Rafet ULUTÜRK
Savaş başladı
Tarih: 02 10 2017
Konu: Bulgaristan’da siyasi hendek açıldı. Cumhurbaşkanı Radev Başbakan Borısov’a savaş ilan etti. GERB partisi kaynıyor. Bundan böyle Borisov GERB, GERB de Borisov değil. Siyasi bunalımda yeni aşama başladı.
Geçen yılın 13 Kasım günü Bulgaristan Cumhurbaşkanı Rumen Radev’in seçim zaferi Başbakan Boyko Borisov’u istifa ettirmişti.
26 Mart 2017’de 3. kez iktidar partisi olan GERB bir lider partisidir.
Son 10 yılda Bulgaristan’da GERB Borisov demektir. Borisov da GERB demektir formülü işliyordu. Son 3 günde bu formül işlemez oldu. Bulgar toplumu adına Delyan Dobrev olayı denen bir olay yaşıyor.
Bu olayın boyutunda Bulgaristan’da rüşvet dağının doruğu ilk kez göründü. Dobrev GERB yönetiminden biri olarak Haskovo Belediyesinden ve ilinden sorumlu olan genç bir siyaset adamıdır. Ortaya çıkan gerçekte Haskovo belediyesinde ve kamu kurumlarındaki görevlilerin hepsinin onun ya da akrabalarının akrabası olduğu ortaya çıktı. Bu olay GERB partisinde bundan 6 yıl on seçimlerden hemen önce GERB Başkan Yardımcısı, Fiodosieva ile başlamıştı. Bayan Feodosieva’nın meclisteki odasına her sabah 12 börek (baniçka) gelirdi. O da bunları çay, ayran ve bozayla katık ederek höpürdetiyordu.
Sonra bıldırcın yumurtaları hikayesi aldı yürüdü. Herkes günde 20 bıldırcın yumurtası yiyenlerin performansından söz ediyordu. GERB’ten bir şey istemek isteyenler yumurtacı olmuştu. Bu yılın Nisan ayında “sucuk” skandalı patladı. GERB Dobriç milletvekili salam sucuk pastırma üreticilerini boğazlamış ve Borisov adına 400 kilo sucuk toplarken yakalanmıştı.
Başbakan “ben sucuk yemiyorum” diyerek içine düştüğü durumdan kurtulmaya çalışırken, börekçiyi, yumurtacıları ve sucukçuları GERB’den ve meclisten kendi karar alarak kovalarken, bu defa GERB Meclis Grubu Delyan Dobriv’e sahip çıktı. Partiye korku bastı. Haskovo sökülürse, Stara Zagora, Kavarna, Dobriç, Balçık, Pernik ve daha birçok yerde GERB’in rüşvetçi parti olarak atom bombası gibi patlaması muhtemeldir.
Bu olaylar daha 2010’da Botevgrat’ta başlamıştı. Bizim adamlar sistemi belediyeleri bacanaklar ve çotanaklar, Bayan ve Bay sağdıçlar belediyeleri paralize etti. Böylece parti içinde particikler belirdi ve kendi içlerine kapandılar ve merkezin emirlerine kulak asmaz oldular.
GERB bugün artık Borisov’a eşit değildir. GERB eşittir Borisov diyen pek kalmadı. Yeni bir siyasi duruma girmiş bulunuyoruz. Haskovo’da Belediye Başkanı Yardımcılarından 4’ü görevden uzaklaştırıldı.
Seçmen yeni yerel seçim istiyor.
