Av.Bülent TURAN
Danıştay Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı önceki gün TBMM Genel Kurulu’nda tamamlanan görüşmelerin neticesinde kabul edilerek kanunlaştı.
Türkiye’de etkili ve sonuç alıcı bir yargı mekanizmasının kurulamaması, son yılların en ciddi eleştirilerinden biri olarak gündeme getirilmekteydi. Bu kanun da etkili ve adil bir yargı mekanizmasını kurulmasını amaçlıyor.
Danıştay Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile;
1-) Yargıtay’ın daire sayısı 46’dan 24’e (12 ceza, 12 hukuk) düşürüldü.
Adli yargıda bölge adliye mahkemelerinin 20 Temmuz’da faaliyete geçecek olması nedeniyle, ilk derece mahkemelerinin verdiği kararların yaklaşık %90’ının istinaf aşamasında kesinleşmesi öngörülmektedir. Bundan dolayı, Yargıtay’ın iş yükü düşecektir. Yargıtay’ın yeniden yapılandırılması bundan kaynaklanmaktadır.
2-) Danıştay’ın daire sayısı 17’den 10’a (1’i idari, 9’u dava dairesi) indirildi.
İdari yargıda bölge adliye mahkemeleri de adli yargıdaki bölge adliye mahkemeleri gibi 20 Temmuz’da faaliyete geçecektir. İdari yargıda da ilk derece mahkemelerinin verdiği kararların yaklaşık %80’inin istinaf aşamasında sonuçlandırılması öngörülmektedir. Yargıtay’da olduğu gibi Danıştay’da da iş yükü düşeceği için Danıştay’ın yeniden yapılandırılması zorunluluğu doğmuştur.
3-) Yargıtay’ın daire sayısı düştüğü için üye sayısı da yeniden düzenlendi. Şu anda 516 olan Yargıtay üye sayısı Kanunun yürürlüğe girmesiyle 300’e indirildi. Boşalan her iki üyelik için bir üyenin seçilmesi suretiyle de kademeli olarak üye sayısı 200’e düşecek.
4-) Danıştay’ın 195 olan üye sayısı Kanun’un yürürlüğe girmesiyle beraber 116’ya düşürüldü. Boşalan her iki üyelik için bir üyenin seçilmesi suretiyle de kademeli olarak 90’a düşürülecektir.
5-) Yargıtay ve Danıştay üyeleri, Anayasa Mahkemesi üyeleri gibi 12 yıl süreyle görev yapacaklar ve sadece bir kez bu göreve seçilebileceklerdir.
Üyelerin değişmesi suretiyle içtihatlar yeni bir bakış açısıyla ele alınıp sürekli geliştirilirken, toplumun ihtiyaçlarına daha fazla cevap verecek duruma gelecektir.
6-) İstinaf mahkemelerinin faaliyete geçmesiyle beraber vakıa denetimi istinaf mercileri tarafından yapılacağı için Yargıtay ve Danıştay’ın içtihat mahkemesi olarak sadece hukukilik denetimi yapması sağlanmıştır.
7-) Hâkim ve savcı adaylarına staj sonunda yazılı sınava ilaveten sözlü sınav şartı getirildi. Böylece, yargı görevini icra edecek hâkim ve savcıların mesleğe kabullerinden evvel başarı ve liyakat durumlarının bütün yönleriyle değerlendirilmesi amaçlanmaktadır.
😎 Hâkim ve savcılara performans denetimi getirildi. Yargıtay tarafından Kanunda belirtilen ilkeler doğrultusunda hâkim ve savcılar hakkında kanun yolu değerlendirme formu düzenlenecek. Bu formlar hâkim ve savcıların terfilerinde dikkate alınacak unsurlardan biri olacaktır.
9-) Vatandaşların etkin ve hızlı bir yargı hizmeti alabilmesini sağlamak için Adalet Bakanlığı’nca soruşturma ve davaların tamamlanması hususunda makul süreler belirlenecektir. Bu sayede vatandaşlar, soruşturma ve davaların ne zaman sonuçlandığı konusunda bilgi sahibi olabileceklerdir.
Faydalı olmasını ümit eder,bu vesileyle mübarek Kadir Gecemizi de tebrik ederim. Selam ve saygılarımla.
