aktarmakla sınırlı kalmamalı, aynı zamanda bir kimlik inşa etme sürecine de hizmet etmelidir. Ders kitaplarında, müfredatlarda ve okul etkinliklerinde yerli ve milli değerlere daha fazla yer verilmesi gerekiyor.
Bir çocuğun küçük yaşlardan itibaren kendi kültürel mirasını tanıması, onu içselleştirmesi ve bu mirası gururla taşıması, o toplumun kültürel bağımsızlığını pekiştirir. Yabancı kahramanlar, figürler elbette tanıtılabilir, ancak bu, kendi değerlerimizi gölgede bırakmamalıdır.
3. Medya ve Popüler Kültürün Gücü
Medya, kültürel bağımsızlığın kazanılmasında ya da kaybedilmesinde en büyük rolü oynayan alanlardan biridir. Televizyon dizileri, filmler, müzikler ve sosyal medya içerikleri, bir toplumun değerlerini şekillendirir. Hollywood’un küresel etkisini düşünün. Amerikan kültürü, dünya genelinde medya aracılığıyla yayılmış ve birçok ülkenin gençliği üzerinde güçlü bir etki bırakmıştır.
Bizim de kendi kahramanlarımızı, hikayelerimizi modern medyada daha görünür kılmamız gerekiyor. Yerli yapımların desteklenmesi, milli kahramanlarımızı konu alan çizgi filmler, belgeseller ve dizilerle genç nesle kültürel mirasımızı aktarmalıyız. Popüler kültürle yarışabilecek yaratıcı projeler üretmek, kültürel bağımsızlığımız için kritik bir adımdır.
4. Sanat ve Edebiyatın Yeniden Yükseltilmesi
Bir toplumun ruhunu sanat ve edebiyat besler. Şiirlerimiz, hikayelerimiz, resimlerimiz ve müziklerimiz, kültürel kimliğimizin en derin yansımalarıdır. Ancak bu alanlarda da çoğu zaman Batı’nın etkisi altında kaldığımız bir gerçek. Halbuki bizim de köklü bir sanat ve edebiyat geçmişimiz var.
Modern sanatçılarımızın, yazarlarımızın ve müzisyenlerimizin kendi kültürel miraslarından ilham alarak üretim yapmaları teşvik edilmelidir. Divan edebiyatının zarafetinden halk ozanlarının içtenliğine, Türk motiflerinin estetiğinden geleneksel müziğimizin zenginliğine kadar birçok değer, yeniden hayat bulmayı bekliyor.
5. Tüketim Alışkanlıklarının Değiştirilmesi
Kültürel bağımsızlık, sadece soyut değerlerle değil, günlük hayatımızdaki somut tercihlerimizle de ilgilidir. Giydiğimiz kıyafetlerden, satın aldığımız ürünlere kadar her tercih, bir kültürel kimlik göstergesidir. Yabancı markalar ve sembollerle donatılmış bir yaşam tarzı, farkında olmadan bir kültürel teslimiyetin göstergesi olabilir.
Yerel üreticileri desteklemek, kendi kültürel motiflerimizi taşıyan ürünleri tercih etmek ve çocuklarımızın oyuncaklarından okul çantalarına kadar kültürel bilinçle seçim yapmak, bireysel düzeyde atılabilecek önemli adımlardır.
6. Dilin Gücü: Türkçeye Sahip Çıkmak
Dil, bir milletin ruhudur. Kültürel bağımsızlık, dilimize sahip çıkmakla doğrudan bağlantılıdır. Son yıllarda dilimize yerleşen yabancı kelimeler, sadece birer kelime değil; aynı zamanda kültürel birer etki aracıdır. Türkçemizi doğru ve zengin bir şekilde kullanmak, kültürel bağımsızlığımızın temel taşlarından biridir.
Aynı zamanda dilimize yeni kelimeler kazandırmak ve mevcut zenginliğimizi korumak için edebiyatçılarımıza, akademisyenlerimize ve medyaya büyük görev düşüyor.
Sonuç: Kültürel Bağımsızlık Bir Tercih Değil, Bir Zorunluluk
Kültürel bağımsızlık, sadece geçmişe bağlı kalmak ya da nostaljiyle yetinmek değildir. Aksine, köklerimizden güç alarak geleceği inşa etmek demektir. Kendi değerlerimize sahip çıkmak, bizi diğer milletlerden izole etmez, aksine dünyaya daha güçlü ve özgüvenli bir şekilde açılmamızı sağlar.
Unutmayalım ki, kültürel bağımsızlık, bir milletin kendine olan saygısının en açık göstergesidir. Kendi değerlerine saygı duymayan bir toplum, başkalarından saygı bekleyemez. Kendi kültürünü yaşatamayan bir millet, zamanla başkalarının kültürel hegemonyasına teslim olur.
Bu yüzden hepimize düşen görev açık: Kültürel mirasımıza sahip çıkmak, onu gelecek nesillere aktarmak ve bu değerlerle modern dünyada güçlü bir şekilde var olabilmek. Çünkü bir milletin kültürü, onun ruhudur. Ruhunu kaybeden bir milletin ise geleceği olmaz.
