Patatesin adı bizim memlekette- Rodoplar- kompildir. Dünyanın bazı ülkelerinde insan ve hayvanların ana besin kaynağı olan bu bitkinin yapraklarını yiyerek zarar veren kompil böceğin Avrupa’ya Colorado’dan geldiği bir gerçektir.
Literatürde Patates böceği (Leptinotarsa decemlineata), yaprak böceğigiller (Chrysomelidae) familyasından 10-12 mm boyunda, sarı veya kırmızı sarı renkli zararlı bir böcek türü olup, kışı toprakta ergin halde geçirdiği, gerek larva, gerekse ergin döneminde patates, patlıcan, domates gibi bitkilerin yaprak ve sürgünlerini yiyerek beslenir.
Son yıllarda bu kompil böceğin adı Kırcaali yöresindeki Türk ve Müslüman kardeşlerimizin dillerinden düşmez hal aldı. Burada ikamet etmekte olan hemşehrililerimizin bazıları Türkiye’den memleketine gelen herkese “kompil böceği” lâkabını yakıştırmaya başladı. Hem de bu yakıştırmayı telaffuz ederken yüzünde mutluluktan güller açıyor. Bu benzetme, hiç de yakışık almıyor, söyleyenin de ağzına yakışmıyor. Bir kere yukarıda da belirtildiği üzere kompil böceği başta patates olmakla, bazı sebzelerin yapraklarına zarar veriyor, oysa Türkiye’ye göç etmiş kişiler, eşini dostunu ziyarete gelmekle geldiği aileye zarar yerine fayda verdiği bir gerçektir. Memleketindeki eşi dostuna bakarak Türkiye’den gelen dolgun cüzdanla geliyor. Kendimi övmeyeyim ama, çok iyi gözlemciyimdir ve intibalarım beni aldatmaz. Türkiye’den gelenlerin çoğu gelirken bavulunu boş getirmez; çerezi bir başka, kınası, giysisi, helvası, hediyelik eşyası bir başkadır. Köy ve kasabalardaki kafeterya ve restoranlarda tanıdık ve dostları ile oturduğunda ev sahibine hesap ödetmez. Ödetecek olsa bile her ev sahibinin maddi durumu buna müsait değildir. Ramazan aylarında Türkiye’de oruç tutamayanların bazıları kefaretlerini, fitre veya zekâtını Bulgaristan’da kalan muhtaç hemşehrilisine veya akrabasına gönderdiğini de bilirim. Bütün bu gerçekler karşısında bu “Kompil böcekleri gene geldiler” yakıştırması neden ve hangi boşboğazların, kimlerin tarafından yapıldığını merak edenlere söyleyeyim:
O kişiler, yılın üç yüz altmış beş gününde Bulgaristan’a gelip, gerek yolculuk, gerek devlet dairelerinde işlem yaptırarak, gerek otel ve pansiyonlarda konaklayarak, gerek yeme-içme, özellikle de evine dönerken yaptığı alışverişlerde Bulgaristan devletine bıraktığı paradan habersizlerdir. Bu tür ticari faaliyetler sonucu her yazar-kasadan çıkan vergi payı bu kendini bilmezin kendi, veya ana-babasının, dedesinin emekli maaşına yansıdığından bihaberdir. Çalışmayı sevmeyip, yan yatıp her şeyi bir yerlerden hazıra bekleyen, Türkiye’den gelenlerin kılığını kıyafetini, cebindeki parasını, altındaki otomobili kıskananlardır. Unutulmamalı ki, bugün Bulgaristan’da Türklük bölgelerine en az yatırım yapılır ve işsizlik oranı en yüksektir. “Türkiyeliler”, yani “Kompil böceği” lâkabı yiyenler, bu bölgelerde taksisi, otobüsü, bakkalı, çakkalı, hatta köyde küçük-büyük baş hayvanı, arısı ve tavuğu olanlarla alış-verişte bulunarak, para bırakıyorlar. Bu para ülke ekonomisinin çarkını döndürmedeki payı hiç de küçümsenemez. Onlar ki, var olanı yemeye değil, olmayana yedirmeye geldikleri de bir gerçektir. Kendini bilmez boşboğazlar, siz o “Kompil böceğinin” faydasını bilin ve gelen her eşinizi dostunuzu sedirde ve sofrada baş köşeye oturtun, başınıza taç yapın! O “böcek” altın yumurtlayan tavuktur. Düne kadar aynı sofrayı paylaştığın kardeşine böyle çirkin bir yakıştırma yapmakla aferin kazanmıyorsun. Ben bu kişilerin demokrasi sarhoşluğundan ayılamadıklarını sanıyorum. Türkiye’deki hemşehrilini kıskanmaktan vazgeç ve biran önce toparlan. Hayvancılık mı yaparsın, tarıma mı el atarsın, çalış da senin de olsun. Öyle evde kös kös oturup, Türkiye’den biri gelsin de “Kompil böceği gelmiş” demekle büyük marifet kazanacağını zannetme. O “Böcek” bir gün kapından kesilirse, işte o zaman zararlı olmayıp, faydalı olduğunu anlarsın ama, iş işten geçmiş olur. Bu şekilde yakışıksız benzetmelerle, nifak sokmaktan vazgeç. Sen ki o “böcek” dediğin kişiyle yirmi beş yıl önce bayramlarda umum sofrada kurban etine kaşık sallamıştın, şimdi ne oldu da senin kardeşin “Kompil böceği” oldu? İnsaf doğrusu!
Mehmet Türker
