Hamiyet ÇAKIR
25.02.2023
Yazılarımızda yeri geldikçe Bulgaristan’da yalnız azınlıkların değil, Bulgar halkının da devletten ve hükümetten, kurumlardan uzaklaştığını, soğuduğunu yazdık. Hatta BULTÜRK Başkanımızın dediği gibi “Bulgaristan’da Bulgaristan’ı savunacak yönetici bulmak çok zor”
Bu yobazlaşma hele Müslüman azınlığa karşı özünde ırkçı milliyetçilik gibi nedenlerle kendini ötekileştirme şeklinde kışkırtılırken, fakirlik, yoksulluk ve çaresizlik de kendiliğinden bir soğuma ve yabancılaşma, güvensizlik getirdi.
Bizimki, 50 yıl geçmişi olan psikolojik bir süreçtir.
1972-73 yıllarında Pomaklara isim, din, gelenek ve yaşam biçimi değiştirme saldırısı ağır yaşanmıştı. Kanıma göre, Bulgar topluluğu bir millet olarak oluşamadığını, 1878’de kendi devletini kendisinin kuramamaması, İlk Prens Aleksandır Batenberg’in dış ülkeden gönderilmesi, Anayasa metninin Berlin 1878 Anlaşmasından kopyalanması ve kendi anayasası olmayan Rusya Çamlığı’ndan 1879 Anayasasına onay istenmesi Bulgar topluluk hafızasında çizgiler bırakmıştır. Ferdinand’ın da Avrupa’dan gelip Prens ve Çar olması ve memleketi felaketten felakete sürüklemesi unutulamayan olaylardır.
Bu örnekler topluluk olarak Bulgarların yetersizliğine, devlet kurmaya olgunlaşamadıklarına kanıt ve işaretlerdir.
Bu psişik olgunluk birikimi eksikliğinden kaynaklanan 1984-1989 soykırım faciası bir insanlık suçudur. 1991’de devletin Türk azınlığından ve Müslüman nüfustan özür dilemesi büyük bir suça, toplumun kendini kendini mutlaka arıtması gerektiğine işarettir ki, bu olmamıştır. Bunlar oluşan ve aşılamayan bunalımlardır.
Suçlular ortada dolaşırken azınlıkların seferber edilmesi olanaksızdır.
Ardından 1996’daki mali çöküş, 2002 yılındaki ekonomik çöküş gibi bunalımlar yaşandı ki, halkın umut yıldızı söndü.
Tam o zaman şair Geo Millev’in “Bu Gece” şiiri dillenmişti: “Kara gecenin ölü bağrından yüzyıllarca birikmiş köle hiddeti doğar!” demişti şair. Parlamento camları indirilmişti.
Krizi en kolay atlatacak olanlar:
Yaşı 60 üstü, eli öpülesi büyüklerimizden söz etmiyorum.
Henüz yaşları 35 olanların da değer yargıları artık biçimlenmiş olduğundan değişiklikleri zor kavrayacaklarını düşünüyorum.
“Onlein nesil” dediğimiz, serserilikleriyle sevdiğimiz genç kardeşlerimiz en kolay atlatabilecekler şimdiki bunalımı görüşünü savunuyorum. Tüm değerler değişiyor. Belki de yakında o çok kıymetli olan “kâğıt para” artık olmayacak. Vaktiyle “votka” içmeye alışanlar, bizde Çin lokantalarına artık alıştılar…
Bunalımın Bulgaristan’daki özellikleri arasında en kötüsü, yeni döneminde bilgisayar kullananların artmaması, evlerinde bilgisayar olmayanların hareketlenmemesi oldu.
Elektronik eğitim sistemi hemen tutmadı.
Bilgisayarla ilgili hem olumlu hem de olumsuz propaganda yapılması etkisini gösteriyor.
Güven eksikliği.
Bu açıdan yapılan bir eleştirel analiz için karakteristik çizgiler getirdi. Toplumsal güvende bir gevşeme ve dökülme var. Ülkeyi bugün yöneten Cumhurbaşkanı, Başbakan, kabine, parlamento sanki git gide kendiliğinden bir yana çekildi. Sustular. derken Ukrayna savaşında kahraman kesilmeye öne atladılar. Rus Büyükelçisi ve çalışanları casuzlukla suçladılar. Bulgaristan’da ne kadar uçak varsa Ukrayna’ya gönderdiler.
