2019 yılı Bulgaristan’ın uluslararası ilişkilerinde belirgin izler bırakıyor. Ülkemizin AB ile ilişkilerinde en çarpıcı gelişme Avrupa Komisyonu’nun Bulgaristan’ın içişleri ve adalet alanında izlenmesinin geri çekilmesine ilişkin önerisi oldu. AB’ye kabul edilmesinden 12 yıl sonra Bulgaristan, 2019 Ekim’in sonunda hukukun üstünlüğü ve yolsuzlukla mücadele konusunda gereksinimleri yerine getirdiğine dair takdir aldı. Bu konu ile ilgili AB Konseyi ve Avrupa Parlamentosu henüz resmi açıklama yapmadı, ancak bu açıklamanın olumsuz olacağı yönünde endişeler de mevcut değil. Yine Ekim ayında, AB’nin Single Resolution Board (SRB) kurumundna Bulgaristan’ın ERM II döviz mekanizmasına 2020’nin ilk yarısında girebileceği sinyali geldi.Bu gerçekleşirse, “Fitch” derecelendirme kuruluşuna göre ülkemiz 2023’ün başında avroya geçebilir. Ancak Schengen bölgesine katılma konusunda ülkemiz yılı böyle olumlu kapatmıyor.Farklı ülkelerden gelen destek vaatlerine rağmen 2019’un sonuna doğru kişilerin ve sermayenin serbest dolaştığı Schengen alanına tam erişim imkanı son derece belirsiz kalıyor.
Hükümetin 8 adet F-16 uçağı için yaklaşık 1, 1 milyar avro ödemesinin ardından Bulgaristan NATO’da GSYH’dan savunma alanı için ayrılan pay bakımından ABD’den sonra ikinci yere yükseldi. Bulgaristan’da savunma alanına ayrılan harcama yüzde 3’ü aştı. Bu ise Yunanistan, İngiltere, Estonya, Romanya, Polonya, Letonya gibi ülkelerden önde sıralanıyor.Bugünlerde Bulgaristan’ın Varna şehrinde NATO’nun Karadeniz’de Deniz Kuvvetleri Koordinasyon Merkezi kurulmasını teklif ettiği bildirildi. Böylece 2019’un sonuna doğru NATO’nun Karadeniz planlarında Bulgaristan’ın özel bir yere sahip olduğu görüldü.
Kasım’ın sonlarına doğru Başbakan Boyko Borisov ve ABD Başkanı Donald Trump Washington’da Bulgaristan ve ABD arasında Stratejik İşbirliği Anlaşması imzaladılar. Bu üst düzey görüşmede konuşulan konular arasında “Belene” NES, Bulgaristan üzerinden geçecek olan gaz koridorları, askeri modernizasyon ve Karadeniz’de güvenlik konuları yer aldı. Amerikan “Lockheed Martin”, “Northrop Gruman”, “Oshkosh Difens”, “Textron” ve IMB şirketleri Bulgaristan’da fabrikalar ile ortak silah ve askeri donanın üretimi yapma ve Bulgaristan Ordusu’nun yeni teçhizatı için ihalelere katılım konusunda istekli olduklarını belirttiler.
Bulgaristan’ın dış ilişkilerinde Avrupa ve Avrupa – Atlantik bölgesinde olumlu yönlü gelişmelerine Rusya ile yaşanan gerginlikler eşlik etti. Bulgaristan casus olduğu şüphelenilen bir Rus diplomatı kovdu, oysa 2018’de Skripal olayı dolayısıyla dış baskı görmesine rağmen böyle bir adım atmamıştı. Buna karşılık olarak Rusya Bulgaristan’ın Moskova Büyükelçiliğindeki Baş Katibi’ni “persona non grata” – “istenmeyen kişi” ilan etti. Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin, Bulgaristan’ı kendi topraklarında “Türk akım” gaz boru hattı projesinin gerçekleşmesini kasten yavaşlatmakla suçladı. Ancak Başbakan Boyko Borisov kesinlikle bunun böyle olmadığını ve proje yavaş ilerliyorsa, Sırbistan, Türkiye veya Rusya gibi ülkelerden farklı olarak, Bulgaristan’ın AB’nin zorunlu gereksinim ve prosedürlerine uyduğundan dolayı olduğunu belirtti.
Başbakan Boyko Borisov ve Rusya’nın Sofya Büyükelçisi Anatoliy Makarov, resmi olarak ikili ilişkilerin pragmatik ve iyi niyet çerçevesinde ilerlemesini tehdit edecek önkoşulların olmadığını belirttiler. Ancak belli ki Bulgaristan ve Rusya arasında ikili ilişkiler bir zamanlar var olan iyi şeklinden uzak olduğu gözle görülebilir. Burada ise büyük ölçüde Bulgaristan’ın Avrupa ve Avrupa-Atlantik bölgesinden ortakları ile ilişkileri etkili oluyor.
Başbakan Boyko Borisov, durumun sentezini yaparak Rusya ile ilişkilerin kötüleşmediğini, ancak pragmatik ve net olduklarını vurguladı ve Moskova ile diyalogda ise Sofya’nın ortak Avrupa ve Avrupa-Atlantik politikalarına bağlı kalarak ulusal çıkarları doğrultusunda hareket edeceğini söyledi.
BNR
