Dünyanın 158 ülkesinde kayıt dışı ekonominin büyüklüğünü değerlendiren Uluslararası Para Fonu (IMF) verilerine göre Bulgaristan’da 1991-2015 döneminde gri ekonominin ortalama seviyesi yüzde 29,17 oranındadır. Bu ülkemizi Balkanlar’daki ve Avrupa’daki liderler arasına yerleştiriyor ve küresel çapta Afrika’daki seviyelere yaklaşıyoruz.
Yıllar içinde gri ekonominin Bulgaristan’daki payı yüzde 20,83 ile yüzde 35,3 arasında değişti. Avrupa ortalamasına göre Bulgaristan için göstergeler son derece yüksek. Bu göstergeler, bizi aynı dönemde ortalama göstergelerinin yüzde 30,14 olduğu Romanya’ya yaklaştırıyor. Böyle yüksek gri ekonomi oranına sahip AB dışındaki Avrupa ülkeleri arasında ön sıralarda yüzde 38,42 oranla Rusya bulunuyor.
Bulgaristan’ı dünyanın geri kalanıyla karşılaştırırsak, veriler rahatlatıcı olmamalı, çünkü Afrika ülkeleri ve Pakistan’a yaklaşıyoruz. 2017 verilerine göre, Bulgaristan, kayıt dışı ekonomide 31 Avrupa ülkesinin ekonomisi arasında birinci sırada bulunuyor. Kayıt dışı ekonomi, yüzde 29,6’lık pay alıyor ve bu bakımdan diğer Balkan komşuların önündeyiz. Türkiye’de bu oran yüzde 27, 2, Hırvatistan’da yüzde 26,5, Romanya’da ise yüzde 26, 3’tür. Son on yılda ekonomisi ve mali yapısı çöken Yunanistan, geçen yıl bizden çok daha iyi sonuçlar gösterdi. Orada kayıt dışı ekonomi yüzde 21, 5 oranındadır. Avrupa’da kayıt dışı ekonomi oranı en düşük olan ülkeler İsviçre (yüzde 6), Avusturya (yüzde 7, 1) ve Lüksemburg’dur (yüzde 8, 2). Bu ülkelerin ardından gelen, Bulgaristan’ın en büyük yabancı yatırımcısı olan Hollanda’da bu oran yüzde 8,4’tür.
Araştırmayı yapanlar, IMF Afrika Bölümü’nde görevli ekonomist Leandro Medina ve Linz’de bulunan Kepler Üniversitesi’nde görevli ekonomist Friedrich Schneider’dir.
Araştırma sonuçları, IMF’nin “Working Papers” (Çalışma Yazıları) rapor dizisi kapsamında yayınlandı. Bu çalışma, gri ekonomiyi değerlendirmek için yeni istatistiksel yöntemlerin kullanıldığı ilk anketlerden biridir. 1990’lı yıllara kadar ekonomistler genelde gri sektörü ulusal muhasebe sistemindeki farklılıklara dayanarak değerlendiler ve birçok vakada işgücü piyasası analizi, enerji tüketimi, para devir hızıyla bağlantılı daha az doğru yöntem kullandılar.
Kırcaali Haber
