9 Haziran 1923’te Bulgaristan’da hükümet darbesi yapıldı. Aleksandır Stamboliyski hükümeti düşürüldü. Hükümet darbesi BZSN ile Komünist Partisi arasında mücadele birliği kurulamadığı için başarılı oldu. Böyle bir cephenin kurulamamasının temelinde ise, Komünist Partisinin köy ve kent burjuvazisi arasındaki çatışmaya katılmamak ve tarafsızlığını korumak gibi yanlış bir kararı vardı.

Komünist Partisi ve BZN içindeki güçlerin yetiştirdiği köylü ve kentli emekçiler faşizme karşı yer yer ayaklandılar. Komsomolcular, ayaklanmaya her tarafta aktif olarak kitle halinde katılıp, görev alıyorlardı. Ayaklanmalar Komünist Partisi’nin Merkez Komitesi’nin “harekete geçmeyin, bekleyin” emri vererek gençliğin harekete geçme çabasını durdurmuştu. Yer yer patlak veren Haziran Antifaşist Ayaklanması Komünist Partsi ile Çiftçi Birliği arasındaki anlaşmazlığın devam etmesi ve geri çekilme kararı sebebiyle kısa sürede bastırıldı.

Tsankov’un faşist iktidarı Çiftçi Halk Birliği’ne, Komünist Partisi’ne ve Komsomol’a karşı amansız bir soruşturma başlattı.

YÖNETİME KARŞ BİRLEŞİK CEPHE

BKP Merkez Komitesi Ağustos 1923’teki oturumlarında silahlı antifaşist ayaklanmanın hazırlanmasını ve işçi-köylü hükümeti kurulmasını kararlaştırmıştı. Bu amaca ulaşabilmek için önce kent ve köylü emekçileri arasında ittifak kurmak gerekiyordu. Kararlarda, BKP’nin; tüm kitlesel örgütlere birleşik cephe oluşturma önerisinde bulunması vardı. Dimitrov bu birleşik cephe üzerine şunu* yazmıştı:  “BKP kendi savaşını, büyük program hedeflerinden vazgeçmeden, parti bağımsızlığını zedelemeden, Sosyal Demokrat, Çiftçi ve radikal partilerinden de kendi program ve amaçlarından vazgeçmelerini istemeden, birleşik cephe kurulmasını öneriyor. Komünistler şu sırada sermayenin saldırısı önlemek, emekçi kitleleri felaket ve tehlikelerden ve burjuvazinin soktuğu çıkmazdan kurtarmak için birleşik cephenin en güvenilir yol olduğuna inanıyorlar.”

Birleşik cephe çalışmalarının pekişerek sürmesinden korkan Tsankov faşist yönetimi bu çalışmayı baskınlar, tutuklamalarla engellemeye çalışıyordu. Ayaklanmayı kısa sürede gerçekleştirmek gerekiyordu. Eylül ayında ayaklanma başlamıştı. Birçok köy ve kasaba ayaklanmaya katıldı. Ancak büyük merkezlerin bu ayaklanmanın dışında kalması ve ayaklanmaların aynı anda başlamaması nedenleriyle büyük askeri birlikler ayaklananların safına kazanılamadı. Bundan faydalanarak ayaklanma gaddarca bastırıldı. Kana boyanan fakat Bulgaristan’da gelecekteki savaşlara büyük deneyimler veren 1923 Eylül ayaklanmasına emekçi gençler ön sıralarda ve kitlesel olarak katılmışlardı.

* Georgi Dimitrov, Vestnik Gazetesi

HALK FAŞİZMLE BARIŞMIYORDU

Eylül ayaklanmasının bastırılmasından sonra 1923 Kasım’ında yapılan parlamento seçimlerinin sonuçları faşist yönetimi dehşete düşürdü: işçi ve köylü ortak cephesine oy verenlerin sayısı 300 bini buluyordu. Gelişen işbirliğinden daha da korkar hale geldiler.

1924 yılının başlarında Komsomol’un legal organı olan Bideşte gazetesi ülkenin çeşitli yerlerinde, faşist terörün kurbanlarını desteklemek için gençlik yardım komiteleri kurulmasını propaganda ediyordu. Bu komiteler bütün ilerici gençlikle sağlam bir işbirliği yapılmasına çok yardım ettiler. Bideşte yasaklanınca yerine Svetlina gazetesi çıkmaya başladı. İndirilen ağır darbelerin etkisinden kısa zamanda kalkıp doğrulan devrimci güçlerin kasaba ve köy emekçileri içindeki etklisi daha da arttı çünkü halk faşizmle barışmıyordu. Bu durum yeni bir ayaklanma hazırlığı sürecini başlattı.

