Tarih: 19 Nisan 2021
Bulgaristan seçimleri öyle ilginçti ki, birçok kişiye dudak ısırttı.
Hemen bir örnekle başlayayım.
GERB Haskovo listesinden birinci sırada milletvekili çıkan, daha önce siyasette komşu bile olmayan, Ermeni asıllı, sınır kapısı “Kapitan Andreyevo” TIR park yerlerinin babası olarak bilinen , “Ami” adıyla ünlü Razmir Kekone Çakiryan çıktı. Seçimden önce bir doğum günü kutlaması yapan Çakiryan, iki katlı pastanın etrafına tomar tomar 500’lük Avro dizerek dillere düştü. Çuvalın ağızının açılmasıyla, Haskovo seçim sandıklarından Çakıryan lehinde 12 bin işaretlenmiş oy çıktı.
Bu olayın anlamı şuydu: “Biz istersek her zaman ve her yerde seçiliriz!”
Haskovo olayı “paranın gücü bizdedir” şeklinde yayıldı.
Bu gelişmeleri dikkate almayan Cumhurbaşkanı Radev, 19 Nisan günü Avrupalı Bulgaristan Vatandaşları GERB, Sosyalist parti BSP, Var, Böyle bir Halk İTN ve Hak ve Özgürlük Partisi HÖH-DPS meclis heyetlerini kabul etti ve Bulgaristan’da güçlü ve güvenilir bir hükümet kurulmasını istedi.
Hükümet kurmak için hazır olduklarını beyan eden partiler arasında, 4 Nisan seçimlerinde 840 000 oy alan GERB partisinden, 2014 yılında Dış İşleri Bakanı olan milletvekili, GERB Başbakan adayı olarak 20 Haziranda Cumhurbaşkanı Rumen Radev tarafından görevlendirilecektir.
Var Böyle Bir Halk Partisi ve BSP mecliste 75 sandalyesi olan GERB hükümetine katılmayacaklarını bildirdiler. DPS partisi de aynı yönde görüş açıkladı.
Var Böyle Bir Halk partisi ise DERB, BSP ve HÖH-DPS partisi gibi statüko partileriyle hükümet kurmayacağını açıkladı. 45. Mecliste yeni partilerin – Var Böyle Bir Halk (51), Demokratik Bulgaristan (27) ve Ayağı Kalk Bulgaristan ve Dazlaklar Hükümetten Çıksın! (14) – üç partilerinin toplam 92 oyu var ve meclisin onayışı alabilmek için 29 oya ihtiyaçları var. GERB partisi kendilerine 2-3 milletvekili verebileceklerini açıklasalar da, şimdilik 26 milletvekiline daha gerek var. Var böyle bir hak partisinin program açıklamadığı için derin analiz yapmaya olanak yok.
Bulgaristan’da hükümet kurma cabalarının son tarihi 11 Mayıs 2021 tarihidir. Kimse hükümet kuramazsa, bu tarihte Cumhurbaşkanı Radev, seçim hükümeti ilan edecek ve Anayasaya göre 11 Temmuz 2021 tarihini erken seçim tarihi olarak ilan edecektir.
Bulgaristan Seçimlerini nasıl okunmalı?
Bulgaristan çok ağır ekonomik ve politik bunalımda bocalıyor.
Yapılan seçim ülkeyi politik olarak kilitledi. Bundan dolayı analizlerimizin özetini şöyle değerlendiriyoruz:
4 Nisan 2021 tarihinde Bulgaristan’da 45. Olağan Halk Meclisi seçimi yapıldı. Orantılı sisteme göre düzenlenen seçime 31 siyasi parti, seçim koalisyonu ve inisiyatif komitesi katıldı. Nüfusa göre, korona vaka sayısı ve ölüm oranı bakımından Avrupa birincisi olan Bulgaristan’da, pandemi politik aktifliği engelleyemedi. Değişiklik istiyoruz ilkesine bağlı olanlar % 51.6 katılım kaydetti. 3 parti ve 8 siyasi birim temsil eden 3 koalisyon, 240 sandalyeli mecliste yerlerini aldı. 15 Nisan’da meclis açıldı ve yapısı biçimlendi.
GERB 75, Var Böyle Bir Halk 51, BSP 43, HÖH*DPS 30, Demokratik Bulgaristan 27 ve Ayağa kalk Bulgaristan ve Dazlaklar Hükümetten Sökülsün partileri de 14 milletvekili çıkardılar.
