Şakir ARSLANTAŞ
Bugün Bulgaristan Türklerinin tarihi, liderlik sorunu ve devlet kademelerinde yer alan bazı kişilerin gölgede kalan faaliyetleri konusunda köklü bir temizlik yapılması gerektiği açıktır.
Ancak, bu tür bir hesaplaşma ve temizliğin, Bulgaristan Türkleri dışındaki bir kişi ya da grup tarafından başarıyla yürütülebileceği düşüncesi zayıf bir ihtimaldir. Çünkü bu meselelerin iç yüzünü bilen, asimilasyon, göç ve siyasi baskılar gibi süreçleri bizzat yaşamış olanlar sadece Bulgaristan Türklerinin kendisidir. Türkiye’den birinin ya da dış bir grubun bu temizlik sürecine liderlik etmesi zor, hatta imkansızdır. İşte neden sadece bir Bulgaristan Türkü bu temizliği gerçekleştirebilir:
1. Meselenin Derinliğini Anlayacak Tek Grup
Bulgaristan Türklerinin geçmişi, asimilasyon politikaları, zorunlu göç ve Bulgaristan’daki siyasi baskılar gibi derin acılarla doludur. Bu süreci bizzat yaşamamış birinin, bu meselelerin etkisini tam anlamıyla kavrayabilmesi zordur. Bir Bulgaristan Türkü, kendi geçmişine dair bu acıları ve mücadeleleri doğrudan deneyimlediği için, meseleye hem daha derin bir anlayışla yaklaşır hem de toplumsal desteği daha kolay kazanabilir.
2. İçsel Hesaplaşma Gerekliliği
Bu temizlik, sadece dışsal bir araştırma ya da yargılama meselesi değildir. Aynı zamanda, Bulgaristan Türklerinin kendi liderlik mitleriyle, toplumsal suskunluklarıyla ve geçmişte yapılan hatalarıyla yüzleşmesi gereken bir süreçtir. Bu tür bir içsel hesaplaşmayı, ancak topluluğun bir parçası olan biri başlatabilir ve sürdürebilir. Dışarıdan birinin bu sürece liderlik etmesi, topluluk içinde kabul görmeyeceği gibi, tepkiyle de karşılanabilir.
3. Güven ve Bağlantılar
Devlet kademelerinde yer alan Bulgaristan göçmenlerinin faaliyetlerini araştırmak, liderlik mitlerini sorgulamak ve geçmişin gerçeklerini açığa çıkarmak, yalnızca güçlü bir toplumsal bağa sahip bir kişinin yapabileceği bir iştir. Bulgaristan Türklerinden biri, topluluk içindeki güveni ve bağlantıları sayesinde, hem gerçekleri öğrenebilir hem de bu sürece toplumsal destek sağlayabilir.
4. Kimlik ve Dayanışma
Bu temizlik ve hesaplaşma süreci, sadece bireysel ya da siyasi bir mesele değil, aynı zamanda bir kimlik ve dayanışma meselesidir. Bir Bulgaristan Türkü, bu süreci yönetirken, kendi topluluğunun değerlerini, hassasiyetlerini ve kimlik sorunlarını anlayarak hareket edebilir. Dışarıdan biri, bu tür bir anlayış ve hassasiyete sahip olamayabilir.
5. Türkiye’nin Sınırlı Yetkisi
Türkiye’deki bir kişi ya da kurum, Bulgaristan Türklerinin iç meselelerine doğrudan müdahil olmak istese bile, bunu siyasi ve diplomatik nedenlerle tam anlamıyla gerçekleştiremez. Türkiye’nin, Bulgaristan Türklerine dair meselelerde zaman zaman sessiz kalması, bu sınırların bir göstergesidir. Ancak Bulgaristan Türkleri, kendi meselelerini içsel bir güçle çözebilir ve bu süreçte daha bağımsız hareket edebilir.
6. Liderlik Sorunu ve Güvenin Yeniden İnşası
Bulgaristan Türklerinin liderlik mitlerini sorgulamak ve gerçek liderlik anlayışını yeniden inşa etmek, dışarıdan bir müdahale ile değil, topluluk içinden bir hareketle mümkün olabilir. Halkın güvenini yeniden kazanabilecek bir liderin ortaya çıkması, bu sürecin başarısı için kritik önemdedir. Bu liderlik boşluğunu, ancak topluluğun içinden biri doldurabilir.
