Bulgaristan Kültür Bakanı Vejdi RALŞİDOV ile Türkiye’li mevkidaşı arasında imzalanan, Taşınmaz Kültürel Mirasın korunmasına ilişkin imzalanan 4. Protokole göre, 2012-2016 yılları arasında Bulgaristan’daki toplam 9 caminin tadilatının tamamlanması gerekiyordu. Bu sözkonusu 9 camiden sadece Filibe’deki 1. Murat Hüdavendigar Cami’nin tamiratı tamamlandı. Başkent Sofyada’ki Molla Seyfullah Efendi Cami’nin tadilatı ise çok yakın bir zamanda noktalanmak üzere. Şumnu’daki Tombul Cami’ni tamiratı ise bazı aralıklarla sürüyor. Vidin’deki Osman Pazvantoğlu Cami’nin onarımı da tamamlandı, ancak Kütüphane kısmında yapılacak bazı işler var. Silistre’deki Kurşunlu Cami’nin onarımı da kısmen sona erdi. Şu ana kadar bahhettiğimiz 4 cami ibadete açıktır.
Ancak, harabe halinde olan ve UNESCO’nun sözümona koruması altında bulunan tarihi Pargalı İbrahim Paşa Camii’nin tadilatı için Hezargrat’ın yeni Valisi Günay Hüsmen’in yoğun çabaları nihayet sonuç verdi ve bu caminin kubbesinden dallar temizlenerek, delinen kurşun saçlar değiştirildi.
Karlıova’daki Karlızade Ali Bey Cami, 2013 yılında Filibe İl Mahkemesi tarafından Bulgaristan’daki Başmüftülüğe iade edilmişiti, ancak Karlıova’daki ırkçı Bulgar milliyetçielerin itirazı ve baskısı sonucu 2015 yılında Sofya İstinaf Mahkemesi’nin kararıyla Başmüftülüğun elinden alındı. Bu protokol kapsamında bulunan ve kötü halde olan Privadi’deki Sarı Hüseyin Paşa Cami, onarım bekliyor. Yine sözde UNESCO’nun koruması altında bulunan ve harabe halde olan Ilıca’daki Fatih Mehmet Paşa Cami’nin ibadete açılmasına şehirdeki ırkçı Bulgar milliyetçiler karşı çıkıyor. Genelde yıkık halde olan, Ihtıman’daki Mikailoğulları Cami de bu protokol gereğince tamir edilmesi gereken 9. camidir.
Bursa Uludağ Üniversitesi Tarih Bölümü’nde Doktora Tezini hazırlayan Asan RİSTEMOV, bazı diplomatik sorunlar ve iki ülkenin Bakanları arasında imzalanan Protokol’ün, Bulgaristan ve Türkiye Parlamentoları tarafından hala onaylanmaması yüzünden uygulanamadığını açıkladı.
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip ERDOĞAN, Bulgaristan Başbakanı Boyko BORİSOV’un katılımıyla, 7 Ocak 2018 tarihinde İstanbul’daki Aya Stefanos Kilisesi’nin açılış töreninde yaptığı konuşmada, Bulgaristan’da Osmanlı İmparatorluğu’nun kurduğu birçok tarihi vakıf eserinin tamire ihtiyaç duyduğunu önemle belirtti.
TürkuazBG
