Filibeli Abdullah Efendi
Tarih: 10 Mart 2021
15 gün sonra sandık başındayız.
Bulgaristan’da 7 anket ajansı var. Hepsi çalışmış ve Şubattan Marta geçerken seçim dalgasının üzerinde 6 parti var. Bu 6 politik parti aynı sofraya oturup iktidar böreğini birlikte yiyecekler mi, yoksa sofrayı itip yeni sofra kurulmasını mı isteyecekler. Politik gündem sorunu budur.
Kilit üstüne kilit dedik.
Birinci kilit: Partilerin hepsi birbirine karşı.
Şu an birinci kilidi açıp tek başına hükümet kuracak bir politik güç yok.
Anket sonuçları genellemesinden alınan sonuçlarda 240 koltuklu 45. Sofya Halk Meclisi tablosu şöyle olacaktır.
GERB – 80 milletvekili;
BSP – 64 milletvekili;
“Var Böyle Bir Halk”– 36 milletvekili;
HÖH – DPS 34 milletvekili;
Demokratik Bulgaristan – 15 milletvekili;
Diril BG. Yolsuz Zenginleşenler İktidardan Dışarı! – 11 milletvekili.
Bulgaristan politik tablosunda 2021 yılı itibarıyla yer alan bu 6 siyasi parti ile ilgili kısa bilgiler.
1. Avrupalı Bulgaristan Vatandaşları – GERB partisi 2005’te kuruldu. Değişmeyen başkanı Boyko Borisov’tur. GERB 2009’dan beri hükümettedir. Birinci kabinesini azınlık hükümeti olarak; ikincisini 5 partiden oluşan “Reformcu Blok” ile birlikte 2014’te ve üçüncü hükümetini de 2017’de güya “Yurtsever Cephe” milliyetçi ortaklığıyla birlikte kurdu. GERB ortanın sağında tutucu bir parti olup iktidarda olduğu 12 yıl içinde hiçbir sosyal, ekonomik ve kültürel reform yapmamış, demokratikleşemeyen ülkede siyasi statükoyu korumuş ve parlamenter demokrasiyi totalitarizme taşımaya çalışmıştır.
2. Bulgaristan Sosyalist Partisi – BSP Bulgar sosyal demokrat, sosyalist ve komünist geleneklerini demokratik sosyalizm şeklinde sürdürürken 1971-1989 totalitarizm kalıtına sahip çıkıyor. 2 200 000 emeklinin gelirlerini yükseltme, doğan her çocuk için annesine 6.500 leva yardım, sağlık ve eğitim reformu vaatleriyle 4 Nisan seçimlerine gidiyor.
3. “Var, Böyle Bir Halk!” partisi 2020’de tescil edildi. Müzisyen ve 7/8 TV sahibi ve sunucusu Slavi Trifonov’un politik partisi olarak bilinir. 2016’da gerçekleştirdiği bir halk oylamasında siyasi sistem değişikliği, seçim kanunu değişikliği, meclise giren partilere devletin parasal yardımlarını kesmesi, savcı ve polis amirlerinin direk oylamayla halk tarafından seçilmesini savundu. “Ku Ku Bend” orkestrasının da sahibi olan Sl. T “Covid-19” koşullarında halka açık meydan ve stadyum konserleri yapamadığından seçmeni etkileme olanaklarını kullanamıyor. 4 Nisanda ilk kez seçime girecektir.
4. Hak ve Özgürlükler Partisi – HÖH – DPS, omurgasını Bulgaristan Müslümanlarının oluşturduğu 1990’dan beri politik sahnede rol alan bir siyasi oluşumdur. Bulgaristan’da Türk dilini ve yerel kültürü ve İslam dinini ve Müslüman geleneklerini yaşatmak için, asimilasyon politikasına karşı mücadelede biçimlenmiştir. 31 yıldan beri siyaset sahnesinde rol alan HÖH-DPS partisi, bir gizli polis ajanı ve Bulgaristan Türklerinin milli kimlik menfaatlerine ihanet eden hain olarak bilinir ve üç milliyetçilik içeren Bulgar milli doktrini ile milli menfaatlerini kabul ederek, Türk kimliği ve kültürü uğruna verilen direnişlerin edinimlerini elinin tersiyle çöpe itmiştir. DPS’ye oy veren Türkler parti içi demokratikleşme gibi yenileşme umuduyla sandığa gitmektedir. Bulgaristan’daki rüşvetçilik ve dolandırıcılık olaylarının başında gelen HÖH milletvekili Delyan Peevski’nin ülkeden kaçması ve Ahmet Doğan’ın aday çıkmaması, Türk seçmeni sandığa yönelten 2 yeni etken oldu. Bu seçimde HÖH-DPS ile “Var, böyle Bir Parti!” ile 3. yer için yarışıyor.
