Modern politikada en sık kullanılan terimler, kavramlar ve deyimlerle ilgili isteğiniz üzere açıklamada bulunuyoruz:
1) Totaliter rejim: Bulgaristan’da sosyalist devlet, hükümet ve komünist partinin birleşmesi yani yönetim, yürütme ve yargının birleşmesiyle 1970’lerde belirdi. T. Jivkov’un baskı ve terör rejimi anlamına gelir. O dönemde aydınlarımız ve cesur kardeşlerimiz mahpushanelere ve toplama kamplarına atıldı, sürgün edildiler. Totaliter rejim bizi yurdumuzdan kovdu.
2) Derin devlet: (devlet içinde devlet), (parti ve meclis üstü iktidar dayatması). Bugün bizde derin devleti A.Doğan mafya-oligarşi çetesi yönetiyor. Bu devlet hırsızları, kaçakçıları, dolandırıcıları, yalancıları kolluyor. Avrupa Birliği derin devlet tümörünün Bulgar toplumundan temizlenmesinde ısrarlı. 14 Hazirandan beri devam eden itaatsizlik eylemleri mafya oyunlarına karşı başladı ve devam ediyor.
3) Seçim sistemi: Parlamento seçimleri yasal düzenleme sistemidir. Bizde 12 Mayıs 2013’te yapılan meclis seçimleri orantılı seçim sistemine göre yapıldı. Listeleri partiler gösterdi, seçmen tanımadığı kişilere oy verdi. Mayfa şefi D. Peevski, vergi kaçakçıları Dimitrov ve Şterev HÖH listesinden vekil oldular, yani dokunulmaz oldular ve paçayı hapisten kurtardılar.
4) Orantılı seçim sistemi: Bizde 23 yıldan beri kullanılır. Adayları parti gösterir. HÖH’te Ahmet Doğan belirler. Soydaş Ankara’da oy kullanır, hırsız Petko Dobriç’ten mebus çıkar. Bulgaristan için tamamen yanlış bir sistemdir. Geçen hafta parlamentoda yapılan sivil toplum örgütleri – yasama komisyonu görüşmesinde bu sistemin değiştirilmesi istendi.
5) Çoğulcu seçim sistemi: Seçmen parti listesini değil ayrı bir aday listesinden tanıdığı ve güvendiği adayı seçer. Seçmen adayını kontrol etme hakkına sahiptir, istekte bulunur, takip eder.
6) Karma seçim sistemi: Hem orantılı hem çoğulcu sistem birlikte uygulanır. 240 milletvekilinin yarısı bir sisteme ötekiler de ikinci sisteme göre seçilir. Seçmen 2 oy kullanır. Birisi parti listesi için ikinci oy ise beğendiği bir aday içindir. Aday aynı partiden olmaya bilir. Örneğin, parti listesi oyunu HÖH’e atan, ikinci oyunu bağımsız bir aday için kullanma hakkına sahiptir.
7) Parlamenter yönetim sistemi: Şimdiki Bulgaristan sistemidir. Seçmen meclis üyelerini, onlar da Başbakanı ve Bakanlar Kurulunu seçer, önemli atamalı yapar. Örneğin Merkez Bankası Başkanı, Ombudsman, Başsavcı meclis tarafından atanır. 14 Haziran halk ayaklanması “DANS” gizli servis Başkanlığına Peevski’nin atanmasına karşı patladı ve devam ediyor.
8) Büyük Millet Meclisi (BMM): Son defa 1990’da seçildi. Yeni Anayasa’yı kabul etti. Anayasa’da ve yasalarda önemli değişiklikler yapmakla yükümlüdür. Şimdi ülkemizde ya BMM ya da erken seçim yapılmasında değişiklik yapılması söz konusudur. Cumhurbaşkanı erken seçim çağrısında bulundu. BMM seçimi yapılırsa ülkemizdeki “derin devletin” ve “oligarşi-mafya-iktidarının” temizlenmesi hedeflenecektir. Bir de şimdiki Anayasa’da etnik azınlıkların doğal haklarının verilmesine ilişkin yasal boşluklar doldurulmalıdır.
9) Hain, ajan, muhbir, ihbarcı, müzevir: Bu terimlerin bir başka karşılığı da k ö s t e b e k t i r. Bu değimler, genelde Bulgaristan Türkleri arasında baş muhbir, ajan ve hain olarak bilinen A. Doğan’ın gerçek yüzünü açıklamak amacıyla kullanılır. Bu ajan hem sivil hayatta hem de hapishanelerde bulunmuş ve 40 cilt ihbar yazmıştır. Birçok kardeşimizin canını ve ailesini yakmıştır. Bulgaristan Türkleri tarihinde kendilerine en ağır yara açan haindir.
10) İkili ajan: İki gizli servise birden çalışan ajandır. Örneğin A. Doğan hem Bulgar gizli servisi “DS” hem de Rus gizli servisi “KGB”ye ajanlık yapmıştır. Sadece Türklere değil, Bulgar milli menfaatlerine de ihanet etmiştir.
11) Gençlik isyanı: Türkler arasında son yıllarda HÖH 8. Olağan kurultayında A. Doğan’a kürsüde rapor sunarken tabanca çıkarılması ve “Sen halkıma ihanet ettin! İn kürsüden!” başkaldırısıyla gerçekleşmiştir. Bulgaristan’ın genç kamuoyu A. Doğan’a karşı direnişlere arka olmuştur. Bu kongrede, A. Doğan’ın HÖH Başkanı seçilmesi engellenebilmiştir.
12) İtaatsizlik: Barışçı başkaldırıdır. Boyun eğmeyenlerin, değişiklik isteyenlerin barışçı isyan biçimidir. Sofya’da itaatsizlik eylemleri bir aydan beri sokak ve meydanları dolduruyor. “Hükümet İstifa!” diyenlerin kükreyişidir.
13) Pasif direniş: Barışçı protesto eylemidir. Sürekli ve dayanıklıdır, gücünü kitleselliğinden alır. Genelde başarılı sonuçlanır. Geniş halk kitlelerini kucaklayan bir eylemdir.
14) Elektronik medya: “Kırcaali eu” gibi bilgisayar gazetesi, telefon ve bilgisayarla haberleşmedir. 21. Yüzyılın nabzıdır. Direnişlerin örgütlenmesinde iyi sonuç verir. Halkı en kolay ve doğru bilgilendirme aracıdır.
Şakir ARSLANTAŞ