7. Toplumun Kabulü
Bulgaristan Türkleri arasında yapılacak bu tür bir temizlik ve yüzleşme hareketi, ancak topluluğun desteğiyle başarılı olabilir. Toplum, dışarıdan gelen bir müdahaleye direnç gösterebilir, ancak kendi içinden gelen bir sese kulak verme olasılığı daha yüksektir. Bu, bir toplumsal hesaplaşma sürecinin temelidir.
Kimler Bu Süreci Başlatabilir?
a. Bağımsız ve Şeffaf Bir Bulgaristan Türkü
Siyasi bağlantılardan bağımsız, gerçekleri ortaya koymaya kararlı, halkın güvenini kazanmış bir Bulgaristan Türkü, bu süreci başlatabilir. Bu kişi, geçmişi sorgulama cesaretine sahip olduğu kadar, topluluğunun geleceğini inşa etme iradesine de sahip olmalıdır.
b. Genç Nesil Akademisyenler
Bugün Bulgaristan Türklerinin gerçeklerini ortaya çıkaracak en büyük potansiyel, genç nesil akademisyenlerdedir. Bağımsız ve tarafsız bir şekilde araştırmalar yapan bu kişiler, tarihin gizli kalmış gerçeklerini açığa çıkarabilir ve liderlik mitlerini sorgulayabilir.
c. Topluluk İçindeki Sivil Liderler
Bulgaristan Türkleri arasında faaliyet gösteren dernekler, sivil toplum kuruluşları ve kültürel liderler, bu süreci destekleyecek en önemli aktörlerdir. Bu kuruluşlar, hem toplumsal farkındalık yaratma hem de araştırmaları destekleme konusunda kritik bir role sahiptir.
Neler Yapılmalı?
1. Tarih Araştırmaları Başlatılmalı: Bulgaristan Türklerinin geçmişine dair tarafsız ve kapsamlı bir tarih yazımı süreci başlatılmalı, bu süreç topluluğun içinden gelen bağımsız tarihçiler tarafından yönetilmelidir.
2. Devlet Kademelerinde Görev Alanların İncelenmesi: Devlet kademelerine nasıl yerleştikleri ve kime hizmet ettikleri konusunda kapsamlı bir araştırma yapılmalıdır. Bu inceleme, Bulgaristan Türklerinin içinden gelen bağımsız bir lider tarafından başlatılmalıdır.
3. Liderlik Mitlerinin Sorgulanması: Ahmet Doğan ve onun gibi figürlerin gerçek yüzleri, tarafsız bir şekilde incelenmeli ve halkın bilgisine sunulmalıdır.
4. Toplumsal Bilinçlendirme: Halk, gerçek tarihini ve liderlik mitlerini sorgulamaya teşvik edilmelidir. Bu süreç, topluluk içinden gelen liderler tarafından yürütülmelidir.
5. Sivil Toplum ve Genç Nesil Liderlerin Güçlendirilmesi: Genç nesil liderler ve sivil toplum kuruluşları, toplumsal bilinçlendirme sürecinde öncü bir rol oynamalıdır.
Sonuç
Bulgaristan Türklerinin geçmişiyle yüzleşmesi ve devlet kademelerinde görev alanların rolünün sorgulanması, yalnızca bir Bulgaristan Türkü tarafından başarıyla yürütülebilecek bir süreçtir. Dışarıdan gelen bir müdahale, bu meselelerin derinliğini kavrayamaz ve topluluğun desteğini kazanamaz. Ancak bu yüzleşme ve temizlik yapılmadıkça, Bulgaristan Türklerinin kimlik, liderlik ve tarih sorunları çözüme kavuşamaz. Bu nedenle, Bulgaristan Türklerinin kendi içlerinden bir lider veya liderler grubu çıkararak bu süreci başlatmaları bir zorunluluktur. Çünkü bir toplumu ancak o toplumun içinden gelen kişiler kurtarabilir.
