Gürsel ALİEV

Bir toplumun çöküşü, genellikle aniden gerçekleşmez. Ne büyük bir patlama sesi duyarsınız, ne de bir gecede değişen manzaralar görürsünüz. Aksine, bu süreç sessizdir, fark edilmesi zordur ve çoğu zaman insanlar ancak her şey için çok geç olduğunda bunun farkına varır.
Bir sabah uyanırsınız ve fark edersiniz ki, üretmek için artık üretmeyenlerden izin almanız gerekiyor. Çalışkanlık ve emek, bir zamanlar olduğu gibi değerli değildir.
Üretimden, yaratıcılıktan uzak olan bürokratlar, ellerinde kalem değil birer engel taşırlar artık.
Siz üretirken onlar denetler, siz inşa ederken onlar sınırlar.
Daha da kötüsü, paranın yön değiştirdiğini görürsünüz.

Mal ve hizmet üretimi artık zenginleşmenin bir yolu değildir.

Onun yerine, paralar aracılık yapanlara, komisyon alanlara, ya da yalnızca bir imza atarak işleri çözenlere akmaya başlar. Gerçekten çalışanlar, ter dökenler değil; ilişkilerle, tanıdıklarla ve nüfuz ticaretiyle yol alanlar kazançlı çıkar.

Bir süre sonra şunu fark edersiniz: Etrafınızdaki insanlar, emeğiyle değil, yolsuzluk ve etki ile daha fazla zenginleşiyor. Yasalar ise sizi korumak için değil, onları sizden korumak için yazılmış gibi. Adalet, kimin elinde daha fazla güç varsa onun lehine işler. Suçlular korunur, dürüst insanlar ise adeta cezalandırılır.

Ve en acısı: Dürüstlük bir erdem olmaktan çıkar.

Artık dürüst olmak, saf olmakla eşdeğer görülür.
Dürüst bir insan, sistemin içinde ayakta kalmak için daha fazla mücadele etmek zorunda kalır. Yolsuzluk, cezalandırılmak yerine ödüllendirilir. Kayırmalar, usulsüzlükler sıradanlaşır; o kadar ki, insanlar artık buna şaşırmaz hale gelir. Bir zamanlar övünülen değerler, yerini sessiz bir kabullenişe bırakır.
İşte o zaman, korkmadan söyleyebilirsiniz:
Bu toplum, çöküşe mahkûmdur. Ama belki de hâlâ bir umut vardır.
Çöküşün farkına varmak, değişimin ilk adımı olabilir.
Toplumlar, ancak kendi yaralarını görmekten kaçmadıklarında iyileşme yoluna girebilirler. Çünkü tarih bize gösteriyor ki, en büyük medeniyetler bile çökerken, en güçlü dönüşümler en dipte başlar.