Ey Rusya yetiştirdiğin uşakları gördün mü? Sen adam yetiştirseydin şimdi 3-5 kuruş menfaat için ABD’nin dediklerini harfiyen yapmazdı. Dünya etme bulma dünyasıdır. Yanı peşindeki Sırbistan Rusya’ya yardıma gitmeye hazırlanırken Bulgaristan biraz daha tedirgin olsa iyi olur. Belli mi olur Rusya’ya yardıma gitmeyi, Bulgaristan’dan başlayabilirler dikkat etmek gerekir. Bizden söylemesi…
Neyse, zaten şu anlattığım başlıkların hepsi kötü haberdi.
Avrupa ülkeleri totaliter diktatörlüğe dönüyor, dikkat.
Avrupa Birliği’nin içi pörsük çıktı. Nüfusu yaşlanmış, teknolojisi eskimiş, bürokrasisi hantal bu birlik esneklik gösteremedi. Çin’den maske taşırken yorulmuş görünüyorlar. Kıtasal bürokrasi değişir ve yerine generaller oturursa ekonomik bunalımlar derinleşir. Avrupa Müttefik Kuvvetleri kurulamadığından başa geçmeye hevesli ADAM da yok.
Burada sorun şimdiye kadar iktidarlara kol kanat olamayan, danışmanlık bile yapamayan yerli Türklerin, Pomakların ve Romenlerin kapı çalan yeni günlerde toplum, devlet ve hükümet, kamu yönetiminde hak ettikleri yeri alıp alamayacaklarıdır. Sorun budur. Bulgar partilerin hiç biri Türklere ve azınlıklara önem vermediler.
Komunist korkusu bu gün insanlarda özellikle azınlıklarda devam etse de yeni nesil bunlara göz yummaz. Bugün yapılanlar yarına devredilirken dikkatli olmak gerekli olduğunu düşünüyoruz. Bu gelecekte büyük kargaşalara yol açabilir, bunun da sorumlusu bugünkü yöneticilerdir.
Çünkü tek dilli, tek milletli devlet formülü tamamen eskidi, zamanını doldurdu ve çöktü. Bulgaristan’da çok kültürlü, tüm azınlıkları birleştirecek yeni bir yapılanmaya ihtiyacı var.
Bu arada kimliklerin tanınması yani Türkün Türk oluşu, Romen’in de Romen olduğu tanınmalı! Anayasa ve yasallar ilgili bireysel ve kolektif hakları tüm azınlıklara tanımalıdır. Sonra çok geç olabilir.
Beni şöyle anlayabilirsiniz.
Avrupa kıtasında şu an yaşayan 170 dil var. Avrupa Birliği bunların ancak 27’sini tanıdı. AB’nin, konsey, birlik ve meclis, yargı organları nezdinde resmen kullanılan dillerdir bunlar. Birliğin tek geçerli ortak bir resmi dili yok. İngilizce sivrilmişti. “Brekzit” olayından sonra üye olmayan bir ülkenin dili AB resmi dilidir demek olmaz…
Forum ve panellerde çevirili konuşuyorlar. Ama o kadar. Kararlar azınlıklara kendi dillerinde indirilmiyor. İnsanlar ne olduğunun farkında değil. Bunalımlardan süzülen bulanık su aktıkça akıyor.
Bu arada etnik azınlıklar kendi dillerini (147 anadil) konuşarak kıt kanat yaşamaya çalışıyorlar. Örneğin Bulgaristan’da devletin tanımadığı ve konuşulmasına yasak koyduğu, alfabesi olmayan, okulsuz, kitapsız 7-8 anadil var. Bu topluluklar yakında ülke nüfusunun % 50’den fazlasını oluşturacaklar. Ve Bulgaristan’da zalim T. Jivkov döneminde olduğu gibi, olağanüstü durum ve sokağa çıkma yasaklarıyla başlayan çember sıkma ve giderek sertleşen diktatörlükte yerli anadiller konuşturulmayınca çözülüp sönecekler ve bütün Avrupa baştanbaşa yeni bir manevi bataklık haline gelecek.
Bildiğim “devlet çökmeden din çökmez” diyenler var, ama kültür çökerse devlet çöker. Fakat bu gerçeğin kitabı henüz yazılmamış…
Sofya Üniversitesinde Bulgar Kültürü Fakültesi yok.
