Bulgar devlet istihbaratı “DC”nin eski ajanlarından 50 kişinin açıklanmasını engelleyen bir yasa değişikliği önerisinin meclise sunulması “168 Saat” gazetesinde yıl 2013, sayı 42’de gazeteci Sima Vladimirova’nın etraflı araştırmasına konu oldu.
SİVİL VE ASKERİ İSTİHBARAT GÖREVLİLERİ ARASINDAN BİRÇOK POLİTİKACI, MİLLETVEKİLİ VE BAKAN OLDUĞU AŞIKLANDI.
Böylelikle DOSYALAR YASASI’nda istenen değişiklik 12.Bent olarak kabul edildi. Birçok politikacı, milletvekili ve eski bakanın gizli servis ajanı olduğu artık açıklanamayacak ve ebediyen gizli kalacaktır.
Yalnız bir fıkradan oluşan yasa değişikliğinde Devlet Güvenlik ‘DC’ görevlisi olan ve 1990’dan sonra Ulusal İstihbarat Dairesi’nde ve Savunma Bakanlığı’na Bağlı “Askeri Bilgi” şubesinde Şube Şefi veya Kısım Amiri görevine yükselmiş olan görevlilerin ajan dosyalarının açılmamasını öngörmüştü. Bu yasa değişikliğinin politikacı, milletvekili veya eski bakan görevlerinde bulunan birkaç kişi için hazırlandığı ortaya çıktı. Bu yasanın Hak ve Özgürlükler Hareketi (HÖH) veya Boyko Borisov’un GERB partisi tarafından hazırlanmadığı ve meclise sunulmadığı belli oldu. Dizli dosyaları açıklanmayan ve isimleri gizli kalan ajanların 30 ile 50 kişi arasında olduğu sanılıyor.
Bu kişilerin bazıları devlet görevinde çalışmaya devam ederken kimileri emekli olmuş, bazıları da politikaya katılmıştır.
Eski Savunma Bakanı Anyu Angelov’un yaptığı bir açıklamada, askeri istihbaratta görev alan subaylardan % 44’ü 1990’dan önce de askeri istihbaratta çalışmış olan kişilerdir.
Ajan Dosyaları Komisyonu Başkanı Metodi Andreev açıklanan oran Şube Amirlerine ilişkinse, daha yüksektir, % 50’den fazladır, dedi.
Yasa değişikliğiyle bazı ajanların kimliklerinin açıklanmasına engel olunmasına çalışıldı. Önerinin gerekçesinde, bu kişilerin “bu şahısların çok önemli bilgilendirme kaynakları yönettiğine” işaret edildi. Bu ajan kimlikli kişilerin adları ve soyadlarıyla açıklanması, devlet sırrı olarak nitelenmiş olan çok önemli bilgiye ulaşılmasına yol açabilir, deniyor.
“Askeri Bilgi” ve Ulusal İstihbarat Dairesi dış ülkelerde sığınak olarak kullanılan bazı kaynakların açıklanmasına ve ayrıca operatif istihbarat etkinliklerinde yardım gösteren veya göstermiş olan kişilerin saptanmasına ön koşul sağlamış olacaktır.
Bu kaynakların etkinliği ilgili Bulgar yasalarına göre devlet sırrı niteliğinde olup, ilgili kişilerin dosyalarının açıklanması sözü geçen iki istihbarat örgütü çalışmalarını uzun zaman için engelleyip çok büyük ek harcamalarda bulunulmasını da gerekli kılacaktır. Ayrıca, yasayı sunanların gerekçelerinde, “muhatap teşkilatlarla operativ işbirliği alanında artık yükümlenilen ödevlerin bir daha gözden geçirilmesine de neden olacaktır. Bir de, “bu dosyaların açıklanması, ilgili kişilerin hayatını yitirmesine neden olabilir” deniyor.
Bu yasa değişikliğini meclise sunan milletvekillerinden biri olan Sosyalist Partiden Mladen Çervenkov, konuyla ilgili yorumunda şöyle dedi:
“Bu yasa teklifinden dosyalarının açıklanması istenmeyen şube amirlerinin yüksek değerli kişiler olup olmaması pek önemli değildir. Yasa, bu şekliyle kabul edilmiştir yasa önerisini bu şekilde sunanın kesin görüşü budur, değişikliğe uğrayan sadece bir fıkradır. Bir devlet ya vardır ya yoktur. Hedefimiz devleti kapatmaksa, iyi. Kötü olan şudur ki, teklifte yer alan kişiler dış devletlerde çalışmışlardır ve bu gerçek ortaya çıktığında, kopacak skandalın boyutlarını tasavvur edemeyiz.”
Muhalefetin görüşüne göre ise, devlet güvenliği söz konusu olduğunda, “DC” ajanlarının isimlerinin açıklanmasını engelleyen başka genelgeler de yürürlüktedir. Yasanın 32. maddesinin 1.bendinde, kendi hayatları ya da yakınlarının yaşamı hakkında tehlike olduğu kanısına varan ve ortak bir karar alan dosyalar komisyonu, bu kişileri gizleyebilir. Konuyla ilgili yapılan yorumlarda, ayrıca günümüzde idarede bulunanların dosyaların açıklanması yasasına düşmanca bir tavır içinde bulunduklarına da işaret ediliyor.
GERB partisi milletvekillerinden Valentin Vuçkov ise, dosyalar komisyonunun isabetli karar alabilmesi için devlet güvenliği “DC” arşivinin bütünüyle komisyona teslim edilmesi gerektiğine dikkat çekiliyor.
Dosyalar Komisyonu Eski Başkanı Metodi Andreev’in bu konudaki görüşü ise şöyledir: “Şimdi yürürlükte olan yasanın gereklerine uymak zorunda olan Savunma Bakanlığı” “Askeri Bilgi Dairesi ile Ulusal İstihbarat Teşkilatı kadro listesini bilinçli olarak açıklanmıyor.”
Metodi Andreev şu görüşü açıklamaktan da geri durmuyor: “İktidarda olanlar, istihbarat şube amirlerini yasayla saklamakta kısa sürede başarı elde ederse, dosya komisyonuna ek bilgi vermeye asla yanaşmazlar. Altı çizilmesi gereken gerçek, isimleri gizlenmeye çalışılan kişilerin tümü 1990’dan beri gerçek erkte görev almış kişiler olup, ülkemizde cereyan eden bütün süreçleri etkilemişlerdir.”
“İlgili kişiler kulis ardındaki güç tarafından görevlere atanmışlardır. Dış ticaret şirketlerinin dış ülkelerdeki hesapları, dış istihbarat ve askeri istihbaratın şube amirleri tarafından kolayca denetlenebilir.”
Görüldüğü üzere, devlet güvenlik “DC” ajanlarından bir kısmının isimleri ve soyadları ileride de açıklanmadan kalacaktır. Yeni kabul edilen 12. bentle bu durum yasalaşmıştır, hayırlı uğurlu olsun BSP, DPS ve ATAKA’ya.
Dr.Nedim BİRİNCİ
