Ulusal Elektrik Kurumu’nun /NEK/ birkaç şefi, Belene atom elektrik santralinin inşası ile ilgili olarak DANS’ın/ Devlet Ulusal Güvenlik Ajansı/ özel bir operasyonu sırasında gözaltına alındı. Özel ekipten polisler yalnız 24 saat içinde ikinci atom santrali projesi ile ilişkisi olan şirketlerin 17 ofisinde arama tarama gerçekleştirdiler. Buna sebep, Belene nükleer elektrik santralinin inşasına moratorium uygulanmış olmasına rağmen, NEK’in ayda inşaat denetimi için 950 000 avro ödemiş olmasıdır. Devlet bu yüzden 14 milyon avro yasadışı olarak ödemiştir.

Özel ekipten polislerin bu operasyonundan once Enerji Bakanlığı, 200 milyon avro tutarında büyük yekûnlerle yapılan suistimallerden dolayı Savcılığa dört başvuruda bulunmuştu. Ekonomi, enerji ve turizm bakanı Dragomir Stoynev, eski yönetenleri enerji sektörünü hortumlamakla suçladı. Eski ekonomi bakanı Delyan Dobrev ise cevaben şimdiki iktidarın ‘Ağustos başlarından itibaren son 4 yıldaki ortalama elektrik ihracat fiyatından 10 avro düşük bir fiyatla elektrik sattığını belirterek bu paranın nereye gittiğini sordu. Ona göre bu yüzden devlet ayda 5 milyon avro para kaybediyor.

Kozloduy nükleer elektrik santralinin eski şefi Valentin Nikolov, enerji sisteminde dekapitalizasyon gerçekleştirildiğini ve vergi mükelleflerinin güya düşürülmüş olan elektrik fiyatını kendi ceplerinden ödeyeceklerini söyledi. Ona göre Şubat ayında protestoya çıkan vatandaşların enerji sektörüyle ilgili hiçbir talebi yerine getirilmiş değildir.
Yıl başından itibaren enerji sektörüyle ilgili beş dava ve cezai prosedür açılmış bulunuyor. Üstlenici Rus şirketi, ikinci atom santralinin sipariş edilen ancak ödenmiş olmayan donatıların paralarını istiyor,enerji dağıtım şirketleri, bizdeki yeni elektrik fiyatını belirleme modelinin onları milyonlarca avroluk zarara soktuğu şikayetinde bulunuyor, Avrupa Birliği Komisyonu ise tekelci elektrik piyasası ve komşu ülkelerle doğalgaz bağlantıları yokluğu yüzünden Bulgaristan’ı eleştiriyor.

Bunlara yeşil enerji üreticilerinin NEK’ten 150 milyon avro değerindeki yasal olmayan yolla toplanmış olan ücretlerini geri isteyecekleri tehdidini de ekleyebiliriz. İktidardakilerle muhalefet arasındaki en büyük karşı suçlamalar ise inşa edilmemiş olan Belene nükleer elektrik santraline temin edilmiş donatılar için Rus Atomstroyeksport şirketiyle yürütülen davada Bulgaristan’ın savunmasını kimin gereği gibi gerçekleştirmediği yönündedir.Rusların açtıkları dava ise 900 milyon avro değerindedir.

Öte yandan Amerikan Ticaret Odası’na bağlı Enerji Enstitüsü’nün çıkan raporunda Bulgaristan nüfusunun daha büyük bölümünün gelirlerinin büyük bir kısmını enerji faturalarını ödemek için ayırdığı belirtiliyor.Dolayısıyla Bulgar hanelerinin gelirlerinin % 14’ten fazlası elektrik faturalarına gidiyor. Uzmanların analizine göre yüksek enerji masrafları ile enerji hammaddeleri fiyatlarında şok niteliğindeki zamlar ülkemizi büyük riske sokuyor. Bunların temel olanı, doğalgaz tedarikinin bir alternatifinin olmayışıdır. Rusya ile Ukrayna arasındaki ekonomik tartışmalardan 5 yıl sonra Bulgaristan doğalgaz kaynaklarını çaşitlendirmek için hiçibir şey yapmış değildir.

Cumhurbaşkanı Plevneliev bu günlerde Bulgaristan’ın Rusya’dan doğalgaz ithalatını yarı yarıya indirme arzusunu yeniden hatırlattı. Çünkü bizde kullanılan doğalgazın yaklaşık % 90’ı Rus imalidir. Bunun alternatifi komşu ülkelerle gaz bağlantıları oluşturulması, gelecek on yılda öz doğalgaz üretiminin beş defa artırılması, Azerbaycan’dan yılda 1 milyar metreküp doğalgaz tedarik anlaşması imzalanmasıdır. Dolayısıyla bu anlaşma ile Bulgar pazarına yönelik doğalgaz nakil hatları ilk defa reel biçimde çeşitlendiriliyor.

Türkçesi: Neli Dimitrova / Yazı: Tanya Harizanova – BNR