Avrupa Birliği projeleri danışmanı ve hazırlayıcısı Hüseyin Abdullah Cemil gençlerin Avrupa fonlarından istifade etmesinden oldukça memnun. Burgas bölgesinde faaliyet gösteren Hüseyin Bey, şu ana kadar 300 kişi ve şirket için iş kurabilmek ve işini geliştirmek için Avrupa destek fonlarına başvurmuş. Hüseyin Cemil kariyerine rehber öğretmen olarak başlamış. Pomorie Belediye Başkan Yardımcılığı, sonra 3 yıl Burgas’taki tarım fonu müdürlüğü, ardından da 4 yıl milletvekilliği görevlerinde bulunmuş. 4 yıldır da kendi danışmanlık bürosunda iş sahibi olmaları için yüzlerce insana yardımcı oluyor. Kendi bürosu, şu an Bulgaristan’da Avrupa fonları danışmanlık hizmetleri veren ilk dört firmanın arasında. 2007-2013 yılları arasındaki Avrupa Birliği Kırsal Kesimlerin Kalkındırılması adlı program biterken Hüseyin Bey ile bu programlar hakkında bir roportaj yaptık.

Avrupa destek fonlarının Bulgaristan’daki tarım ve hayvancılığa ne gibi faydaları oldu?

Avrupa Birliği’nde olmadığımız yılları düşünecek olursak, bu fonların ülkemize ne kadar fayda sağladığını anlamış oluruz. Bulgaristan Avrupa Birliği’ne girmeden önce neredeyse işlenebilir toprakların yarısından azı işleniyordu. Şu anda ise topraklarının neredeyse tamamı işleniyor. Burgas’ı örnek vereyim. Burgas’ın civarındaki tarlaların neredeyse hiçbiri işlenmiyordu. Şu anda ise hiç boş yer yok desem yeridir. Şu anda insanlar tarla için birbirleriyle rekabet ediyor. Önceden dekar başına fiyatlar 150-200 leva iken şu anda 600-700 leva civarında. Bu fonların başka bir faydası da, en genç kişiden başlayıp şirket sahiplerine varana kadar herkesin fonlardan istifade edebilmeleri. Gençler kendi işlerini kurdular, şirket sahipleri ise sahip oldukları makineleri yenilediler, kendi işinden başka ikinci işini de kuranlar var. Hayvancılık sektöründe büyük çapta iş yapanlar fonlardan daha çok istifade etti. Hayvancılık için sağlanan fonun miktarı büyük ama, ilk önce yatırımı yapmanız gerekiyor. Bu yüzden herkes hayvancılık sektöründeki yardımları alamıyor. Küçük işletmelerin bankalardan kredi almaları kolay değil.

Sizin yanınızda başvuruda bulunanlar hangi sektörlere yatırım yapmak istiyorlar?

Yanımda yaklaşık 300 tane başvurulmuş proje mevcut ve bu projelerin toplam maliyeti 88 milyon levadır. Avrupa destek fonlarından tarımcılık, hayvancılık ve gıda sektöründekiler daha çok başvuruyorlar. Bunların dışında az da olsa başka projelerle de uğraşıyorum. Ama genelde bu üç sektöre yatırım oluyor. Projelerin en küçüğü 20 bin leva, en büyüğü ise 5.5 milyon leva değerinde. Ortalama büyüklükteki bir projenin maliyeti se 425 bin leva civarında.

Tarımcılık ve hayvancılık sektöründe çiftçi ve besiciler için uygun projeler hangileridir?

Kırsal Kesimlerin Kalkındırılması programının 121. maddesi olan ‘Tarımın modernleştirilmesi’ başlığı altında olan maddeden istifade edenler çok oldu. Bu maddeye başvuranlar yatırımlarının yüzde 40-60 oranını hibe olarak geri aldılar. 112. madde olan ‘Genç çiftçi ol’ başlığı altındaki maddeden Burgas bölgesinde benim yanımda istifade edenler herhalde 40’ı geçmiştir. Bu projeye başvurup da kazananlar 50 bin leva yardım alıyor. Bunun yarısını proje onaylandıktan sonra, yarısını da üç yıl sonra proje şartlarını yerine getirdikten sonra alıyorlar. 311. madde ‘Tarım sektörü dışında çeşitlilik’ başlığı altında olan maddeden sadece kayıtlı tarım üreticileri istifade edebiliyor. Tarım riskli iş olduğu için hem tarımcılık yapıyor hem de başka bir iş yeri açabiliyor. Mesela hem tarla işleyebilir hem de küçük bir tatil merkezi inşaa eder veya herhangi bir araba yıkama yeri açabilir. Proje gerçekleştikten sonra bu ikinci iş için yaptığı yatırımın yüzde 70’ini geri alıyor. 312. madde olan ‘Mikroşirketin kurulup geliştirilmesi’ başlığı altında olan maddeden tarım dışında faaliyet gösteren herhangi bir firma başvurabilir. Proje gerçekleştikten sonra yaptığı yatırımın yüzde 70’ini geri alıyor.

Bu 5 yıllık programın halka bir zararı var mıydı?

Bu programın halkımıza kesinlikle bir zararı yoktur. Bu devletin bir aldatması ve kandırması değildir. Bilakis yardımıdır. Dediğim gibi işte eserler ortada. Sadece benim yanımda 300 kişinin projesi onaylandı ve artık iş sahibiler. 40 tane gencimizin artık orta ölçekli işleri var. Ülkemiz tarım ve hayvancılık için çok elverişli bir ülkedir. Projelere başvuranlar her etnik gruptan olabilir. Kimsenin ırkına değil, sadece istedikleri şartların yerinde getirilmiş olmasına bakılıyor. Bunu da belirtmek isterim. Yani uzun lafın kısası eskiden işçi olarak tarlalarda çalışanların birçoğunun şu anda kendi tarlaları var ve kendine çalışıyorlar. Herkes iş sahibi olabilir bu programlar sayesinde. Hatta kendi oğlum bile genç çiftçi oldu ve programdan yararlandı.

2014-2020 yılları arasındaki programın içeriği ne zaman belli olacak?

2014-2020 yılları arasındaki programın ülkemizde başlaması için Brüksel’den onay gerekiyor. Onay çıkınca program belli olacak. Mesela 2007-2013 yıllarındaki program 18 Nisan 2008’de başlamıştı. Genel olarak maddeler devam edecek ama yardım fonlarının meblağları hakkında şu anda bir şey söylemek zor.

Zaman BG