Rafet ULUTÜRK
Tarih: 2 Ekim 2021
45. ve 46. Millet Meclisinin olağan hükümet kuramamasından dolayı, Bulgaristan vatandaşları, ilk defa bir yıl içinde üçüncü kez yeni parlamento için oy kullanacak. Bu yıl 3. Seçime gidiyoruz. Ard arda iki seçim yapıldı Bulgaristan parlamento seçimleri (ilki 4 Nisan ve 2.’si 11 Temmuz) sonrası yine hükümet kurulamadı ve yine seçime gidiyoruz. Cumhurbaşkanı Rumen Radev, “Var, Böyle Bir Halk” partisinden sonra, hükümet kurma imkânını GERB ardından eski komünist şimdi Sosyalist Parti BSP’ye de sundu. Parti Başkanı Bayan Korneliya Ninova da hükümet kuramadı ve Cumhurbaşkanı Radev’e iade etmek zorunda kaldı.
Cumhurbaşkanı Rumen Radev ise, konuşmasında, önce ülkede derin sağlık ve ekonomi bunalımı olduğunu ortaya koydu.
46. Halk Meclisi 2 eylül 2021 tarihinde yeni seçimlerin 14 Kasım’da yapılmasını kararlaştırdı. Aynı zamanda Cumhurbaşkanı ve yardımcısı seçimleri ile birleşmiş oldu.
İkisi bir arada seçimlerde mantıklı olarak akla gelen bir soru – iki kampanyadan hangisi ağır basacak ve seçmenlerin oy hakkını kullanmalarına teşvik edecek? Öncelik Cumhurbaşkanlığı konusu üzerine yoğunlaşmayı ve tartışmayı kişiselleştirmeyi tercih edecekler gibi görünüyor. Hep Birlikte göreceğiz.
Bu arada iki seçim sonucunda parlamentoda Posta ve internet üzerinden oy kullanma isteğimiz 45. ve 46. Meclislerinde de onaylanamamıştır. Ayrıca meclis seçimde sistem değişikliği ve seçimden sonra siyasi partilere oy başı her yıl ödenen 8 levanın 1 levaya indirilmesi önerini de onaylamadı. Anayasa hukukçularına göre, bu değişiklikler yapılırsa, devlet bütçesinden finanse edilen siyasi partilere yeni mali kaynak açılmalıdır.
Cumhurbaşkanı Radev geçen yapılan ikinci erken genel seçimden sonra yine hükümet kurulamazsa politik bunalımın Anayasal bunalıma büyüceğini ve Yüce Halk Meclisi yolu açılacağını duyurmuştu. Amma bunu yapamadı. Kendisinin de sandalyesi sallanmaya başladı.
Bulgaristan’da süreğen politik bunalım derinleşmeye devam ediyor.
14 Kasım’da düzenlenecek olan erken 47. Millet Meclisi seçimlerine 22 parti ve 7 koalisyon katılacak. Kayıtlar için verilen imzaların kontrolünden sonra bu sayı düşebilir. 13 Ekim’de Merkez Seçim Komisyonu’nun kura ile partilerin seçimlere katılım numaralarını belirlenmesi bekleniyor ve hemen ardından, 15 Ekim’de seçim kampanyası başlayacak. 14 Kasım’da “ikisi bir arada” seçimler yapılacak, çünkü aynı tarihte Bulgaristan vatandaşları Cumhurbaşkanı’nı ve yardımcısı da seçecek.
“Protesto partileri” ve “statüko partileri” olarak adlandırılan mevcut siyasi oluşumların iktidar koalisyonu oluşturamaması, yeni bir siyasi oyuncunun ortaya çıkmasını sağladı.
İlk cephe GERB ve Boyko BORİSOV’a oluşmuşken. İkincisi de Cumhurbaşkanı Rumen Radev’e oluştu.
Üçüncü cephe ise statüko partilerine karşı oluştu.
Bulgaristan siyasetinde GERB-CDC, BSP ve HÖH-DPS partileri 1990’dan beri devam eden durumun siyasi unsurları olarak değerlendiriliyor.
Dördüncü cephe de yeni üç partiden oluştu. Bu cepheye giren “Var, Böyle Bir Halk!”, “Demokratik Bulgaristan” ve “Ayağa Kalk! Biz Geliyoruz!” oluşumlarının arasında da bu konuda bir birlik ve ortak eylem sözleşmesi imzalanmadı.
Aralarında da tartışma başladı hatta içlerinden yeni bir oluşum daha ortaya çıktı.