Yeni bileşim, hemen mevcut durum partileri ve değişiklik isteyen yeni güçler olarak ikiye ayrıldı. Statükocu grubu oluşturan siyasiler:
• Seçimde 300 bin oy kaybeden, 2009’dan beri iktidarda olsa da, ancak 75 milletvekili çıkaran, artık istifa eden Başbakan Boyko Borisov’un GERB partisi; Bu parti 2009’dan beri 800 000 oy kaybetmiştir. Bu seçimde, ancak devlet memurları ve yakınlarının oyunu almıştır. Boyko Borisov ve hükümeti 17 Nisan 1921 tarihinde görevinden istifa etti.
• 200 bin oy kaybeden, milletvekilleri 80’den 43’e düşen sosyalistlerin BSP, seçimden yenik çıktı. Parti yönetimi istifa etti ve
• 2014’e kıyasla oyları 300 bin azalan, 2017 seçimlerine göre ise, oyları 22 bin artan, 30 milletvekili çıkaran Türklerin Hak ve Özgürlükler Partisi HÖH-DPS. Yeni durumda Türk partisiyle ortak olmayı kimse istemiyor. İlk kez Bulgar partilerinden de 7 Türk aday meclise girdi. “Arabulucu” ve “denge sağlayıcı” gibi işlevlerini kaybeden HÖH-DPS partisinin sökülmesini isteyenler arttı.
5 Nisan’dan beri Bulgaristan’da sorulan soru: Bu üç deneyimli parti ortak hükümet kurabilir mi? Cevab: HAYIR! İmkânsız.
Bu olanaksızlık, GERB’in tutucu, BSP’nin sosyalist, HÖH-DPS’nin de liberal olduğundan dolayı değil. Bir tek HÖH-DPS’nin bir Türk partisi olması sebebiyle de, toplam 148 oyu olan bu 3 partinin son 12 yılda bir hükümette buluşabilmeleri imkânsızdır. Bugün artık tamamen olanaksızdır. Nedeni mi? Son 10 yılda Avrupa’da olduğu gibi Bulgaristan’da da milliyetçilik, ırkçılık ve faşizm başkaldırdı. 2015’te, Avrupa Konseyi’nin “faşist” dediği 3 Bulgar partisi, “yurtsever cephe” maskesi ardına gizlenerek, 2017’de meclise girdi ve istifasını Perşembe gün sunan III. B. Borisov hükümetinde 4 yıl ortaktılar. Böylece 1944’ten sonra Bulgar faşistleri ilk kez Başbakan yardımcısı, meclis başkanı yardımcısı, bakan oldular. Bu seçimde meclis dışı kalsalar da, medya “Düşman kapı önünde!” Dedi. Bulgar faşistlerin kiralık katilleri, Stefan Stanbolov ve Aleksandır Stanboliyskı gibi başbakanları, bakanları katleden, iç savaşa, isim değiştirme zorbalığına, soy kırım denemesine, katliamlara katılan, hem monarşi, hem de komünist iktidarlarca yasaklanan aşırı milliyetçiler günümüzde at oynatıyor.
2020 baharından beri gece protesto gösterileri düzenleyen, hükümet ve parti binalarına domates, yumurta fırlatan, Adalet Sarayı önüne toplananlar, Bulgaristan’ın yeni popülist hareketini simgeler. Bu güçler mali bunalımda eriyip yok olma korkusuyla 2019 yerel seçimlerinde büyük şehirlerde hareketlendiler. BSP’nin seçimlerden çekilerek verdiği gizli destekle Sofya’da 8 belediye başkanlığı ve Moskova eğitimli, eski BSP milletvekili ve eski ombudsman Bayan Maya Manolova’nın Sofya Büyük Şehir Belediyesi Başkanı oylarının % 47’sini almasıyla iyice ateşlendiler. 2020 yazında Covid 19 yasaklarından ötürü Batı ülkelerine dönemeyen gurbetçiler ve öğrenciler bu sele katılınca protesto dalgası yükseldi. Rüşvetçilikle mücadele bayrağı altında Başbakan’ın, hükümetin, başsavcı ile HÖH-DPS’den Ahmet Doğan ile Delyan Peevski’nin istifası, kovuşturulması, tutuklanmaları istendi. Anti- Türk unsur belirince daha da güçlenen protesto eylemleri yeni parlamentonun % 40’ını artık milletvekili doldurdu.
Yeni meclisteki milletvekillerinden 117-si eski, 123 de yeni vekildir. 190’ı erkek, 50’si de bayandır. Mecliste 47 hukukçu var.
Yeni meclise ilk yasa değişikliği önerisini sunan GERB partisi seçim sisteminin değiştirilmesini istedi.
