Zekiye YILMAZ
Doğduğum şehir, Ruse, ya da bir diğer adıyla “Küçük Viyana”, tarihin derin izlerini taşıyan bir şehir. Bu şehir, sadece mimarisiyle değil, aynı zamanda onu modern bir Avrupa kentine dönüştüren vizyon sahibi bir liderin, Ahmed Şefik Midhat Paşa’nın izleriyle de doludur. Midhat Paşa, sadece bir vali değil; bir reformcu, bir inşaatçı ve bir vizyonerdi.
Midhat Paşa: Modernleşmenin öncüsü,
1864 yılında Tuna Vilayeti’nin başkenti olarak belirlenen Ruse, Midhat Paşa’nın vali olarak atanmasıyla birlikte büyük bir dönüşüm yaşadı. Paşa, reformist fikirleri ve coşkusuyla, Ruse’yi modern bir Avrupa şehri haline getirmeyi hedefledi. İlk iş olarak, şehrin altyapısını modernleştirmeye başladı. Dar, tozlu ve karanlık sokaklar yerine, geniş, kaldırımlı ve sokak fenerleriyle aydınlatılmış caddeler inşa edildi. Bu, o dönem için bir devrimdi.
Midhat Paşa’nın dört yıllık valiliği boyunca, 3.000 km’lik karayolu, 1.400 köprü ve 28 km’lik kaldırımlı sokak inşa edildi. Bunların arasında, Yantra Nehri üzerindeki Belenski Köprüsü de bulunuyordu. Bu köprü, ünlü Bulgar mimar Kolyu Ficheto tarafından inşa edilmişti. Ayrıca, Ruse’de “Gül Şahin” ve “İslah Khane” gibi modern oteller de bu dönemde yapıldı.
Midhat Paşa, sadece fiziksel altyapıyı değil, eğitim ve tarım alanında da büyük reformlar gerçekleştirdi. Zorunlu eğitim sistemini getirerek, Türk ve Bulgar okullarını birleştirdi. Böylelikle Bulgar ulusal çıkarlarına uygun tek bir eğitim sisteminin temelini attı.
Tarım alanında ise “Obraztsov Çiflik” gibi örnek çiftlikler kuruldu. Bu çiftlik, bugün Tarım Akademisi’nin temelini oluşturuyor. Ayrıca, su temini sistemleri ve tarımsal kalkınma projeleriyle, bölgenin ekonomik gelişimine büyük katkı sağladı.
Demiryolu ve Ulaşım Devrimi ise
Midhat Paşa’nın en büyük projelerinden biri olan Ruse-Varna demiryoluydu. 26 Ekim 1866’da resmen açılan bu demiryolu, bölgenin ulaşımını büyük ölçüde kolaylaştırdı. Ayrıca, Arabakonak Geçidi’nden geçen yol, Sofya’nın kuzey Bulgaristan’a bağlanmasını sağladı. Bu yol, Orhanie (bugünkü Botevgrad) gibi şehirlerin hızla büyümesine de katkı sağladı.
Midhat Paşa, Ruse’yi modern bir şehre dönüştürmek için büyük çaba sarf etti. Ancak, bugün Ruse’de onun adını taşıyan bir sokak, bir anıt ya da bir plaket bile yok. Bu durum, şehrin tarihine ve kimliğine dair bir eksiklik olarak görülüyor.
Midhat Paşa, Osmanlı Devleti’nin bir valisi olmasına rağmen, yaptığı reformlar ve projeleriyle Ruse’nin gelişimine büyük katkı sağladı. Onun mirası, sadece Türk tarihinin değil, Bulgar tarihinin de bir parçasıdır. Bu nedenle, Ruse’de Midhat Paşa’nın bir anıtının olmaması, şehrin tarihsel hafızasında bir boşluk yaratıyor.
Tarihe saygı ve mirasın korunmasında
Midhat Paşa, Ruse’nin modern bir şehre dönüşmesine büyük bir rol oynadı. Onun reformları ve projeleri, şehrin bugünkü kimliğinin temelini attı. Ancak, bu büyük liderin mirası, yeterince takdir edilmedi.
Ruse’de Midhat Paşa’nın bir anıtının olmaması, şehrin tarihine ve kimliğine dair bir eksikliktir. Bu eksikliği gidermek, sadece Midhat Paşa’ya değil, aynı zamanda Ruse’nin tarihine de bir saygı duruşu olacaktı. Tarih, sadece geçmişi anlamak değil; geleceği inşa etmek için de bir rehberdir.
Küçük Viyana, doğduğum şehir, Midhat Paşa’nın onuru ve mirasıyla dolsun!
Tarih, gerçekleriyle öğrenilsin ve anılsın!..
