Plovdiv’de “Trakya” semti, Sofyadaki “Lülin,” “Mladost”, “Drujba”, “Tolstoy” ve daha birçok semt arasında ortak olan şey insanların 20. Yüzyılın 60’lı ve 70’li yıllarına özgü şehirleşmenin sembolü olan Sovyet mimari tarzında inşa edilen büyük apartman bloklarında yaşıyor olmaları.
Günümüzde binaların yenilenmesi yönünde modern imkanlara rağmen, eski apartman blokları 40-50 yıl önce oldukları görünümde kalmaya devam ediyor. Bu binaların inşatında yer alan mühendisler yapıların “son kullanım tarihi” olmadığını söylüyor. Ancak malzemelerin korozyona uğramaya başladığını herkes görebiliyor; çünkü binaların çoğu hızlı ve ucuza inşa edilmiştir.
Daha bundan altı yıl önce ülkemizdeki medyalar, Bulgaristan nüfusundan 2 milyon kişinin panel apartman bloklarında yaşadığı alarmını verdiler. Bu binaların hiçbirinin “teknik pasaportu yok” ve hepsine de yenileme çalışması yapılması gerekiyor.
Bu konu giderek daha güncel oluyor, çünkü 2020 yılında içinde yaşayan insanlar için tehlikeli hale gelmemesi için en eski panel bloklarının tamamen yenilenmesi için verilen süre sona erdi.
Bulgaristan Ulusal Radyosu’nun birçok kişiyi ilgilendiren bu konu hakkında “Panel blokların kullanım süresi kaç yıl ve bu binaların geleceği nedir?” sorusunu yöneltmesinin sebebi de budur.
Mimarlık, İnşaat ve Jeodezi Üniversitesi’nde öğretim görevlisiProf. Dr. Mühendis Dimitır Nazırski, BNR “Hristo Botev” programına verdiği söyleşide şunları anlattı:“Bulgaristan halkının yüzde 25’i büyük panel konut binalarında yaşıyor, ancak burada yaşayan insanlar bu yapıların kullanım süresi ve güvenilirliği hakkında endişe duymamalı. Tabi bu durum binalara bakım yapılmaması anlamına gelmiyor. Binalarda sorun meydana gelirse, bu binalar zamanında tamir edilmeli. Binaların bakımsız bırakılmış hissi duvarlara ve merdivenlere bakım yapılmamasından kaynaklanıyor. Panel binaların son kullanım tarihi yok, bu binaların kullanımı uzun yıllar sürebilir ve depremlere en dayanıklı, en güvenilir binalardır. Şu ana kadar ülkede yenilenen binaların toplamı en fazla yüzde 8 yüzde 9 oranında, oysa 2023 yılına kadar bütün binaların “teknik pasaportu” ve enerji özellikleri sertifikası olmalı.”
Büyük şehirlerde yaşayan her kişinin panel apartman bloklarına kendi özel bakışı var, bu bakış ise şöyle özetlenebilir: bu binaların geleceği olabilir, ancak bu gelecek doğru bakıma bağlı, sadece dışarıdan kozmetik yenilemeye değil.
Bulgaristan vatandaşının evine içinde “kalesi” gibi bakması, evinde istediği herşeyi yapma hakkına sahip olduğu düşüncesi panel apartman bloklarının cephe duvarlarında da görülebilir. Birçok apartman daireleri sahiplerinin tercihi ve imkanlarına göre yenilenmiş durumda. Bu nedenle de çok katlı apartman binalarının dış cephelerinde sıkça binanın tam görünüşüne uygun olmayan renkli “yamalarlar” görmek mümkün.
Yenileme süreci zor, çünkü bütün binada yaşayan daire sahipleri arasında uzlaşma sağlanması gerekiyor, bu da neredeyse hiçbir zaman mümkün olmuyor.
Sürdürülebilir Enerji Gelişimi Ajansı’nın “Enerji Verimliliği Kontrolü” Dairesi Başkanı İna Boyacieva, “Bulgaristan’da 2030 yılına kadar enerji verimliliğin artırılması ve binaların enerji bakımından yenilenmesine ilişkin Ulusal Strateji kabul edildi. Gelecek yıldan itibaren binaların enerji verimliliğini iyileştirecek önlemleri finanse edecek programların planlanmasını umuyoruz” dedi.
BNR
