Raziye Çakır
Konu: Tarihten bir not,
25-28 NİSAN 1915 BUGÜN ANZAK VE FRANSIZ ASKERLERİ ARIBURNU’NA ÇIKTI. 57. ALAY DESTAN YAZDI.
57. Alay, Yb. Hüseyin Avni Bey’in komutasında bulunan ve ismini Dünya tarihine en kahraman alay olarak geçirmiş Türk birliğidir.
Türk siperlerinde alay imamı Hasan Fehmi Efendinin muhteşem sesiyle okunan Kur’an-ı Kerim ve yapılan dua çok uzaklara yayılıyordu. Bütün subaylar ve erler siperlerde kucaklaşarak bayramlaştı ve helalleştiler ve şafakla birlikte korkunç savaş başladı.
628 kişilik 57. Alay, 25 000 kişilik büyük bir kuvveti Kanlısırt’ta karşıladı İngiliz, Anzak ve Fransız birliklerine mensup 25 bin kişilik büyük bir kuvvet, 25 Nisan 1915 sabahı, harp gemilerinin yoğun ateş desteğiyle Arıburnu’nda karaya çıktı. Çanakkale’de kara savaşları fiilen başlamış oldu ve (bu kuvvet) hiçbir engelle karşılaşmadan siperlere yerleşerek Conkbayı’rı tepesine doğru hızla ilerledi.
57. Alay askerlerinin mermileri bitmiş geri çekiliyorlardı. 19. Tümen Komutanı Yarbay Mustafa Kemal, “Ne yapıyorsunuz” dedi. Askerler, “Kumandanım mermimiz bitti” dediler. 25 Nisan günü Mustafa Kemal 57. Alay’a ünlü mesajını verdi:
“Ben size taarruzu değil, ölmeyi emrediyorum. Biz ölünceye kadar geçecek zaman zarfında yerimizi başka birlik ve komutanlar alacak, süngü takın” dedi. Hemen arkalarındaki düşman birden Türk askerlerinin yere yattığını görünce endişeye kapıldı.
628 kişilik 57. Alay ile düşmanı Kanlısırt’ta karşıladı. Mustafa Kemal, Alay Komutanı Hüseyin Avni Bey alayın önünde siperlerde çarpışıyordu. Bir siper alınıyor, diğer sipere geçiliyor, tarihin en muhteşem kahramanlık destanı burada yazılıyordu. Kurban Bayramı’nın ilk günüydü
Bu kahraman Alay; Son askeri şehit olana dek çatışmayı ve vatan toprağını müdafaayı bırakmamış; süngü hücumları ile 25000 kişilik ANZAK birliğine üç gün süre ile geçit vermemiştir. Ve düşman Conkbayırı yamaçlarından hızla Arıburnu’na kaçıyordu. Aynı gün düşman binlerce ölü bırakarak çıkarma yerine kadar geri çekildi.
628 kişilik alayın tümü şehit olmuştu… Ancak, 19. Tümen savaş alanına yetişmiş, 25 bin kişilik düşman kuvveti yok edilmişti. 26 Nisan 1915 günü, güneş batarken, 628 kişilik Alay’ın komutanı Yarbay Manastırlı Hüseyin Avni Bey’den, saka neferi Hadimli Ali Efendi’ye kadar tümü şehit olmuştu. Ancak, 19. Tümen savaş alanına yetişmişti. 25 bin kişilik düşman kuvveti yok edilmiş, 27 Nisan sabaha karşı tamamı denize dökülmüştü.
Çanakkale Savaşı’nın sonradan elde edilen belgelerine göre İtilaf Devletleri kendilerine geçit vermeyen bu birliğin bir tümen olduğunu zannettikleri ortaya çıkmıştır. Tümen 10000 kişinin üstündeki asker sayısına sahip bir askeri birlik iken; 57. Alay sadece 628 kişiden oluşmaktaydı.
57. Alay’ın başta komutanları olmak üzere 628 kişilik mevcudunun tamamı 25-28 Nisan 1915 tarihleri arasında şehit düşmüştür. Tamamı şehit olan 57. Alay’ın nişanları alayın sancağına takıldı
30 Nisan günü, Mustafa Kemal ve 57.Alay, Padişah ve Başkomutanlık tarafından Çanakkale’de ilk defa altın ve gümüş liyakat madalyaları, Alman-Türk Müttefik Komutanlık Kahramanlık nişanlarıyla taltif edildiler.
Mustafa Kemal, Arıburnu Kuvvetleri Komutanı olarak Albay rütbesine yükseltildi. Tamamı şehit olan 57. Alay’ın nişanları, Bigalı köyü karargahında (Kemal Yeri) Ordu Komutan Vekili Esat Paşa tarafından, ateş altında yeniden yapılandı ve hazin bir törenle alayın sancağına takıldı.
57. Alay’ın yaş ortalaması, 24 idi. 57. Alay’ın şehadeti, kahramanlığı ve ‘Mustafa Kemal’ adı, bir anda bütün yurtta duyuldu; dost, düşman herkesin takdir ve hayranlığını topladı.
Bütün cephelerde bu olay ve kumandanı, zaferin simgesi haline geldiler. Tümü şehit olan ve yeniden kurulan Alay’a, 10 Aralık 1915 günü Keşan’da düzenlenen bir törenle, kanlı şehit sancağı yerine, Başkomutanlık tarafından gönderilen atlastan bir alay sancağı verildi.
57. Alay, Galiçya Cephesi’ne hareket etti.
57. Alay, Çanakkale Savaşları’nda bir semboldür
Çanakkale’de çarpışan 450 bin askerin ve ölen 253 bin şehidin her biri, 57. Alay’ın bir ferdidir.
57. Alay adına yaptırılan şehitlik, Gelibolu Yarımadasında Kanlısırt’tadır
Ruhları şad olsun.