Sözde, Avrupa’ya kültür dağıtan hep Bulgarlar olduğundan ama kime ne kadar verdiklerini hesaplayamadıklarından dolayı Kültür Fakültesini açamamışlar. Günlük planlarla “günübirlik” yaşamaya başladığımızda, toplumlar körelecektir.
Uygulanan yasaklarda ufuk ve ışık yoktur. Şimdiki umudumuz, şeytanın kesesindeki altınlar gibi, kese açılsa içinde kuru yapraklardan başka bir şey olmadığını göreceğiz. Sorun budur!
İşler bununla da bitmiyor:
Korona virüs krizinin ardından ekonomik ve mali bunalım, ardından politik bunalım ve daha da sonra ama çok yakında psikolojik bunalım baş gösterecek.
Şimdiki kırılma çok derin. Yalnız bir örnek vermek istiyorum: Evimize kapanıp biz bu işleri elektronik temas ve karar oylamakla da hallederiz havasına girdiler.
Ardından kendini hiç bekletmeden politik bunalım gelecek ve “onlein neslin” temsilcilerinden en seçkinlerini yavaş yavaş lider olarak alkışlamaya başlayacağız. Psikolojik bunalım kapı çaldığında ise hastanelerimizin yarısını ruh hastalıkları tedavi merkezi olacak. Bunu yapmak zorunda kalacağız, fakat bu iş için kadromuz yok…
Bulgaristan’daki politik çözülmeyi ise şöyle değerlendirebilirim.
Halkı, devletten ve kurumlanırken uzaklaşırken kendi tarihini yadsıyor (reddediyor, olumsuzluyor). Tarihinden git gide kopuyor. Bunu önce milli kahraman, komitacıların başı Vasil Levski anma törenlerinde gördük. Sofya’daki Vasil Levki anıtı önünde hükümet ve parlamento yetkililerinin konuşmaları alkışlanmadı.
Yine bundan 7-8 yıl önce Vejdi Raşidov Kültür Bakanı sıfatıyla aynı anıtın önünde bir anma konuşması yapmış ve Levski’nin bir imzalı kâğıt ve bir de yaka arkasına rozet takarak 4.5 kg. Osmanlı altını toplamış, derken alkışlanmıştı. Raşidov dinleyenlere Levski’nin para istediği kişilere “vermezsen ve devrimden sonra şu rozeti gösteremezsen” öldürüleceksin dediğini ise söylememişti. Oysa halk can korkusundan altınlarını “devrime” veriyordu. Bu deva hepimizi evimize hapis eden şu virüsün arkasındaki aklın bizden ne isteyeceğini merak ediyorum doğrusu…
Osmanlı ve Rusya İmparatorlukları arasında yürütülen 1877-78 Plevne Savaşından sonra “Özgürlük Anıtı” (1934’te) tam 50 yıl sonra Koca Balkan’ın “Şipka Tepesi” nde kuruldu.
Bu sene mitingine toplananlar eskisine nasaran çok çok azaldı.
Demek oluyor ki, Bulgarlar artık 1878’de “özgür” olduklarına inanmıyorlar. “Tuna Boyu Eyaleti” kurmak isteyen Rusya İmparatoru II. Aleksandır’ın planları ve hayalleri artık açıklandı ve herkesçe biliniyor. Bu savaştan sonra Bulgaristan halkının daha önce tarihinde hiçbir zaman görülmemiş şekilde soyulduğu ve kölelik prangalarına takıldığı da ortadadır. Bu yazdıklarımın gerçek olmadığını anlatan yeni kitaplar yazılmıyor. Bu savaşın bir saldırı savaşı olduğunu da söyleyen yok.
9 Eylül 1944’te Bulgaristan ikinci kez Rus (Sovyet) esaretine düştü.
Modern köleliğin tekrarlandığına halen yaşayan kuşak tanıktır.
İşte bu ortamda Bulgaristan halkı Rus ve Sovyet esareti dönemlerinden ülkede kalan tüm anıtların yıkılmasını ve 3 Mart gibi uydurma bir anma günün Milli Bayram olmasını istemiyor.
Yıkılacak olan anıtlar listesinde komünist diktatör Todor Jivkov’un “Pravets” kentindeki 4 metre yüksek anıtı ve büstleri de bulunuyor.
Komünist dönem anıtlarından Bulgaristan’da artık yıkılanlar var.
