25 Ekim’de yerel seçimlerle beraber, tek bir soru içeren referandum da yapılacak. Bulgaristan parlamentosu, ekim ayında yapılacak yerel seçimde aynı zamanda “halkın internet üzerinden oy kullanıma hakkı” konusunda referandum yapılmasına karar verdi.
Cumhurbaşkanı Rosen Plevneliev’in referandumda sorulmasını önerdiği “Seçimler ve referandumlarda halkın uzaktan internet aracılığıyla oy kullanma hakkı olması fikrini destekliyor musunuz” sorusuna 131 milletvekili destek verdi. 41 milletvekilinin karşı çıktığı referandum önerisine üç vekil çekimser kaldı. Bulgaristan meclisinin kabul ettiği referandum, yerel seçimlerle eş zamanlı olarak 25 Ekim’de yapılacak.
Geçen yıl 570 bin vatandaş Cumhurbaşkanın tekifi doğrultusunda, seçimlerin zorunlu olması ve tercihli oy sistemi için desteğini imzayla teyit etmişti. 2014 yılında Plevenliev’in teklifi dönemin iktidarından rededildi. Salı günü referandum tartışmaları da sonuç vermedi. Sadece bir soru halk oylamasına tabi tutulacak. Cumhurbaşkanı Plevenliev şahsen meclise gelerek, konuşma yaptı. Referandum taleplerinin argümanlarını milletvekilleri önünde sunan devlet başkanı, seçim yasasıyla ilgili referandumun Anayasa tartışmaları kadar önemli olduğunu vurguladı. Devlet Başkanı şöyle konuştu:
“Son yıllarda kurumların güven kaybına dair tehlikeli bir süreç görüyoruz, politik sistem de gerçekten büyük bir güven kaybı yaşıyor. Vatandaşın önemi, herkesin kendi oyuyla birşeyleri değiştireceği bilincinin yitirilmiş olması güveni sarstı. Oysa demokrasi halka direk ses ve görüş imkanı sunmalıdır.Vatandaş karar alma hakkına sahiptir. Referandum ise, halkın güvenini geri kazanmak için en güçlü araçtır”.
Meclis oturumunda konuşan Cumhurbaşkanı Plevneliev, önerdiği referandum sorularının gerekçelerini savunarak, adalet sistemindeki reform çalışmalarının başarısızlığı ve istikrarsız gelişen seçim sürecinin vatandaşları siyasetten soğuttuğunu söyledi.
Devletteki yolsuzluk olayları, kayıt dışı ekonominin büyümesi, vatandaşlar için tatmin edici olmayan gelir artışı, adalet yetersizliği ve seçimlerde yıllardır süren düşük katılımın toplumun siyasi sisteme olan güvenini sarstığını ileri süren Cumhurbaşkanı Plevneliev, önerdiği konularda referandum yapılmasının “mutlak bir ihtiyaç” olduğunu savundu.
BSP, seçimlerde milletvekillerinin yarıısnın tercihli oyla seçilmesini teklif etti. Yanaki Stoilov “Seçmenler, verdikleri oydan olumlu veya olumsuz netice doğurdukalrına dair emin olmazsa, biz seçimlere katılım aktivitesinde başarı kaydedemeyiz” dedi.
HÖH ise, bütün milletvekilelrin majoriter, yan, tercihli oyla seçilmesini teklif etti. Parti Başkanı Lütvi Mestan: “HÖH seçim sisteminde değişiklikle, tek partili politik güçlerin Bulgaristan sahnesine yerleşmesine göz yummayacak” dedi. Parlamento kulislerinde, referandum sorularının iki tanesinin düşmesinin, HÖH’ün yargı reformları yasasına destek karşısında iktidarla gizli bir sözleşmesi olabilir şeklinde söylentiler yayıldı.
“Yurtsever Cephe” eşbaşkanı Krasimir Karakaçanov, seçimlerde tercihli oyun tesis edilmesine karşı çıkıyor.
Cumhurbaşkanı Rosen Plevneliev’in seçim kuralları için önerdiği üç referandum sorusundan ancak birinin, yani “Seçimlerde ve referandumlarda uzaktan elektronik yolla da oylanabilmesini destekliyor musunuz?” sorusunun parlamento tarafından kabul edilmesi üzerine Devlet Başkanı, Halk Meclisi’nin Bulgar halkının temsilcilerini seçecek kuralları belirlemek için iradesini göz önüne almadığını açıkladı. Cumhurbaşkanı, “Yarım milyondan fazla Bulgaristan vatandaşı, sadeece seçim süreci için değil, ülkemizin demokratik gelişimi için de çok önemli olan üç konuda referandum yapılması gerekliliğini savundu” dedi ve Halk Meclisi’nde temsil edilen her siyasi gücün eylemleri için siyasi sorumluluk taşıdığını sözlerine ekledi.
Çeviri: Sevda Dükkancı