Gülten RAYİMOĞLU
Tarih, göçleri genellikle bir son olarak anlatır. İnsanlar bir ülkeden çıkar, bir başka yere yerleşir ve yeni hayatlarına başlarlar. Ancak gerçekte, göç asla tam anlamıyla bitmez. Çünkü göç edenler, geçmişlerini de yanlarında taşır ve çoğu zaman geriye dönmek için yollar arar.
1977-78 yıllarında Bulgaristan’dan Türkiye’ye göç eden 130 bin Türk, burada yeni bir hayat kurdu. İstanbul, Bursa, Edirne, Tekirdağ gibi şehirlerde yerleştiler, evlerini inşa ettiler, çocuklarını okuttular, işlerini kurdular. Çoğu, Bulgaristan’daki yaşamlarına kıyasla daha iyi bir hayat sürmeye başladı. Ancak ne kadar iyi yaşarlarsa yaşasınlar, memleketlerini unutmadılar.
Her göç edenin içinde bir özlem vardı. Geride bırakılan topraklar, çocukluk anıları, atalarının mezarları…
Şimdi Bir Yol Açıldı: Geri Dönüş Başladı mı?
Yıllar geçti ve Bulgaristan, göç edenlerin torunlarına geri dönmeleri için yeni haklar tanımaya başladı. Çifte vatandaşlık, mülk edinme hakları ve sosyal güvenceler… Bunlar, Türkiye’de yıllarca yaşayan Bulgaristan Türkleri için geri dönüş fikrini yeniden gündeme getirdi.
Özellikle emekli olanlar için bir fırsat doğdu. Emekli maaşlarını Türkiye’den alan bazı göçmenler, hayatlarını Bulgaristan’da devam ettirme kararı aldı. Kimisi eski köyüne, kimisi şehir merkezlerine döndü. Artık bir ayağı Türkiye’de, bir ayağı Bulgaristan’da olan büyük bir kitle var.
Bazıları ekonomik nedenlerle, bazıları ise sadece geçmişlerine duydukları özlemle bu yolu tercih etti. Ancak şurası kesin ki, göç tam anlamıyla bitmedi.
İki Arada Bir Dünya
Şimdi iki ülke arasında gidip gelenler için bambaşka bir yaşam tarzı oluştu.
Türkiye’de yaşayan, Bulgaristan’da yazlık evini koruyan, yazları orada geçiren ve tekrar Türkiye’ye dönen bir nesil var artık. İki ülke arasında kurulan bu bağ, aslında göçün ne kadar güçlü bir hafıza bıraktığını gösteriyor.
Göç etmek kolay değil, ama geri dönmek de öyle.
Çünkü insan, her nereye giderse gitsin, bir ayağı hep geçmişte, hep anılarında kalıyor.
1977-78 göçü, bugün sadece geçmişin bir parçası değil.
Hâlâ yaşayan, devam eden, her iki ülke arasında gidip gelen insanların hikayesi…
