Bulgaristan’da işsizlik oranı son on yılda hiç bu kadar düşük olmadı. Ülkemizde çalışan nüfusun %7.2’si, yani 200 bin kişi işsiz. Aynı zamanda 300 bin vatandaş ne çalışıyor, ne iş arıyor, ne de okuyor. İş verenler ise işçi bulamadığından yakınıyor. Ekonomi, GSYH’nın yıllık büyümesinde %4 artış kaydediyor.

Bazı uzmanlara göre tablo o kadar da pembe değil. Ekonomik kalkınma var, fakat büyük yabancı yatırımlar yok, uygun iş gücü yok. Ekonominin büyümesi iç tüketim tarafından destekleniyor. Ancak sanayi alanında yeni yatırımlar yok. Bazıları balondan söz ediyor. Belirli bir zaman sonra bu balonun patlayabileceği, sağlam temelinin yoksunluğundan dolayı her şeyin yıkılacağı gibi tahminlerde bulunuyor.

İşsizliğin düşmesi prensipte olumlu bir şey. Ancak Bulgaristan’da bunun nüansları var. İşsiz oranının düşmesi iş gücünün ihracatından da kaynaklanıyor. Bizde yurtdışında işçisi olmayan aile bulamazsınız. Evet, kaydedilen işsizler sayısının azalmasının nedenlerinden biri de yurtdışında iş bulmalarıdır.

Toplu işgücü göçünün sebeplerinin temelinde düşük emek ücretidir. Bulgaristan’da çalışan fakirler her yerde. İşçilerden tutun ekonomistler, doktorlara kadar. Buna yaşlanan nüfusu da eklemeliyiz. Vardığımız sonuca gelince – ekonomik büyüme büyük bir tehdit altında , çünkü çalışacak insan kalmayacak. Ve şimdiki rekor düzeyde düşük işsizlik oranı bunun bir kanıtıdır.

Çözüm yollarından biri çalışmayan insanların mesleki eğitimini finanse etmek ve işgücü piyasasında arz ve talep arasındaki uçurumu doldurmak.

Başka yol da var. Yurtdışından iş gücü ithal etmek. Ancak bu da zor. Genelde iş gücü gelişmemiş ülkelerden gelişmiş ülkelere yöneliktir. Bulgaristan’ın AB’de en fakir devlet olarak statüsü pek çekici değil. Ukrayna, Moldova, Ermenistan’dan iş gücü getirme denemeleri yapıldı. Kolaylıklar düşünülüyor, gözlemciler ancak pek iyimser değil.

Yurtdışına iş aramak için giden vatandaşların geri dönmesine gelince de uzmanlar pek iyimser değil. Örneğin onlara bulundukları devletteki gibi yüksek maaş önererek. Yurtdışındaki Bulgaristan vatandaşlarının çoğu fakat artık aileleriyle kalıcı olarak yerleşmiştir ve sadece nostalji sebebiyle vatana dönmeleri pek gerçek olabileceğine benzemiyor.

Bir teselli varsa o da ekonomik büyümenin ve iş gücü yetersizliğinin muhtemelen pek fazla uzun sürmeyeceğidir. Umarız o zamana kadar, Bulgaristan’daki iş gücünün kalitesini ve miktarını iyileştirecek yeni fırsatlar ve çözümler ortaya çıkacaktır.

 

Türkçesi: Müjgan Baharova, BNR