Elektrik enerji hırsızlığı içeriği son yıllarda çok değişti. Tüketilen elektriğin ölçüm araçlarında ciddi teknolojik yenilikler var ve sayaçlardaki verilerde hile yapmak sıradan bir vatandaşın yapabileceği niteliklerden çıktı. Bundan dolayı da, elektrik hırsızlığını ciddi bir gelir işine dönüştüren çevrelerin bulunduğu şüpheleri ortaya çıkıyor. Elektrik şirketlerinden eski çalışanların bu işlerle meşgul olacağı konusunda ciddi şüpheler var. O eski çalışanların yeni araçlarla çalışacak gerekli bilgiye sahip oldukları aşikardır. Enerji ve Su Düzenleme Komisyonu Başkanı İvan İvanov elektrik hırsızlığı problemini bu sözlerle değerlendirdi. Komisyon, Enerji Yasasında yapılacak acil değişikliklerle bu probleme kalıcı önlemler arıyor. Bununla ilgili Sofya’da bir yuvarlak masa toplantısı düzenlendi. Temaslara Enerji Bakanı Temenujka Petkova, farklı partilerden milletvekilleri ve CHEZ, Energo-Pro ve EVN elektrik dağıtım şirketlerinden temsilciler katıldı.
Elektrik çalanlar kim? Elektrik ve Su Düzenleme Komisyonu verilerine göre, elektrik hırsızlığının artık sadece %10’unu Romanlar yapıyor, diğer %50’si firmalar, oteller, fabrikalar, restoranlar vb iş sektörü kurumlarınca gerçekleşiyor. Bunlar ciddi elektrik tüketimi olan dallardır.
Bu konuyla ilgili düzenlenen ikinci forum kalıcı çözümler konusunda odaklandı. 2016’da aynı formatta yapılan ilk forumda, yasa komisyona cezaların uygulanması için eski tarihleri ve ceza bedelini belirleme hakkı vermediğinden somut neticelere yol açmadı. Üç yıl aradan sonra epey değişiklik yapıldı, elektrik hırsızlığın devletin yardımıyla asgariye ineceği umutları pekişti. Komisyon Başkanı İvan İvanov: ”Enerji ve Su Düzenleme Komisyonu’ndan elektrik hırsızlığını durdurması bekleniyor, oysa düzenleyici kurumun rolü elektrik tüketim ölçümlerinin şartlarını, kullanılan, fakat sayaçlara yansıtılmayan elektrik tüketiminin hesaplanmasını yapmaktır” dedi.
“En sık karşılaştığımız hırsızlık şemaları sayaçlardaki bağlantıları değiştirme ve yasadışı elektrik ağına bağlanma vakalarıdır. Her iki ihlalde tüketilmiş enerji ayrı şekilde hesaplanır. Komisyon ilk durumda elektrik fiyatının geri tarihli ödenmesi için 90 gün süre, ikinci durumda ise 180 gün süre tanıyor. Elektrik şirketlerinin zarar görmemesi için gayrı yasal elektrik kullanıcılarının ödeyeceği para 1000 ile 10 bin leva arasında değişiyor.Elektrik hırsızlığı yapanlara uyguladığımız cezaların adil ve eşit olmasına özen göstersek de, bu yaptırımların bir daha elektrik çalmamak üzere insanları hırsızlıktan caydırıcı olmasına dikkat ediyoruz.Elektrik hırsızlığının azalması için tek çare çağdaş elektrik sayaçlarının sunduğu teknolojik imkanlardan yararlanmak ve çalınmış enerjinin tespitinde ödenecek fiyatı iyi belirlemek gerekir.Bir elektrik dağıtım şirketinin aldığı önleyici tedbirlerle, ağdan elektik hırsızlığı %30 azalmış. Bir başka elektrik dağıtım şirketi ise, bir milyon uzaktan kumandalı elektrik sayacı monte etti ve bunun sayesinde hırsızlık teşebbüsleri azaldı.Bu sayaçlara online gözetim tesis edildi ve her hırsızlık ve usulsüzlük anında tespit ediliyor. Böyle bir vaka kaydedildiğinde şirket ve polis anında devreye giriyor ve yerinde incelemeler yapıyor. Polis tutanak hazırlayıp, tüketiciler olay mahkemeye intikal etmeden yasadışı kullandıkları elektriği ödemeyi tercih ediyor. Uzun vadede elektrik hırsızlığının önüne bu tedbirle geçilebilir”.
Çeviri: Sevda Dükkancı, BNR
