Hüseyin YILDIRIM

Dünya üzerindeki en yüksek nokta denildiğinde genellikle Everest Dağı akla gelir. Ancak, konu yeryüzünün merkezinden ölçülen uzaklık olduğunda, bu unvan Chimborazo Dağına aittir. Bu durum, Dünya’nın şekli ve yerçekimi farklılıkları nedeniyle ortaya çıkar. İşte bu ilginç farkın nedenleri:
—
1. Dünya’nın Şekli: Küresel Değil, Geoit
Dünya mükemmel bir küre değil, ekvatorda hafifçe şişkin ve kutuplarda basık bir şekle sahiptir. Bu şekle “geoit” denir. Bunun anlamı, Dünya’nın ekvator çevresinin kutuplar çevresinden daha geniş olduğudur.
Everest Dağı Himalayalar’da yer alır ve ekvatora nispeten daha uzaktır.
Chimborazo Dağı ise ekvatora yakın bir noktadadır, bu yüzden Dünya’nın şişkin kısmına denk gelir ve yeryüzünün merkezinden daha uzakta konumlanır.
—
2. Yüksekliğin Ölçüm Kriterleri
Deniz Seviyesinden Ölçüm
Deniz seviyesinden yükseklik, dağın çevresindeki deniz seviyesine göre hesaplanır. Bu ölçüme göre:
Everest Dağı: 8.848 metre (dünyanın en yüksek noktası).
Chimborazo Dağı: 6.263 metre.
Yer Merkezinden Ölçüm
Dünya’nın merkezinden yapılan ölçümde ise ekvatordaki şişkinlik nedeniyle:
Chimborazo Dağı: 6.384 kilometre.
Everest Dağı: 6.382 kilometre.
Bu, Chimborazo’nun Everest’ten yaklaşık 2 kilometre daha uzakta olduğu anlamına gelir.
—
3. Yerçekimi ve Ekvatorun Avantajı
Yerçekimi ekvator bölgesinde daha zayıftır. Bu, Dünya’nın kendi ekseni etrafındaki dönüşünün oluşturduğu merkezkaç kuvvetinden kaynaklanır. Ekvatorda yer alan dağlar bu merkezkaç kuvveti nedeniyle Dünya’nın merkezinden daha uzağa itilmiş olur. Bu durum da Chimborazo gibi ekvatoral dağları, yer merkezinden ölçülen uzaklık bakımından avantajlı hale getirir.
—
Sonuç: Yükseklik Farkının Özeti
Deniz Seviyesinden Ölçüm: Everest Dağı dünyanın en yüksek noktasıdır.
Yer Merkezinden Ölçüm: Chimborazo Dağı yeryüzünün merkezine en uzak noktadır.
Bu fark, Dünya’nın şeklinin ve fiziksel özelliklerinin ilginç bir sonucudur ve yeryüzündeki en yüksek noktayı belirlemenin ne kadar göreceli bir kavram olduğunu gösterir.