Meclis Başkanı Var Böyle bir Halk partisinden seçildi. HÖH DPS 45. Meclis Başkan Yardımcılığına Dr. Mukaddes Nalbantova seçildi.
Yeni partileri de tanıyalım:
• Şovmen Slavi Trifonov’un “Var, Böyle bir Halk” partisi 51 milletvekili ile mecliste 2. Parti oldu. Umudu anlaşılan birinci parti olmaktı. Oyların önemli kısmı dış ülkelerden geldi. Bu parti propagandasını yalnız TV üzerinden yaptı. Parti programı yayınlamadı. Şimdilik yalnız seçim sisteminin orantılıdan çoğulculuğa değiştirilmesini isterken, bunu artık 2016 yılında bir halk oylamasında denedi, 2 500 000 oyla destek aldı, fakat GERB ve ortakları tarafından engellendi. Bu karışıklık içinde Seçim Kanunu değişikliklerinden sonra bu yeni parti birkaç ay sonra yeni bir seçimde birinci parti olacağına inanıyor.
• Kadrolarını Jorj Soros’un yetiştirdiği “Evet, Bulgaristan!” Partisi ile ortağı “Güçlü Bulgaristan Hareketi” (Demokratik Bulgaristan) koalisyonu 27 milletvekili ile 5. Parti oldu ve seçim sisteminin değiştirilmesine karşı çıkıyor. İsteklerini Adalet Reformu ve Başsavcının değiştirilmesi noktasına kilitlemiş bulunuyor. Demokratik Bulgaristan koalisyonu eş başkanı olan General Atanas Atanasov ise, eski bir savcı olarak Razgrat ilinde isim ve kimlik değiştirme döneminde birçok Türkü toplama kampına, “Belene” ölüm adasına ve hapse atmış, daha sonra da devlet güvenlik (DS) örgütü başkanı görevinde bulunmuştur. Şu da bilinmelidir ki, yeni meclisin başkanlığına seçilen öteki 5 başkan yardımcısı da, Komünist Partisi yani BSP saflarında yetiştirilmiş ve diğer partilere geçmiş kadrolardır.
• Protesto gösterilerinde “Zehirli Üçlü” olarak adlandırılan, seçime ise “Ayağa kalk Bulgaristan!” ve “Dazlaklar Hükümetten Sökülsün!” ortaklığı da Bayan Maya Manolova önderliğinde 6. Parti oldu ve 14 milletvekili çıkardı. Bu güç de düşen Borisov hükümetinin hesap kitapsız harcamalar yaptığını iddia ederek, 12 yıl geri bir hükümet giderleri denetimi istiyor.
Dünya görüşleri bu kadar farklı ve bağdaşmaz, plansız, programsız olan popülist güçlerin 45. Bulgar meclisinde bir araya gelmesinin birinci ve başat sebebi, Bulgar tarihsel siyasi birikiminin hamlığıdır. Bulgar tarihi, 142 yıl önce Berlin Konferansında ve Tırnova Vali Konağında başlamış, önce Çarlık faşizm, ardından komünist totalitarizm tarafından kırılmış ve 1990’da sözde demokratik Bulgaristan inşaatına bir kamyon moloz olarak getirilip dökülmüştür. 2004’te T.C. garantörlüğünde Bulgaristan NATO’ya alınmasaydı ve 2007’de Avrupa Birliği’ne üye alınmasa ve 29 milyar Avro enjekte edilmemiş olsaydı, bugüne kadar devlet olarak dağılabilirdi….
Sözünü ettiğim molozlar, tek başına işe yaramayan, devlet ve hükümet kuruculuğu plan ve programı olmayan meclisteki şu 6 siyasi partidir. Onların nereden geldiğini, kimin gönderdiğini, görmeden bugünü okuyamayız, ufku göremeyiz.
BSP partisi eski Komünist partisinin maskeli devamıdır. Dağılıyor.
GERB – eski komünistler arasından en seçkinlerin Almanya tarafından görevlendirilen ve finanse edilen ve artık zamanı dolan, beceriksiz çömezleridir.
HÖH-DPS Bulgar güvenlik servisi (DS) ve Rus baba KGB tarafından kurulan ve Türkleri aldatıp avutarak yönetmesi için Ahmet Doğan (Sava) polis ajanına havale edilmiş bir çaresizler sürüsüdür.
Bulgarlar, tarih 2 defa tekrar eder, bir defa trajedi, ikincisinde de komedi şeklinde, der. Bu defa trajik bir durumda, komik bir sahne izliyoruz.
Okuyanlara ve paylaşanlara teşekkürler.