Siyasi analiz:
2009’da Borisov Reformcu Blok (RB) ile sahte bir evlilik yaptı. Kurulan ortak hükümeti kıyaslayarak anlatırsak, RB’un durumu vatandaşlık almak için evlilik yapan birinin durumundan farklı değildi. Reformcu gençlere hiçbir hak tanınmadı. Çok konuşulan reformlardan hiç biri yapılamayınca, dağıldılar. 26 Mart’ta meclis dışı kaldılar. Eylül ayının sonunda (6 ay sonra) gerçek sağ merkezinde yeni bir buluşma ve bütünleşme süreci başladı. Şimdiye kadar Kuneva tarafından yönetilen ve RB içinde orta direk bir parti olan Vatandaşların Bulgaristan Hareketi (DBG) hareketi başkanlığına genç lider Dimitır Delçev seçildi. Delçev birleştirici bir siyasetçidir. “Evet-Bulgaristan” ve “Yeni Cumhuriyet” ve “Güçlü Bulgaristan” partileri ile birlikte sivil toplum örgütlerine uzanıyor. Bunları yazmamın nedeni, program açıklamayan, aşırı sağcı, şoven, faşizan güçlerle sarmaş dolaş olan, azınlıklara saldırılarını şiddetlendiren, kadroları komünist dönem polis, Ordulu ve itfaiyeci çevreden gelen ve “soya dönüş sürecine” katılmış, elleri kanlı ve kirli güçleri siyasetten atacak sağ merkezci yeni bir mayalanma izliyoruz.
Delçev, il ve ilçelerde feodal bir düzen durulduğuna işaret ederken, Başbakan Borisov’un yerel idari kanseri temizlemek için erken yerel seçim yapması gerektiğini vurguladı.
“Vatandaşların Bulgaristan Hareketi” Başkanı Delçev, 2013 yılından beri yerel düzeyde “rüşvetçilikten beslenen dere-beylik düzenini andıran bir örgütlenmenin olumsuz uğur gibi yayıldığını söylerken, yerel ve ulusal düzeyde GERB içi çelişkilerin sertliğine işaret etti. Artık alevlenen Cumhurbaşkanı Radev Başbakan Borisov çatışmadan doğan siyasi çelişkinin ülkeyi seçime götüreceğini kaydetti.
***
26 Mart seçimlerinde Bulgaristan’da beklenen siyasi değişiklik olmadı. Aşırı milliyetçilerin yasama organına ve daha sonra III. Borisov hükumetinde yuvalanması siyasi gerginliği tırmandırırken, sosyal çelişkileri yeniden alevlendirdi. Geniş kapsamlı çarpışmaya dönüşen siyasi bunalımı aşmak amacıyla yapılan 26 Mart 2017’de erken genel seçimi muhalefeti güçlendirdi. Mecliste iktidar ile muhalefet arasındaki farkı ancak 3-4 oy belirliyor.
Seçimde barajı geçemeyen partilerin birleşme ve sivil toplumu kucaklama çabaları başarılı olursa, siyasi tablo değişecektir. Seçimlere katılan partilerin isimlerine bakmamız Bulgar seçmenin ne istediğini anlayabilmemiz yeterlidir:
- Eşit Haklı Topum Düzeni Hareketi;
- “Bulgar Baharı” – Köklü Değişiklikler Hareketi;
- Bulgaristan İleri Hareketi;
- Yeni Cumhuriyet Partisi
- Memnun Olmayanlar Hareketi;
- “İrade” Partisi vb.
Bir politik istek olan sistem değişikliği, 6 Kasım 2016’daki referandumda 2.5 milyon vatandaşın parti listelerine göre yapılan çoğulcu seçim sisteminin, en fazla oy alan kazanır (majoriter) sistemle değiştirilmesini istemişti. Halk totaliter düzen kalıtlarını savunan partileri meclisten atmayı denemişti. Yargı ve meclis bileşimi istekleri rafa kaldırılınca gerginlik arttı.
Meclisteki sandalye sayısını 9 arttıran (84 – 95) iktidar partisi GERB bu defa karşısında milletvekillerini 41 arttırarak 39’dan 80’ne çıkaran Sosyalist Parti’yi (BSP) çok daha güçlü ve kararlı buldu.
Şunu da hemen belirtelim, 3. hükümetinde güya “Yurtsever Cephe” ile buluşan aşırı milliyetçi, faşizan 3 parti ile birlikte kuran Borisov’tan seçimden ancak 6 ay geçmiş olmasına rağmen, durumun birdenbire yeniden gerginleşmesiyle, üçüncü defa olmak üzere, son günlerde istifasını bir daha sunması yeniden beklenir oldu.