5. Demokratik Bulgaristan bir siyasi seçim ortaklığıdır. 2019 Ekim’inde yapılan yerel seçimler için 3 siyasi güç arasında eş başkanlık sistemine göre kurulmuştur. Bu politik ortaklığa katılan “Güçlü Bulgaristan Hareketi” (DCB), “Evet Bulgaristan!” partisi ve “Yeşiller” son yerel seçimlerde Sofya’da 8 Belediye başkanı çıkardı. Ülke çapında örgütlü olmadığı için dış ülkelerdeki seçmenlere yöneldi. İngiltere ve Almanya’daki çalışmaları sonucu toplam 120 bin kişi seçime katılacağına dair dilekçe doldurdu. “Evet, Bulgaristan!” başkanı Hristo İvanov T.C.’deki soydaş dernekleriyle İstanbul ve Bursa’da görüştü, fakat tutmadı. Bu seçim ortaklığı orta katmandan oy istiyor.
6. “Diril BG!”. “Yolsuz Zenginleşenler İktidardan Dışarı!” gibi isimlerle seçime katılan, özünde “Zehirli Üçlü” adıyla ünlenen 2020 yaz ayları gösterilerine katılan gençler toplanmış olan bu hareketin lideri Bayan Maya Manolova’dır. Moskova’da okumuş, Sofya’da Hukuk tahsil etmiş, birkaç dönem BSP milletvekili ve BG ombudsmanı olan Bayan Manalova gençlerin ve özürlülerin haklarını savunmakla, sosyal ve ekonomik alanda değişiklik istekleri ve sağlık ve eğitim-öğretim alanında modernleşme talepleriyle seçmen sevgisini kazandı.
4 Nisan’dan sonra Bulgar meclisindeki tablo bu şekilde kalırsa hükümet kurulabilir mi? Durum herkes herkese karşı.
· GERB Başkanı Boyko Borisov, BSP ve HÖH-DPS ile ortak kabine kurmayı kabul etmiyor.
· BSP lideri Bayan Ninova HÖH-DPS ile aynı hükümette olmak istemiyor.
· “Demokratik Bulgaristan” GERB partisi ile hükümete katılmak istemiyor.
· HÖH-DPS “Demokratik Bulgaristan” koalisyonuyla hükümet kurmak istemiyor.
· Maya Manolova da GERB ile aynı hükümette olmak istemiyor.
· “Var, Böyle bir Halk Partisi” de yukarıda sıralanan 5 partinin hiç biriyle iktidar ortaklığına katılmayacağını resmen açıklamış bulunuyor.
Seçimlere 25 gün kala politik partiler arasındaki durum “Merhaba! Merhaba!” kapısında düğümlenmiş, diyalog kesilmiş, yuvarlak görüşme masası kurulmasından söz edilmiyor ve hiç kimse iktidar kapısının nasıl açılacağına akıl yormuyor.
Bu işlere kafa yoranlar, “bu seçimleri saymayalım”, zararın neresinden dönsek kardır, doğrudan yaz sonu yeni seçimlere hazırlıklara başlayalım önerisini tekrarlamaktan çekinmiyorlar.
2001’de II Simeyon ile hükümet kuran HÖH-DPS ve BSP partileri rüşvet ve dolandırıcılık olaylarında adı kötüye çıkan GERB partisiyle ortaklığı kabul etmiyor. GERB’in 2014’te ortak kabine kurduğu “Reformcu Blok” ve 2017’de iktidarı paylaştığı aşırı milliyetçilerden “Yurtsever Cephe” yani toplam 8 siyasi parti bu seçimde tahminlere göre meclise giremiyor. Bu tahminler seçimlere 3 milyon seçmenin katılacağı beklentisi üzerinden yapılmış olup, katılım oranı 2 milyondan düşük olursa sıralamadaki son 2 ortaklık (toplam 9 parti ve hareket) meclis dışı kalabilir.
Meclise 6 parti girmesi halinde oy dağılımı şöyle olacaktır:
GERB – % 28;
BSP – % 24;
“Var, Böyle Bir Halk!” – % 13;
HÖH-DPS – % 12;
“Demokratik Bulgaristan” – % 6;
Ve “Diril BG!” ….. – % 4.5.
Su sonuçlar analiz edildiğinde birkaç sonuç çıkarılabilir.
Bir defa GERB veya BSP dışında hükümet kurulamayacaktır. Yani hükümet kurulursa eski durum (statüko) devam edecektir. Demek istediğim meclise yeni giren partilerin eski partileri siyaset dışı bırakma ve muhalefete itme şansı yoktur.
