Eurostat’ın verilerine göre ülkemizdeki gençler arasındaki işsizlik yüzde 28. Bu yüzden ekonomi her ay milyonlarca kayıplara uğruyor. Öte yandan iş ve işverenler, yüksek kalifiyeli iş gücü bulmakta zorlanıyor. Üniversite öğrencileri genellikle eğitim görürken iş de yapıyor. Bu durum da çoğunlukla Sofya ve ülkenin büyük şehirlerinde gözlemleniyor.
Eğitim görürken iş gerekli mi veya böyle hayat sürmek içinde bazı riskler de mı gizliyor?
Bulgaristan’da Almanya ve İngiltere gibi ülkelerde olduğu gibi öğrenci emeği için düzenlemeler yoktur. Orada üniversite öğrencileri, haftada 20 saatten fazla çalışamaz.
Oysa ülkemizde eğitim gören genç insanlar eğitimi boyunca işe başlama özgürlüğüne sahiptir. Öğrencilerin çoğu için mesai saatleri ve iş şartları önemli değildir. Öğrenciler, kendileri para kazanmak ve ebeveynlerinden daha bağımsız olmak isteğiyle işe başlıyor. Son zamanlarda Bulgaristan’daki gençler eğitim görmek için işe başlamak zorunda kalıyor.
22 yaşındaki Georgi, Sofya’da özel bir kolejde yönetmenlik bölümünde okuyor.
Ebeveynlerinden ciddi mali destek alamıyor ve bu yüzden eğitim görürken çalışıyor. “Öğrenciliğe başladığımdan beri çalışıyorum. Okuduğum alanda meslek sahibi olmak benim için her zaman çok önemliydi. Ama üniversitedeki derslere pek giremiyorum, sadece sınavlara gidiyorum. Bence reel hayatta aldığımız bilgiler üniversitede okutulanlardan daha yararlı. Kazandığım parayla eğitimimle ilgili harcamalarımı karşılıyorum” diye anlatıyor Georgi.
Öğrenciler aslında birçok seçenekle karşı karşıya. Bazıları tam gün istihdamı, bazıları da sezon işini seçiyor. Sofya’da bulunan bir üniversitede ikinci sınıfta okuyanlar arasında yapılan bir ankete göre öğrencilerin yüzde 71’i, öğrendikleri işle meşgul değildir, bunun karşılığındaysa ayda 300 ile 600 leva arasında alıyor.
Bulgaristan’daki gençler arasında ülkemizdeki öğrenci emeğinin sömürüldüğü görüşü yaydıngır. İstihdam ajanslarının öğrenciler için önerdiği iş ilanlarının çoğu düşük kalifiyeli ve düşük gelirli iş içindir. Öte yandan öğrencilerin yaptığı ve karşılığında para kazandığı iş gelecek profesyonel gelişimi için risk de olabilir mi? Birçok genç insan şu an kendilerini tatmin eden işe kendini vermek için yüksek öğrenimden vazgeçiyor. Bu, birçok halde düşük kalifiye ve eğitim eksikliğine neden oluyor.
Bu durumda iş ile eğitim kurumları arasında daha sıkı bir bağımlılık gereklidir. Gençler eğitim görmek için çalışmak değil, çalışmak için eğitim görmeli.
Türkçesi: Rayna İvanova / Yazı: Aleksandır Yankulov – BNR
