“9. Uluslararası Dergi Fuarı” kapsamında “Başka” adlı Balkan edebiyat dergisi tarafından “Balkanlarda Türkçe Dergi Yayıncılığı” paneli düzenlendi.
Sirkeci Tren Garı içerisinde gerçekleştirilen panelde, Bulgaristan‘da yayımlanan “Müslümanlar Dergisi” editörü Cemal Hatip, Balkan ülkelerinde Türkçe bir dergi çıkarmanın birçok zorlu şartlar altında olduğunu söyledi.
Hatip, Balkanlarda Türkçe dergi okurunun az olduğunu belirterek, “Bulgaristan’da maalesef son zamanlarda Türkçe dersi verilmiyor. Okutulmadığı için de gençlerimiz Türkçe’yi unuttular. Az çok Bulgarca’dan da zamanla etkileniyoruz.” dedi.
Bulgaristan‘da Türkçe öğrenmeye karşı 1990’lı yıllarda daha yoğun bir ilginin olduğuna dikkati çeken Hatip, şunları kaydetti:
“Bugün Bulgar okullarında 2 bin kişi Türkçe ya okuyor ya da okumuyor. Türkçe dili seçme ders çünkü. Seçmeli derslerde en az 12 kişi olması lazım, o dersin okutulması için ama çocuklar Türkçe yerine spor ya da resim derslerini seçiyorlar. Böyle olunca da hiç Türkçe dersi verilmiyor. Bu nedenle de Türkçe dini kitaplar okunmuyor, yazarlar yetişmiyor yani 20-30 yıl daha böyle giderse ortada Türkçe dili diye bir şey kalmayacak.”
– “Bulgaristan‘da Türkçe bence son günlerini yaşıyor”
Bulgaristan‘da yayımlanan “Alev Kültür ve Edebiyat Dergisi” editörü Emel Balıkçı da, Türk edebiyatçılarının eserlerinin Bulgarca kitaplarda yer almadığını belirterek, “Kendi yazar ve şairlerimizin eserlerini çocuklarımız okuyamıyor, takip edemiyor. Kendimizi ifade edebileceğimiz bir medyamız da yok. Bulgaristan’da Türkçe bence son günlerini yaşıyor.” ifadelerini kullandı.
Bulgaristan’da Türkçe eğitim veren okulların açılması gerektiğinin altını çizen Balıkçı, şöyle devam etti:
“Çünkü bizim Türkçemiz, edebiyatımız yok oluyor, kültürümüz, geleneklerimiz ve adetlerimiz de aynı şekilde. Şunu söyleyebilirim ki siyasetçiler kendilerini çok yüksekte görmesinler, Bulgaristan’da en azından 1, 2 tane okul açsınlar. Böylece kendi dilinde eğitim alabilen çocuk, kendi edebiyatçılarını da sevebilecek, edebiyatçılarının eserlerini, kültürünü de sevecek. Biz şu an çocuklarımıza kendi dilini sevdiremiyoruz. Öyle ki nefret eder haldeler. Çünkü bütün eğitimini Bulgarca olarak alıyorlar.”
– “Makedonya’da 500 bine yakın insan Türkçe konuşuyor”
Makedonya’da okuyucuyla buluşan “Köprü Dergisi”nin editörü, aynı zamanda Dünya Türkçe Dergiler Birliği Başkanı Mehmet Arif de Makedonya’da Türk nüfusunun 100 bine yakın olduğunu dile getirerek, “Fakat uzun yıllardır politik sebeplerden dolayı nüfus sayımı yapılmadığı için tam sayı bilinmiyor. Fakat şöyle düşünülüyor ki nüfusumuz 100 bin olmasına rağmen Makedonya’da 500 bine yakın insan Türkçe konuşuyor. Bunların çoğu da Arnavutlar.” diye konuştu.
Arif, Bulgaristan’daki durumun aksine Makedonya’da son 10 yılda Türkiye’ye ve Türkçe’ye ilginin arttığına vurgu yaparak, bu duruma Türk dizilerinin etkisinin olduğunu ifade etti.
Makedonya’da Türkçe eğitim gören ilkokul öğrencilerine “Kardelen” adlı çocuk eğitim ve kültür dergisini dağıttıklarını aktaran Arif, şunları anlattı:
“Çocuklarımıza dergi vererek, onların ana dillerine olan sevgisine bir şekilde katkı sağlamış oluyoruz. Köprü edebiyat dergisi ile de gençliği yakalamaya çalışıyoruz. Onların yazı kabiliyetlerini geliştirmeye çalışıyoruz. Aynı zamanda haber portalımız var. Kendi gündemimizi daha fazla duyurmak için çaba sarf ediyoruz. Balkan coğrafyasındaki dergilerle iletişimi koparmamız gerekiyor.”
Bosna Hersek’te çıkan “Başka” dergisi editörü Enes Güler ise Bosna’da Türkçe dilinin elit bir konumda olduğunu söyleyerek, “Bosna Hersek’de bugün Türk nüfusu yok. Orada okuyan ve çalışan Türkler var. Türkoloji öğrencileri sadece Türkçe’ye merak duyuyor. Bunun dışında Bosna’da tek Türkçe yayın yapan dergi biziz. Orada Türkçe var olsun diye bu işe giriştik.” dedi.
Etkinliğe Yunanistan’dan konuk olan “Fiyaka Dergisi” editörü Hüseyin Mehmet de, Yunanistan’da Türkçe ve dini yayın çıkarmanın zorluklarına değindi.
AA