GERB ile BSP anlaştıkları halde 144 kişilik meclis çoğunluğu ile güçlü bir hükümet kurabilir. Bu adım atılamazsa, en fazla oy alan GERB, anlaştığı takdirde HÖH-DPS ve “Var, Böyle bir halk!” partileriyle ortak hükümet kurabilir. Bu 3 partinin toplam koltuk sayısı 150 olduğunda anayasal çoğunluk olan üçte ikiye yakın, çok güçlü bir hükümet kurulabilir. Ne ki, şimdiye kadar bu yönde bildiriler açıklanmamıştır. GERB yalnız HÖH-DPS ile anlaşırsa toplam 114 koltukla, gerek 121 çoğunluğu sağlayamadığından “Demokratik Bulgaristan” veya “Diril BG!” partilerinden 7 oy aramak zorunda kalınacaktır.
GERB ile “Varö Böyle bir Halk!” arasında anlaşmaya varıldığında 116 oy toplanacak ve bu defa “Demokratik Bulgaristan” ve “Dilir BG!” partilerinden 5 oy aranacaktır. Bu 5 oy tabii ki DPS ya da BSP partilerinden de gelebilir.
Bu formüllerden hiç biri tutmazsa, Cumhurbaşkanı hükümet kurma görevini sosyalistlerin BSP partisine verecektir.
BSP, HÖH-DPS ve “Var, Böyle Bir Halk!” hükümet ortaklığında anlaşabilirlerse 134 kişilik çoğunlukla güçlü bir hükümet oluşturabilirler. Daha önce BSP ile HÖH-SPS 3 kabineye birlikte girmişler ve bunlardan ikisi 4 yıllık görev süresini tamamlamıştır. Bu yeni durumda BSP, HÖH-DPS, “Demokratik Bulgaristan” ve “ve “Diril Bg!…” ortaklığında 124 milletvekili çoğunluğu ile dörtlü bir koalisyon hükümeti kurulması da olanaklıdır.
Kuşkusuz burada başka bir olanak da var. BSP hükümet kurmak için “Var, Böyle Bir Halk” partisini arayıp, “Demokratik Bulgaristan” ve “Diril BG…” dörtlü ortaklığında 126 milletvekili çoğunluğu ile bir kabine de kurabilir. Bu durumda GERB ile HÖH- DPS partileri iktidar dışı kalacaktır.
Partiler üzerindeki analiz derinleştiğinde, bu 6 partiden hiç birinin yeni bir seçime ihtiyacı yoktur. Çok yönlü bunalım açısından bakıldığında da parlamenter bunalıma girilmesi ülkemizdeki durumu daha da ağırlaştıracaktır. Bir defa hükümet olmadan AB ile aşı görüşmeleri bile kesilecek, ödemeler durdurulacak sv vs.
Koalisyon hükümeti için eşeleniyorlar.
Buna işaret eden birçok dolaylı ve dolaysız kanıt var. Bir deha seçimlerden söz eden partilerden hiç biri yönetim programından dem vurmuyor. Demek, ortak hükümete katılmayı düşünüyor. Aynı zamanda ortaklıktan da söz etmiyorlar, dolayısıyla seçimden sonra yürütülecek görüşmelerin yolunu açık tutuyorlar.
Pek tabii ki, üzerinde ciddi çalışıldığında 2021’de Bulgaristan’da Boyko Borisov’suz ve faşist partiler dışında bir hükümet kurulabilmesi ufuktadır. Hayırlısı olsun. Bunların hepsi bir tahmin. Zor zaman tahmini. Fakat hükümetsiz bunalımdan ve hepimizi kıskıvrak saran corona virüsü derdinden çıkmamız mümkün olmayabilir. Sağlıkçılar politik irade ve hükümet olmadan kaotik durumun üstesinden gelemez. Bugün itibarıyla hastanelerimizdeki hasta sayısı 6 500 olmuş, virüs dalgası yükseliyor, bizdeki İngiltere mutasyonu olarak anıldı ve toplumu tamamen sarstı. Geçen hafta lokanta, sinema, pastane ve kütüphanelerle, okullar açılmıştı, fakat ülkemizi kıpkırmızı oldu. Önlemler yetersizdir. Bu hafta gelen aşıların toplamı ise, ancak 85 bin olup, bütün illere dağıtıldı. Rus aşısı “Sputnik V” konusunda henüz bir açıklık belirmedi. Durum sıkıntılı. Aşılanmadan dış ülkeye çıkmak yasaklandı.
Faydalı olabildimse ne güzel.
Okuyanlara teşekkürler.
Lütfen paylaşınız.
