Bulgaristan’da, Vinča tabletleri olarak da bilinen bir dizi simgenin bulunduğu 7.000 yıllık pişmiş toprak parça bulundu.

Arkeologlar, Bulgaristan’ın güneydoğu ovalarındaki bir kasaba olan Nova Zagora yakınlarında, dünyanın ilk yazı sistemlerinden biri olduğu düşünülen sembollerin yeni bir örneğini keşfettiler.

Ekim 2017’de Bulgaristan Ulusal Tarih Müzesi’ndeki araştırmacılar, Vinca sembolleri olarak bilinen bir dizi sembolik yazıya sahip ve MÖ 6.000 yıl öncesine dayanan iyi korunmuş bir pişmiş toprak parça buldular.

Arkeolog Tanja Kaneva, “Bu parça, bilgi aktarımına dair gelişmiş bir formda hazırlanmış ve oldukça karmaşık.” diyor.

Takvimler ve ritüel olaylar hakkında bilgi taşıdığı düşünülen parçadaki semboller, dünyadaki prototip yazının en eski formlarından biri olabileceği düşünülüyor ve belki de Avrupa’nın en eski formu olabilir.

Bu semboller, MÖ 6. ve 5 bin yıllar arasındaki Neolitik Çağ’da, Orta ve Güneydoğu Avrupa’nın Vinča kültürü olarak adlandırılan insanlar tarafından yaratılmıştı.

Bu gizemli sembollerin ilk örnekleri 1875 yılında Romanya’da Turdas yakınlarında ortaya çıkarılırken, 1908’de Sırbistan kenti Belgrad’ın banliyölerinden biri olan Vinča yakınlarında yapılan kazılarda benzer bir tablet ortaya çıkarıldı.

O zamandan bu yana bölgede, hayvan benzeri yaratıklar, şeritler, çarpılar gibi semboller taşıyan benzer yazıtlara sahip binlerce parça bulundu.

Tartaria tabletleri olarak da bilinen bulguların en eskileri, özellikle MÖ 5300’lü yıllara ait oldukları için önemli tartışmalara konu olmuştu. Bazı uzmanlar bunların, dünyanın bilinen en eski yazı formu olduklarını savunuyor.

Ancak bazı araştırmacılar, Vinca sembollerininin gerçek bir yazı sistemi olduğuna katılmıyor. Yazı sistemi, belirlenmiş bir işaretleme seçkisi aracılığıyla dilin görsel bir temsili olarak tanımlanabilir.

Bunun yerine çoğu araştırmacı bunları prototip yazı olarak tanımlıyor. Yani nesneleri ve kavramları temsil eden, bilgi taşıyan basitleştirilmiş resimler.

İlk gerçek yazı sisteminin, MÖ 4. bin yıllarda Sümer’de (Bugünkü Irak’ta) ortaya çıktığı, hemen sonrasında ise Antik Mısır’da ortaya çıktığı genel kabul görüyor. Ancak bazı bilim insanları Mısır hiyerogliflerinin, Sümer çivi yazısından daha önce geliştirilmiş olduğunu savunuyor.

Bulgaristan’da yeni bulunan bu 7.000 yıllık sembollerin yer aldığı pişmiş toprak parçanın yanısıra, burada tarihöncesi bir yerleşim olduğuna işaret eden figürinler ve takılar bulundu.

 

Erman Ertuğrul, Arkeofili