BURJUVAZİ GENÇLİĞİ KAZANMAYA ÇALIŞIYOR

1925 yılı başında kapitalist dünya, savaş sonrası ekonomik ve politik bunalımlardan yakasını kurtardı ve ayaklanmaların üstüne bastı. Geçici bir süre için devrimci hareket geriledi.

Burjuvazi, komünist gençlik örgütüne en vahşi şekilde saldırırken genç kuşaklar arasında kendine kuvvet kazanabilmek için ya eski gençlik örgütlerini canlandırdı ya da yenilerini kurdu. Fakat bu kuruluşlar gençliği burjuvazinin payandası durumuna getiremediler. Bununla birlikte burjuvazi spor dernekleri ve diğer kitle örgütleriyle daha yakından ilgilenmeye başladı. Bu örgütler içinde Bulgar şovenizmi fikrini yaymaya çalıştı.

Gözden düşen Tsankov, Lapçev ile değiştirildi. Lapçev, Tsankov’un yürüttüğü terör politikasını güler yüzle devam ettirmeye çalıştı. O da hapishaneleri ilerici kesimlerle dolduruyordu.

GENÇLİĞİN SÖZÜ

Parti örgütlü bir şekilde geri çekilmeye başladı. Bu taktiği doğru kullanmak için emekçi kitlelerle yaygın bağlar kurmayı amaçladı, meslek birlikleri, gazete ve dergi kurdu. Bir çok yerde işçi gençlik dernekleri kuruldu.

Bütün çalışmalarında Komsomol birleşik cephe taktiğini uygulamayı Moskova görüşmeleri sonrasında da önüne koydu. 1926’da Gençliğin Sözü adında haftalık bir gazete çıkarılmaya başlandı. Bu gazete emekçi gençliğin sınıfsal ve devrimci eğitimine yardım etti, gençliğin savaşını yönetmede önemli rol oynadı.

Legal bir işçi gençlik örgütü kurma sorunu geniş olarak incelenmeye başlandı. Gençliğin Sözü büroları etrafında gençlik çalışma okulları oluşturuldu. Bu okullar gelecekte kurulacak işçi gençlik birliğinin ilk grupları idi.

Komsomol yerel işçi örgütleri kurulması ve daha sonra onların İşçi Gençlik Birliği’nde toplanması için çalıştı. Bu dönemin en önemli olayı İşçi Partisi’nin kurulması ve bu yeni partinin organı olarak Rabotniçenko Delo gazetesinin çıkmasıydı. RP’nin kurulması İşçi Gençlik Birliği(RMS)’nin kurulmasına hız kazandırdı.

GERİCİ EĞİTİM POLİTİKALARINA KARŞI ÖĞRENCİ GENÇLİK

1930 yılında Bulgaristan Genel Halk Üniversiteliler Birliği (BONSS) kuruldu. Üniversite öğrenci gençliğinin antifaşist örgütü olarak kurulan BONSS, RMS’nin yardımcısı haline geldi.

RMS, bazı okullarda Marksizm-Leninizm dernekleri kurdu. Bu dernekler kültür bakanlığının dini ve gerici eğitim politikasına karşı savaşıyordu. Bu dernekler tüm öğrenci gençler arasında Marksizm ve Leninizm fikirlerini yayıyordu. Bir çok öğrenci boykotunu da yönetti.

Haktan yana üniversiteliler BONSS önderliğinde 1931 Aralık’ında Tsankov’a karşı büyük bir boykot yaptı ve gösteriler düzenledi. Talepleri 9 Hazirancı profesörlerin ve Tsankov’un üniversitelerden gitmesi ve Devlet Savunma Yasası’nın kaldırılması idi. Boykot kazanımla sonuçlandı.

Orta öğretimdeki öğrenciler Tsankov yönetiminin gerici eğitim politikasına, yüksek okul harçlarına karşı geniş katılımlı eylemler yaptılar. Öğrenciler ülkenin her yerinde yapılan grevleri izliyor ve teşvik ediyordu. Öğrenci hareketini örgütlemede BONSS organı Studentsko Zname gazetesi önemli rol oynadı.

 

Bulgaristan Devrimci Gençlik Hareketi Tarihi, Evrensel Basım Yayın