Bulgaristan siyaset sahnesinin yeni oluşumu “Değişime devam ediyoruz” partisi ülke çapında bir tür “turne” ye çıkarak, destekçileri ile bir ara gelmeye başladı. İki eski geçici bakan Kiril Petkov ve Asen Vasilev’in ilk ziyaret ettikleri şehirler, memleketleri Plovdiv ve Haskovo oldu. İkili yerel halk ile yaptıkları görüşmelerin, belirledikleri iddialı görevlerin gerçekleşebilir olduğunu ve başarmak için mücadeleye devam etmeleri gerektiği konusunda onları motive ettiğini söyledi. Yeni oluşturulan “Değişime devam ediyoruz” parti Lideri Kiril PETKOV; oluşumdan %30 beklediklerini söylediler. Rumen Radev’i ikinci dönem destekleyeceklerini de dile getirdiler.
Aynı zamanda “Var, Böyle Bir Halk!”, “Demokratik Bulgaristan” ve “Ayağa Kalk BG! Biz geliyoruz!” protesto gösterilerinden gelen birliğinin içinde de şimdilik patlamayan ama sert çelişkiler var. Bir defa “Var, Böyle Bir Halk!” partisi sokak gösterilerinden gelen bir siyasi parti değildir.
Bildiğiniz gibi Bulgaristan’da TV-popülizminden oluşan birinci siyasi parti 2005’те (A.Doğan girişimi ve Multigrup Holding parasıyla) kurulan “Ataka” partisidir. Bu partinin kurucu başkanı olan Volen Siderov o yıllarda propagandasını “Skat TV” üzerinden gerçekleştirmişti.
Bugün “Var, Böyle Bir Halk!” politik partisinin kökleri de popülist TV propagandasına dayanır. Başkanı S. Trifonov, bir müzisyen ve şovmendir. 2000 – 2019 yılları arasında “bTV” televizyonun en fazla seyredilen akşam saatlerinde “siyasal eleştirel müzik programı” sundu. Rusya GAZPROM- doğal gaz şirketine bağlı, Bulgar doğal gaz şirketi BULGARGAZ tarafından finansal desteklenen bu eğlenceli, müzikli, danslı, orkestralı, eleştirel ve yüreklendirici propagandan esinlenenler, Şovmen Slavi Trifonov tarafından hazırlanan ve 2016 Kasım’ında Cumhurbaşkanlığı seçimiyle birlikte düzenlenen halk oylamasına (referanduma) katılan 3 milyon kişinin 2.5 milyonu aldı. İsteklerde Bulgaristan siyasi sisteminde temel unsurların değiştirilmesi yer alıyordu. Bunlardan bazıları meclise giren partilere her oy için ödenen 11 levanın bi1 levaya indirilmesiyle politik partilerin malı kaynaklarının kurutulması başta geldi. Milletvekili sayısı 240’tan 120’ye indirilerek yalnız oligarşi temsilcilerinin mecliste girmesi denendi. Her vatandaş için oy kullanma mecburiyeti getirilerek demokrasi perdesinin sonuna kadar açılmasına çalışıldı.
Seçimlerde orantılı (proporsiyonel) seçim sistemden (majoriter) çoğulcu sisteme geçilerek yalnız zenginlerin seçilme yol açılması denendi.
Hatta valileri ve polis amirlerinin de çoğulcu sisteme göre seçilmesi istendi.
Bunun için “bTV” kanalından 16 yıl süren yoğun bir propaganda yapıldı ve işaret bekleyen, birilerinin gölgesine sığınmak isteyen popülist seçmen kitlesi hazırlanabildiği gün gibi ortadadır. Bu gölgeyi sağlayacak şahıs ise, Bulgar hava kuvvetleri ve Rusya hava kuvvetlerinin yetiştirdiği General Rumen Radev olacaktı.
Cumhurbaşkanı adayları;
1. Rumen Radev-Var böyle bir halk partisi ve BSP destekli,
2. Prof. Anastas Gerdjikov -Sofya Üniversitesi Rektörü “St. Kliment Ohridski” Bulgaristan’da bağımsız Cumhurbaşkanı adayı olmayı kabul ettim çünkü muhalefetin bu zor bölünme anında gerekli niteliklere sahip olduğumu düşündüm. Başta sağ ve merkez sağ partiler olmak üzere tüm partilerle görüşeceğim. Dedi.
Şahsi kanatim Sn. GERDJİKOV yanına bir Cumhurbaşkanı Yardımcısı Türk-Müslüman alırsa seçimi garantilemiş olur düşüncesindeyim. İnşallah
Cumhurbaşkanı yarışı üstte bu iki kişinin arasında geçmesi bekleniyor.