1990 yılının Ağustos ayında, Komünist Partisi ve III. Komintern lideri, 1946-1949 yılları arasında Bulgaristan Başbakanı olan Georgi Dimitrov Sofya’daki mozolesinden çıkarılıp yakıldı ve külleri Sofya Merkez Mezarlığına gömüldü. 1999 yılı ağustosunda Mozolesi yıkıldı.
26 Nisan tarihinde Bulgaristan Komünist Partisi tarafından 1989 öncesi Sofya’da kurulan 10 katlı komünist basım yayım ve propaganda merkezi de temellerine konan bombalarla havaya uçuruldu. Fakat komünist totalitarizmin ana kaleleri olan BKP MK’si, il ve ilçe merkezlerindeki parti komiteleri binaları şimdi belediye merkezleri ve parti ofisi olarak kullanılmaya devam ediyor.
Kırcali’de BKP İl Komitesi ofisinden Belediye Başkanlığı yapan HÖH Başkan Yardımcısı Hasan Aziz 3 Mart kutlamalarında en fazla heyecanlanan yeni Bulgarlardan birisi. Her 3 mart günü papaz ve müftüyü peşine takarak kahve içiyorlar. Bu kahveler türk kahvesi mi acaba? Bu sohbette Kırca Alinin 1434 yılında kurulduğu ve KIRCI ALİ’nin mezarı hala kendi yerinde olmadığı konuşuluyor mudur? Türklerin medrese problemi, Eski Türk mezarlığı ve yeni Türk mezarlığı yapılsın mı? Belediyenin Saat kulesi her saat Türklere sövmesine devam ediyor, bunu da nasıl yapalım diye papaza soruyor mudur acaba? Herhalde papaz bir çözüm üretir…
Mevlâ görelim n’
Bununla birlikte BKP MK’nin kadro eğitim merkezi olan Toplumsal Bilimler ve Sosyal Yönetim Akademisi de halen Sofya’da multi milyoner Georg Soros’un finanse ettiği Yeni Bulgar Üniversitesi olarak kullanılıyor.
Yaklaşan yeni kutlama tarihi ise 6 Mayıs “Ordu Günü” – milli bayramıdır. Bu yıl korona virüs nedeniyle askeri gövde gösterisi yapılmayacağı açıklandı.
Böylece birer birer olmakla “şanlı” Bulgar tarihini havalarda uçurup göklere çıkarma olanakları sönüyor, halk normal hayatında normal bir gün yaşama fırsatını değerlendiriyor.
Şunu da söylemeden geçemem bu gün Ukrayna savaşından kaçanları tüm Avrupa sahiplenmeye çalışıyor. Peki Suriye’den kaçanları neden sahiplenmediler. Bunun cevabını hepimiz biliyoruz. AB’de bir canavar olduklarını ortaya koydular. Herkesin gözünün önünde ayrımcılık yapılıyor ve hiç kimse bundan bahsetmiyor. Neden?
İşte Türkiye bu konuda dünyaya örnektir. Bizim Türklerin geni hepsinden farklıdır dünya iyiliği bizden öğrenmiştir. Bakın iyi bir insan varsa o mutlaka Türklerle yaşamıştır. Bu net olarak ortadadır. Dünya etik, edepli, ahlaklı ve dürüstlüğü Türklerden öğrenmiştir. Bunu gençlerimiz bilsin ve atalarını gururla anlatsınlar. Türkler yeryüzünde elindeki lokmayı paylaşabilen tek millettir. Bunu herkes iyi bilsin.
Suriyeliler insan değil miydi, Afganistan’dan gelenler, Irak’tan, Afrika’da buralarda yaşayanlar insan değil mi? Dünya hala beyaz-siyah, Hristiyan-Müslüman ayrımcılığından kurtulamamış görünen.
Bu Dünyadan yapılanı bu dünyada göreceksiniz der bir atasözümüz. Hayat önümüzde hep birlikte görürüz kim haklı kim haksız…
DÜNYANIN YENİ LİDERİ
HAK VE ADALET PEŞİNDE KOŞAN OLACAKTIR.
Öte yandan, korona virüsü ile ilgili Bulgaristan’daki kısıtlayıcı önlemler kısmen kaldırılmaya başlandı çok yakında tamamen bitecek gibi.
Okuyanlara teşekkürler.
Paylaşmayı unutmayınız.