Ekonomik ve politik gerginliği patlama noktasına getiren can alıcı sorunlar şunlardır:
- 6 ay sonra, 2018’de Sofya’da yapılacak olan Avrupa Birliği dönem toplantılarına ilişkin hazırlıkların aksamış olması; Burada Cumhurbaşkanı ve Başbakan arasını açan nokta, Bulgaristan dış siyasetinden devlet başkanının sorumlu olmasıdır. Bu çelişkinin birinci sahnesi 90 gün sonra başlayacak olan ve 1 yıl sürmesi beklenen Avrupa Birliği dönem toplantılarının yapılacağı Milli Kültür Sarayı (NDK) tadilatında 17 milyon levanın çalınmasıyla başladı ve NDK Müdürü’nün istifaya zorlanmasıyla noktalandı. İkinci perde ise, GERB içinde genç kuşak temsilcisi Delyan Dobrev’ın politik olarak yok edilmesi saldırılarında kristalleşti. GERB içindeki skandallar, partinin rüşvette yenik düştüğünü kanıtladı. GERB mi, Borisov mu kavgası başladı. GERB partisi tabanında olumsuz tümör şeklinde örgütlenenler hayat ve iktidarda hak isterken Borisov’a başkaldıran toplantılar yapmaya başladılar ve Başbakan bu eğilimle ilgili “Cumhurbaşkanını GERB’in iç işlerine karışmakla” suçladı. Cumhurbaşkanı ve Başbakan arasındaki ilişkilerin artık beraber bir kahve içilemeyecek duruma geldiği vurgulandı. Yeni durumda Borisov bir yandan parti içinde, öte yandan Cumhurbaşkanıyla mücadele etmek zorunda kaldı.
- Askeri Hava Güçleri için alınacak yeni jetlerin “Gripen” mi, “F-16” mı, İtalyan ya da Fransız yapımı mı, yoksa Rus “MİG–19” uçaklarına mı olması, hangarlarda onarım bekleyen MİG savaş uçakları mı onaralım gibi sorunlarda 11 aydan beri Bulgar siyaset kazanını kaynatıyor. Eski Savunma Bakanı reformcu Neşev savcılığa düştü. Bu konuda eski Hava Kuvvetleri Komutanı, bugünkü Cumhurbaşkanı General Radev ile Başbakan orgeneral Borisov arasında sert düello yaşandı. Halen bu düello “silahlı kuvvetlerin modernleşmesi” gereğine sıçradı.
Bulgaristan 1 yılda 2. Politik bunalıma saplandı.
İlk defa olmak üzere Cumhurbaşkanı Radev “bütün vatandaşların başkanı olmaktan vazgeçerek” siyasette taraf oldu ve sol cephede kanat rolü üstlendi. Cumhurbaşkanının siyasi cepheleşmede cephe seçmesi ve savaşıma girmesi beklenmedik bir gelişme değildir. Radev, başbakan hakkında “Borisov partisinin iplerini elinden kaçırmıştır” dedi. Bir lider partisi hakkında basının “Borisov siyasetten çıkarsa GERB artık GERB olamaz” demesi, yeni bir çarpışmanın başladığına sinyal oldu. Cumhurbaşkanlığı ile başbakanlık arasındaki “köprülerin yakıldığını” belirten siyaset yorumcuları, GERB partisinin Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan Milli Güvenlik Kurulu’na temsilci göndermeyeceğine dikkat çekerken, yeni durumda Bulgaristan AB Konsey Başkanlığını üstlenemez, dedi.
***
Bu durumda azınlıkların yeri ve durumu ne olacak. Aşırı milliyetçilerin Bulgaristan’daki 3 imam hatip okulu ve Sofya İslam Enstitüsü için yıllık yardım olarak Türkiye’den gelen 2 milyon US Doların durdurulması istekleri “bTV” ekranına düştü. Yayına katılan Baş Müftülük Genel Sekreteri C. Faik, “bizim bu yardıma ihtiyacımız var, dışardan gelmesine izin verilmeyecekse, öyleyse bu parayı Bulgar hükümeti versin” dedi. Bulgaristan’da “Türk yok” iddiasında bulunanlara da, “1989’da Türkiye’ye gitmek zorunda olanlar ile ülkede yaşamaya devam edenler Bulgaristan’da yaşayan Türk etnik topluluğunu oluşturuyor” cevabını verdi.
Memleketimizdeki siyasi bunalımın yeni aşamasını yakından izliyoruz.
Siz de bizim yayınlarımızı izleyiniz lütfen.