Cumhurbaşkanı adaylarından bazıları iseѝ “Vızrajdane” ve “Ataka” partilerinin bilinen liderleri Kostadin Kostadinov ve Volen Siderov, şarkıcı Luna Yordanova, Dimitır Popov’un hükümetinde eski Başbakan Yardımcısı Aleksandır Tomov ve eski gazeteci ve Nova TV’de haber sunucusu Tsveta Kirilova.
İçişleri bakanı Boyko RAŞKOV: “Bakanlığımıza para ile oy satın almaların başladığına yönelik şikayetler gelmeye başladı” dedi.
Sosyolojik anketler, 47. Meclise seçim koalisyonu yapmaları halinde 2 partinin daha girebileceklerine işaret ediyor. Bunlardan birisi “Diriliş” hareketidir. Rusya’ya bağlılığı ve ser çıkışlarıyla ünlü olan bu hareket son seçimde tek başına % 3 oy almıştı. Yine tek başına hareket eden ve İspanya’dan 30 bine yakın oy alan “Bulgar Yazı” partisi de 19 davası olan ve siyasi işlerini Dubay’dan yöneten Vasko Vasilev’in finans desteğiyle Meclis kapısına çok yakın gelmiştir. Irkçı faşistlerin de göğüslemesini bekleyenler var. Kuzey Makedonya Cumhuriyeti yönetiminin son demeçlerinde “Avrupa Birliği üyeliğini dilimiz ve kimliğimize değişmeyiz” beyanları, Bulgar aşırı milliyetçi VMRO partisi ateşini oldukça söndürmüştür.
Politik gözlemciler önümüzdeki 3 yılda Bulgaristan’da politik sistemin değişeceğini, 1989’da dağılan Komünist Partisi BKP’nin devamı olan Sosyalist Parti (BSP) ve aynı köklerden gelen ve Batı özel servislerinin 2009’da iktidara taşıdığı GERB partisinin ve lideri B. Borisov’un zamanının dolduğunu haber veriyor.
Parlamento seçimlerinden sonra ise muhtemelen yine 6’lı bir meclisimiz olacak. Seçim sonrası Parlamentonun ana görevi bir diyalog kurmak ve bir hükümet kurmak olacaktır. Yok olmaz ise bu demek belirli perde arkası güçlerin ilgisini çeken siyasi sistemin krizi ilan edilecek.
Her şeye rağmen Türk partisi Hak ve Özgürlük Hareketi hem Cumhurbaşkanı seçimi için hem de parlamentoda güvenoyu için kilit parti durumundadır. Bu seçim sonrası daha net görülebilecektir. HÖH Cumhurbaşkanı seçimlerinde belirleyici parti kazandıran parti Türk – Müslüman partisi HÖH-DPS olacağı şimdiden öngörülüyor.
Seçim arifesinde Bulgaristan’da her zaman alevlenen Türk düşmanlığı henüz parlamamıştır. Bu seçimde Cumhurbaşkanı ve yardımcılığı konusunda Türk Partisi HÖH etkili olması bekleniyor. Zamanlama tamam her şey yolunda HÖH doğru seçim yapabilir ise parlamentoya 50 milletvekili göndermesi ve Türk Cumhurbaşkanı yardımcısı adayı olması ve onu kazandırmaları da işten değil. Biraz samimiyet ve halkla kucaklaşmaları, tekrar 1990 yılında olduğu gibi halkın yanına gitmeleri yeterlidir.
Bizler, insanlık ailesi içinde yer alan kadim Türk Milletinin bir parçasıyız.
Bizler insanlığın, acılarını hisseden vicdanı olmalıyız. Ancak Aklı Selim bir yaklaşım ve karar ile ele alınırsa amacına ulaşır. İnşa süreci, yaşadığımız bu dünyanın öznesi olmaya karar vermekle başlar. Akl-ı selîm sahibi olup da tefekkür eden bir insanın Rabb’ini bulması, O’na ve bu ilâhî ihtişam ve azamete hayran olması gâyet kolaydır.
Akl-ı selîm sahibi her müʼmin, şu suallerin tefekküründe derinleşmelidir: “Bu cihan nedir? Bu âleme niçin geldik? Fânî günlerin akışı nereye? Nasıl yaşamalı ve nasıl ölmeliyim?..” Sâlih bir müʼmin de, kendisine ezâ ve cefâ verenlere, akl-ı selîm ile mukâbele etmeli, onlara kızıp öfkelenmek yerine affetmeli, merhamet nazarıyla bakıp onların hayrını dilemelidir.
Olayları yakından izliyoruz.
Sağlıklı huzurlu günler dileriz.
Paylaşınız.
